Omvliegen of vlucht annuleren: conflict Pakistan maakt vliegen naar Azië een stuk lastiger

Posted on May 8, 2025 by admin

Wie nu naar een Zuid-Aziatisch land reist, heeft grote kans op omvliegen. Of: dat je vlucht vervalt – dat kan ook nog. Piloten vermeden het luchtruim boven Rusland en Oekraïne al. Door het conflict tussen India en Pakistan dat deze week begon, vermijden luchtvaartmaatschappijen nu ook Pakistan.

Het beschikbare luchtruim tussen Europa en Azië wordt daarmee krapper, en die beperking maakt het internationale vliegverkeer kwetsbaarder. Als het druk is op de resterende routes, kan het gebeuren dat vliegtuigen op de grond langer moeten wachten.

Wie bepaalt eigenlijk welke gebieden piloten moeten mijden, en wat zijn de financiële consequenties? Vijf vragen over het verleggen van vliegroutes door conflicten in landen eronder.

1Wie mijdt welke conflictgebieden?

Grote luchtvaartmaatschappijen als British Airways, Air France, Lufthansa en Korean Air besloten vrij snel om Pakistan heen te vliegen. KLM volgde dinsdag, na de situatie even aangekeken te hebben. Volgens het Nederlandse bedrijf kunnen vluchten tussen Schiphol en India, Maleisië, Singapore en Thailand een kleine vertraging oplopen.

Op sites als Flightradar24 is duidelijk te zien welke conflictgebieden vliegers uit de weg gaan. Naast Pakistan zie je piloten een grote boog maken om Rusland en Oekraïne. Voor KLM verstoort dat vooral de vluchten op Zuid-Korea, Japan en China. Wie vanuit Helsinki naar Tokio vliegt, maakt een ‘ommetje’ over de noordpool.

Sinds oktober 2023 houdt de burgerluchtvaart het ook voor gezien boven Israël, Libanon en omstreken. Air France, dat veel routes onderhoudt op voormalig Frans koloniaal Afrika, vliegt niet meer over sommige landen in en rond de Sahara.

Flightradar24 toont tegelijk welke routes nu juist populair zijn in het Europees-Aziatische luchtverkeer. Veel ervan lopen over de Perzische Golf, de noordelijke Arabische Zee en dan over India.

2Wie bepaalt welke gebieden piloten vermijden?

In Nederland moeten luchtvaartmaatschappijen zelf afwegen of ze boven een conflictgebied vliegen. Dat zijn belangrijke beslissingen over de veiligheid van hun klanten. Maatschappijen maken daarvoor een risicoanalyse. Ze kijken dan bijvoorbeeld naar de capaciteit van de beschikbare wapens in het betrokken gebied, de kans op beschietingen, eerdere incidenten en hoe betrouwbaar de voorhanden informatie is. Luchtvaartmaatschappijen wisselen daartoe onder meer informatie uit binnen het European Union Aviation Safety Agency (EASA). KLM heeft ook contact met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.

„Selecteren van veilige en optimale routes is een standaard onderdeel van onze dagelijkse praktijk”, mailt een KLM-woordvoerder. „De beslissing van KLM om niet naar een specifieke bestemming te vliegen of om een bepaald luchtruim te vermijden, is gebaseerd op de meest actuele analyses op dat moment.”

Wanneer de risicoanalyse uitwijst dat een gebied veilig genoeg is om overheen te vliegen, kan de gezagvoerder alsnog beslissen dat niet doen. In dat geval moet de vlucht worden verlegd of kan die zelfs worden geschrapt.

Landen kunnen overigens ook zelf hun luchtruim sluiten. In de praktijk gebeurt dat meestal pas nadat veel maatschappijen al uit zichzelf hebben besloten er niet meer overheen te vliegen.

3Dit vraagstuk is niet nieuw, toch?

Nee, maar het wordt steeds opnieuw actueel. Zo was het in Nederland in 2014 nadrukkelijk aan de orde nadat vlucht MH17 van Malaysia Airlines boven Oekraïne door een raket werd getroffen, waarbij alle 298 inzittenden omkwamen. Het toestel was vanuit Amsterdam op weg naar Kuala Lumpur. Oost-Oekraïne gold al als risicogebied, maar Oekraïne had het luchtruim niet gesloten.

