Nepdiamant is misschien wel beter dan diamant

Formeel is hij nog niet gepresenteerd, informeel is al een paar dagen bekend dat Ronald Plasterk (PvdA) de beoogd premierskandidaat van PVV-leider Geert Wilders is. Maar met de dag lijken de kansen dat het daadwerkelijk tot een voordracht komt eerder kleiner dan groter te worden.

„Buitengewoon lastig”, noemde oud-informateur Johan Remkes (VVD) de oplopende ‘patentenkwestie’ rond Ronald Plasterk in het tv-programma WNL op Zondag. De VVD-prominent zei dat hij zelf niet op de uitkomsten van het naar Plasterk lopend onderzoek zou wachten: „ik zou zelf mijn conclusies trekken”. VVD-leider Dilan Yesilgöz, te gast in hetzelfde programma, hield zich op de vlakte. Zij vond het „lastig om erop in te gaan, omdat we nog geen naam gecommuniceerd hebben”. Yesilgöz zei ook dat het „aan de grootste partij is” om met een kandidaat te komen „die gedragen wordt” en kan rekenen op „steun van de rest”.

Kort daarop legde BBB-leider Caroline van der Plas in tv-programma Buitenhof de bal bij Plasterk. Eerst zei ze dat Plasterk nog niet officieel is voorgedragen, dus dat hij zich niet kan terugtrekken; na doorvragen voegde ze eraan toe dat Plasterk volgens haar „degene zou moeten zijn die zegt: vind ik nog dat het kan?” Later op zondag zei Van der Plas tegen De Telegraaf dat ze vindt dat „mensen nu te veel worden beschadigd, zonder dat er ook maar iets is bewezen, laat staan dat er een officiële voordracht is geweest.”

Vragen en twijfels

Aanvankelijk zou de premierskandidaat van Wilders afgelopen week gepresenteerd worden, tegelijkertijd met het coalitieakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB. Dat gebeurde niet, vanwege vragen en twijfels die bij NSC leven. Voor een deel zijn die ontstaan na een vertrouwensbreuk tussen Omtzigt en Plasterk in een eerdere formatieronde. Daarover spraken de twee elkaar eind deze week. Bovendien maakte Plasterk vrijdag nog publiekelijk excuses in een kort briefje – „Sorry, Pieter!”- in De Telegraaf. Overigens tot verrassing (en chagrijn) van NSC’ers, die zich erdoor overvallen voelden.

Zwaarwegender voor die partij is een patentkwestie waar Plasterk in verwikkeld is, en waar onderzoek naar gedaan wordt door het Amsterdam UMC (AUMC). Aanleiding zijn recente onthullingen door NRC. In het kort: Plasterk eigende zich met publiek geld gefinancierde wetenschappelijke kennis toe van het AUMC en een daaraan verbonden wetenschapper, bracht die onder in patenten en werd daarmee miljonair – het academisch ziekenhuis met lege handen achterlatend. In een eerste reactie oordeelde het AUMC dat Plasterk geen blaam treft, later kwam het daarop terug en begon het een onderzoek. Over een belangrijk onderdeel daarvan is het academisch ziekenhuis inmiddels samen met een octrooi-jurist al tot de conclusie gekomen dat Plasterk ten onrechte het alleenrecht over de patenten claimde.

Bij NSC klinkt: dit raakt aan de integriteit van Plasterk. En juist onder leiding van toenmalig informateur Plasterk, kwamen PVV, VVD, NSC en BBB in februari tot een set afspraken die onder meer het vertrouwen van burgers in de politiek moeten vergroten. Daarin stellen de partijen dat „voor democratie hoge integriteitsnormen en transparantie bij politici belangrijk zijn om vertrouwen te winnen en te behouden.” En: „bewindspersonen en Kamerleden vervullen een voorbeeldfunctie door integriteitsnormen ten volle na te leven.” Zelfs als blijkt dat Plasterk juridisch niet over de scheef is gegaan, vinden NSC’ers, is de vraag of hij zich heeft gedragen naar die afspraak.

Die geluiden zijn bij NSC vooralsnog alleen achter de schermen te horen. NRC onthulde eerder dit weekend al wel dat Omtzigt zelf ook contact heeft gezocht met de octrooi-jurist die het AUMC heeft ingeschakeld. Dat ánderen zich inmiddels wel hardop over de kwestie en de houdbaarheid van Plasterk als premierskandidaat zijn gaan uitspreken, zal in de partij van Pieter Omtzigt met genoegen worden ontvangen. NSC zou zelf willen wachten met een besluit tot het onderzoek van het AUMC is afgerond. Wanneer dat is, is onbekend. Het is bovendien de vraag of PVV-leider Geert Wilders, die als fractievoorzitter van de grootste partij de regie over de premierskandidaat heeft, zo lang wil wachten. Voor zover bekend heeft hij niet de naam van een andere kandidaat-premier genoemd.