Als reactie op deze vliegramp zijn maatschappijen en instanties meer informatie met elkaar gaan delen over conflictgebieden, staat in een Kamerbrief van vorig jaar. Nadat in 2020 vlucht PS752 van Ukraine International Airlines boven Iran werd neergehaald – 176 doden, onder wie veel Canadezen – begon Canada het Safer Skies-initiatief, ook om de uitwisseling van veiligheidsinformatie te verbeteren. Met een internationaal platform en een jaarlijks congres ondersteunt het de mondiale inspanningen om de luchtvaartrisico’s rond conflictgebieden te verminderen. Ook Nederland is deelnemer.

4Nemen piloten extra veiligheidsmaatregelen als ze in de buurt van een risicogebied komen?

Ja. Piloten kunnen hoger gaan vliegen. Soms is een luchtruim tot een bepaalde hoogte gesloten, afhankelijk bijvoorbeeld van het bereik van militair materieel in zo’n gebied.

Zo’n hoogtelimiet noopt wel tot extra overwegingen. Hoog vliegen is niet erg, want het is zuiniger doordat de lucht ijler wordt en de weerstand ervan dus minder. Maar hoe zwaarder een vliegtuig is, hoe minder hoog het kan vliegen. Een zwaarbeladen vliegtuig kan dus toch gedwongen zijn om lager te vliegen.

5Wat zijn de (financiële) gevolgen voor luchtvaartmaatschappijen die omvliegen of vluchten schrappen?

„Omvliegen brengt vanzelfsprekend extra kosten met zich mee”, zegt de KLM-woordvoerder. „Hoe hoog die kosten zijn, is afhankelijk van factoren als windrichting en belading. Daar zijn geen vaste getallen aan toe te kennen.”

Om de extra kosten te bepalen, moeten diverse factoren worden becijferd. Langer vliegen betekent een hoger kerosineverbruik en dus meer brandstofkosten – los van de klimaatimpact. Vliegtuigen hebben ook een limiet voor het gewicht waarmee ze opstijgen. Wie meer kerosine tankt, houdt minder gewicht over voor passagiers of vracht.

Door de sluiting van het luchtruim boven Oekraïne en Rusland moet een toestel soms twee uur langer vliegen. Daardoor is soms een extra piloot nodig; regels rondom rusttijden zijn streng.

En dan moeten maatschappijen ook betalen voor het gebruik van het luchtruim van andere landen. Ook die kosten kunnen toenemen bij het verleggen van routes. Het risico bestaat dat landen willen profiteren van hun positie als ‘overvliegland’ en meer geld vragen, nu het aantal routes tussen Europa en Azië krimpt.

Onderzoekers deden in een wetenschappelijke studie vorig jaar een poging de stijging van ticketprijzen te berekenen als gevolg van het gesloten luchtruim boven Rusland en Oekraïne. Tickets voor vluchten vanuit Noord-Europese steden naar Azië werden volgens hen gemiddeld bijna 15 procent duurder. Voor vluchten vanuit Amsterdam naar Azië was dat gemiddeld 5 procent.

Luchtvaartmaatschappij Air India heeft volgens persbureau Reuters een schatting gemaakt van wat het haar zou kosten als het luchtruim boven Pakistan een jaar gesloten blijft: 600 miljoen dollar.

Met medewerking van Jan Benjamin

Welvaartsranglijst CBS: Nederland op vierde plek in Europa

admin
May 9, 2025
0

Het Eurovisiesongfestival is nog niet begonnen, maar Nederland is nu al op de vierde plaats geëindigd op de Europese welvaartsranglijst. Afgaande op het bruto binnenlands product (bbp) per inwoner (de waarde van alle goederen en diensten in een jaar) zijn alleen Luxemburg, Ierland en Denemarken op papier welvarender.

Dat blijkt uit cijfers die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) publiceerde. Het Nederlandse bbp per inwoner bedroeg vorig jaar 63.000 euro. Dat is ruim anderhalf keer zo veel als het gemiddelde in de Europese Unie.
Voor dit sommetje deelt CBS de totale omvang van de economie van vorig jaar gedeeld door het aantal inwoners. Het Nederlandse bbp per inwoner was vorig jaar iets groter dan een jaar eerder, omdat de economie harder groeide dan de bevolking.

Luxemburg, dat veel financiële instellingen herbergt, heeft binnen de EU al jaren het hoogste bbp per inwoner. Op de tweede plek staat Ierland, waar veel buitenlandse multinationals gevestigd zijn. Denemarken staat op de derde plek en Bulgarije heeft met ruim 16.000 euro het laagste bbp per inwoner.

CBS rekent ook de consumptie per inwoner uit om welvaart te meten. Volgens deze graadmeter staat Nederland op de tweede plaats in de EU. De individuele consumptie gecorrigeerd voor verschillen in het prijspeil is in Nederland ruim 32.000 euro. Alleen Luxemburg scoort, opnieuw, nog hoger.

Liveblog
Economieblog

Ranglijst welvaart in Europa: Nederland op vierde plek

In deze wijken in Amsterdam begint vaccineren met samen eten en wantrouwen overwinnen

admin
May 9, 2025
0

Op deze vrijdagmiddag eind april staat er een half uur voor officiële aanvang al een rij voor het GGD-inloopspreekuur in de Amsterdamse Bijlmer. Kinderen vanaf vier jaar kunnen er direct, met of zonder afspraak, een gemiste prik uit het Rijksvaccinatieprogramma halen. Een vrouw is met haar zevenjarige kleindochter langs gekomen – het tijdstip, overdag, is voor veel werkende ouders ingewikkeld, zegt ze. „Daarom ga ik mee.”

De redenen waarom mensen zich niet meteen laten vaccineren wanneer ze daartoe worden opgeroepen, lopen uiteen, zegt jeugdarts Kirsten Lindeman. „Het is zelden onwil”, benadrukt ze. Mensen kunnen bijvoorbeeld negatieve ervaringen met een eerdere prik hebben, vertellen de collega’s van Lindeman, jeugdverpleegkundigen van de GGD in de Amsterdamse Bijlmer. Of er zijn praktische obstakels, zoals het gebrek aan vervoersmiddelen of tijd: voor vaccinaties kunnen ouders met kinderen alleen tijdens kantooruren terecht. „Ook worden de uitnodigingsbrieven door wijkbewoners niet gelezen, niet begrepen of vergeten”, vertelt jeugdverpleegkundige Rosa Wessel.

Het is een zaak van de lange adem. Iedere buurt vraagt een eigen aanpak

Rosa Wessel
jeugdverpleegkundige

Een Nederlandssprekende vader die met zijn veertienjarige dochter op het inloopspreekuur komt, herkent de onduidelijkheid over de RIVM-brief, die alleen per post en in het Nederlands wordt verstuurd. „En dat terwijl ik de taal nog goed spreek en lees.” Volgens de vader zou het bereik veel groter worden als de brief ook in het Engels wordt verstuurd. De mensen in Zuidoost hebben verschillende culturele achtergronden waardoor er regelmatig Engels op het inloopspreekuur wordt gesproken.

In dit stadsdeel is een persoonlijke band met de verschillende gemeenschappen heel belangrijk, legt Lindeman uit. „In deze wijk gaat het eerst over je familie, hoe het met iedereen gaat, en daarna vaak over eten”, zegt ze. De gemeente organiseert daarom gezamenlijke maaltijden, waar ouders elkaar ontmoeten en ervaringen delen. Vaccineren is dan geen losstaand doel, maar onderdeel van een breder gesprek over wat leeft bij buurtbewoners.

Wantrouwen

Aan de andere kant van Amsterdam, in stadsdeel Nieuw-West, ervaren veel inwoners wantrouwen tegenover de overheid in het algemeen, en vaccinaties in het bijzonder, weet GGD-jeugdverpleegkundige Aicha Karimi. „Mensen dachten eerst dat ik een soort overheidsbonus kreeg om ze te overtuigen een vaccinatie te nemen”, vertelt ze. Ook hoort ze regelmatig de misvatting dat vaccinaties, zoals de prik tegen bof, mazelen en rodehond (BMR), autisme zou veroorzaken.

Dat is niet zonder gevolgen: mazelenbesmettingen zijn de afgelopen jaren toegenomen in Nederland. Afgelopen april waren er landelijk al 347 gevallen van mazelen gemeld, een flinke stijging ten opzichte van 204 gevallen in 2024 en slechts 7 besmettingen in 2023, blijkt uit cijfers van het RIVM. De meldingen komen vooral uit de stedelijke gebieden in de Randstad en in de GGD-regio’s van Groningen, Zuidoost-Brabant, Gelderland, Flevoland, Hollands-Midden en Kennemerland.

Deze meivakantie zag jeugdverpleegkundige Karimi veel bewoners afreizen naar Marokko of Roemenië – landen waar recent grote mazelenuitbraken zijn geweest. Dit jaar zijn in Nederland 25 mensen besmet geraakt na een verblijf in Marokko. Drie mensen raakten besmet na een reis naar Roemenië. Eind maart was er een piek in Nieuw-West, toen er tien gevallen in één week bijkwamen.

Als de vlekjes op de huid verschijnen, gaat vaak pas een belletje rinkelen, maar dan is de besmettelijke periode al begonnen

Kirsten Lindeman
jeugdarts

Nieuw-West is dan ook een van de ‘focusgebieden’ in Amsterdam – wijken met een lage vaccinatiegraad: 63 procent tegenover landelijk 81 procent. Maar Nieuw-West is óók het stadsdeel waar Amsterdam in coronatijd (2021) begon met een succesvolle ‘wijkgerichte vaccinatieaanpak’, die nu landelijk navolging krijgt. De kern daarvan: persoonlijke gezondheidszorg dicht bij huis, bijvoorbeeld met een laagdrempelig inloopspreekuur, voorlichting door ‘sleutelfiguren’ in de wijk, en prikken geven in scholen en in buurthuizen. Ook al blijft Nieuw-West nog achter, mede dankzij die aanpak steeg de opkomst voor een prik tegen de mazelen daar vorig jaar met 7 procentpunten. In heel Amsterdam steeg de opkomst voor deze BMR-vaccinatie naar 79,5 procent.

Het Rijk trekt nu 7 miljoen euro uit voor het intensiveren van zo’n wijkgerichte vaccinatieaanpak, om nieuwe besmettingen tegen te gaan en de vaccinatiegraad te verhogen. Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht ontvangen naar verwachting samen 5 miljoen euro, al zeggen de steden structureel meer geld nodig te hebben. Dit bedrag is onderdeel van de Volksgezondheidsbegroting en kwam begin april door de Eerste Kamer. De overige 2 miljoen gaat naar het RIVM. Dat kan het geld landelijk inzetten om, bijvoorbeeld, de duidelijkheid van vaccinatie-uitnodigingen te verbeteren.

Een locatie waar kinderen gevaccineerd kunnen worden in Bijlmer -Oost.

Foto Joris van Gennip / ANP

Zichtbaarheid

In Nieuw-West verzorgen jeugd- en wijkverpleegkundigen voorlichtingen met maaltijden, vertelt jeugdverpleegkundige Karimi. Toen ze merkte hoeveel wantrouwen er richting de overheid en vaccineren is, nam ze bijvoorbeeld het initiatief om via stichting Moederskracht (een vrouwenorganisatie tegen armoede) ontbijtjes te organiseren. „In het begin ging het helemaal niet over vaccineren”, zegt ze. „Dat vertrouwen moest ik eerst opbouwen.”

Voor het winnen van vertrouwen zijn sleutelfiguren uit de wijk heel belangrijk, zegt Karimi. Zoals Nadia Sbai, die al twintig jaar vrijwilligerswerk doet in Nieuw-West. Ze verzorgt al jaren ‘high teas’ in verzorgingstehuizen om bewoners te verbinden, maakt pakketjes met ingezamelde spullen uit de buurt voor Kerstmis en Suikerfeest, of bereidt smakelijke hapjes voor mensen die alleen zijn. Een bekende vrijwilliger als Nadia Sbai kan jeugdverpleegkundige Aicha Karimi dan weer introduceren bij andere buurtbewoners: „Als ik dan zeg dat Aicha hen alleen iets komt vertellen, zonder verplichtingen, dan is dat ook zo”, vertelt Nadia Sbai.

Ook moet je de juiste plekken in de wijk kennen om als GGD zichtbaar te worden, vertellen de jeugdverpleegkundigen. In Nieuw-West is een groot deel van de Marokkaanse gemeenschap via buurthuizen in de wijk of op ouderbijeenkomsten op school te bereiken, zegt Karimi. In Zuidoost bieden de kerken van de Caribische, Eritrese en Ghanese gemeenschappen een ingang.

Met een dekkingsgraad van 83,2 zit Amsterdam nog lang niet op de door de Wereldgezondheidsorganisatie geadviseerde 95 procent voor BMR. Maar de stijgende lijn van de opkomst is „hoopvol”, zegt jeugdverpleegkundige Wessel. „Het is een zaak van de lange adem. Iedere buurt vraagt een eigen aanpak. Als het makkelijk was, was de vaccinatiegraad al lang hoger geweest.”

Tv-recensie | De wereld heeft een nieuwe paus, Sint Willebrord een nieuwe pastoor

admin
May 9, 2025
0

Eva Jinek zat net te genieten van de geelpootmeeuwen op het dak van de Sixtijnse Kapel, die hun kuiken hadden meegebracht („Dit is de babymééuw! Kijk hem gaan!”) toen er opeens witte rook uit de schoorsteen kwam. Het was een uur voor de uitzending van haar talkshow, tijd genoeg om haar huistheologen Paul van Geest en Cok Donders op te trommelen. Vervolgens stelde de nieuwe paus zich voor aan de wereld tijdens de uitzending van Eva (NPO 1). „Je gebeden worden verhoord”, zei Van Geest. Jinek: „Op de valreep ben ik nog gelovig geworden.”

Toen de nieuwe paus Leo XIV, de eerste Amerikaanse paus ooit, het balkon op schreed, sloeg hoogleraar Van Geest wild enthousiast met zijn handen op tafel: „Nee joh, die ken ik! Daar heb ik bier mee gedronken!” (Het was wijn, corrigeerde hij later.) Nog meer keepersgeluk voor Jinek. Van Geest en Donders konden haar uit de losse pols precies vertellen wie die man op het balkon was en waarom hij de juiste man op de juiste plaats was. Ze achtten hem onder meer geschikt omdat hij een dubbel paspoort heeft en zowel Noord- als Zuid-Amerika vertegenwoordigt. In Nieuwsuur (NPO 2) noemde de theoloog Frank Bosman hem „de tweecontinentenpaus”.

Talkshows hebben de vreemde gewoonte om hun gasten te raadplegen over kwesties waar ze de ballen verstand van hebben. Dit keer viel dat mee. Alleen Renze (RTL 4) vroeg aan twee leken hun mening over de nieuwe paus. Seksuoloog Eveline Stallaart, die wildvreemden koppelt in Married at First Sight (RTL 4), verkondigde: „Mooi dat hij er nu is, de nieuwe.” Visagist Nikkie de Jager zei desgevraagd: „Jeee! Go paus!” Waarmee ze zich ruimhartiger toonde dan de kerkvader, die net als zijn voorgangers intolerant staat tegenover lhbtq-plussers. Hierover zei De Jager: „Ze zeggen dat wij hysterisch zijn, maar ik vind dit ook wel een poppenkast.”

Sister Act

Hoe zouden ze in Sint Willebrord reageren op de nieuwe paus? Het katholieke dorp is onderwerp van de realitysoap St. Willebrord: Het Mirakel van Brabant (RTL 5), maar die is vorig jaar zomer al opgenomen, dus nog geen spoor van de pauswissel. Als dat wel het geval zou zijn geweest, dan kwam die waarschijnlijk toch niet aan bod want het programma werkt het beste als de buitenwereld buiten beeld blijft.

Sint Willebrord kreeg wel een nieuwe pastoor. En ook de kerkvernieuwing was er in volle gang. Jolanda verzorgt de Mariagrot in het dorp, maar de bijbehorende kerk loopt leeg en dreigt gesloten te worden. Om het tij te keren heeft ze zelf een mis in elkaar gezet met „moderne muziek”. Dat blijken levensliederen te zijn: ‘Ik geloof’ van Bobbejaan Schoepen en ‘Waar is het gevoel’ van Dana Winner. Ook heeft ze nog een oud protestlied uit de jaren tachtig liggen: ‘De kerk van Willebrord die moet blijven bestaan’.

Corrie wil een nummer uit de musical Sister Act doen. Volgens haar is Amerikaanse gospel een probaat middel tegen de ontkerkelijking van het dorp. Corrie hult zichzelf en drie andere vrouwen in nonnenkostuums uit de feestwinkel. De nieuwe pastoor vindt de verkleedpartij iets te veel vernieuwing dus de act vindt plaats tijdens de nazit.

Dochter Linda laat duidelijk merken dat ze onvrijwillig meedoet, maar ja, moeder Corrie is de baas. Verkleed als non doet Linda een nummertje twerken in de gang, tot ongenoegen van haar moeder. Als gay voelt Linda zich niet op haar gemak in de katholieke kerk: „Ik mag hier niet binnenkomen. Ik ben stik-lesbisch.” Maar de vrouw naast haar in de kerkbank verzekert haar: „Hier in Gods huis is iedereen welkom.”