Kamerdebat op woensdag

Komende woensdag debatteert de Tweede Kamer over het coalitieakkoord en dan zal Richard van Zwol (CDA’er en tot voor kort informateur) naar verwachting worden benoemd als formateur, belast met het vormen van een nieuw kabinet. Een ongewone gang van zaken: normaliter is de beoogd premier de formateur.

Zolang er nog geen kandidaat-premier is benoemd, of dat nou Plasterk is of iemand anders, zal Van Zwol dus alleen de gesprekken moeten voeren met de bewindspersonen in spe die worden voorgedragen door de vier coalitiepartijen. Het zogenoemde Blauwe Boek, een handboek voor bewindspersonen, biedt een inkijkje in hoe die gesprekken verlopen. Uit dat handboek valt af te leiden wat de laatste vraag is die Van Zwol de komende tijd zal stellen in de zoektocht naar een nieuw kabinet. Ter afsluiting van het gesprek”, staat in het handboek, „stelt de formateur de vraag of er overigens nog feiten zijn uit heden of verleden van de kandidaat die hij moet kennen omdat ze op enig moment van negatieve invloed zouden kunnen worden op het functioneren van de kandidaat als bewindspersoon, dan wel het kabinet in een moeilijke situatie zouden kunnen brengen.”

Lees ook
Patentenkwestie steeds groter probleem voor Plasterk

Delen

Mail de redactie

Aan het balkon van een appartement pal langs het circuit van Imola heeft iemand een spandoek opgehangen met een rond verkeersbord erop. „De snelheidslimiet is 80 kilometer per uur”, staat erbij. „Max, doe het rustig aan.”

De Formule 1 was dit weekend voor het eerst in 2024 terug op Europese bodem. En net als de inwoner van het Italiaanse stadje die liefst zag dat Max Verstappen zich voor de verandering eens zou inhouden, hoopten ook veel andere fans dat de overgang naar een ander continent ook een andere rangorde met zich zou meebrengen.

Twee weken geleden was Verstappen immers voor het eerst dit jaar op snelheid verslagen, door de Brit Lando Norris in zijn van verbeterde onderdelen voorziene McLaren. Dat kon een toevalstreffer zijn. Maar nóg zo’n nederlaag voor Verstappen zou betekenen dat de andere teams het gat met Red Bull aan het dichten zijn. Dan wacht er wellicht een spannender seizoen dan de aanvankelijke dominantie van Verstappen deed vermoeden.

Verstappen arriveert aan het einde van de week in Italië met twee nieuwe wapens: een updatepakket voor zijn Red Bull RB20, én een pas opgeleverd motorhome. In die luxe trailer kan hij tijdens Europese races verblijven zodat hij niet heen en weer naar hotels hoeft te reizen.

En het belangrijkste: er staat een complete racesimulator in Verstappens mobiele onderkomen. Daarop zal hij zaterdag en zondag, tussen de Formule 1-sessies door, met zijn professionele simraceteam deelnemen aan de virtuele 24-uursrace op de Nürburgring. De uit de kluiten gewassen camper staat ergens in het heuvelachtige gebied rondom het circuit geparkeerd – waar precies houdt Verstappens management geheim.

Pauwen en nachtegalen

In Imola kijk je terug in het verleden van de autosport. Het is een van de laatste circuits op de kalender die niet op een tekentafel zijn ontworpen, maar ooit zijn ontstaan door simpelweg met strobalen een paar openbare wegen af te zetten voor een race. In de loop van de jaren kwamen er muren en vangrails, en werd Imola een permanent circuit, maar de loop van het krappe, glooiende parcours is nog exact hetzelfde.

Het circuit voert door een schaduwrijk park en gaat op en neer over heuvels. Als de motoren even zijn stilgevallen, hoor je vanaf de baan pauwen en nachtegalen. Huizen met daken van rode dakpannen die er al eerder stonden dan het circuit, liggen nu pal naast het parcours. Sommige bewoners zitten op klapstoeltjes naast hun huis, terwijl in een andere tuin, hoogstens een paar meter van het asfalt, iemand met een motormaaier in de weer is. De geur van versgemaaid gras waait over het circuit.

Imola is ook op een andere manier van de oude stempel, eentje waar Max Verstappen vrijdag tijdens de trainingen al snel mee te maken krijgt. Rond de baan liggen geen uitloopstroken van asfalt, maar ouderwetse grindbakken. En omdat zijn auto telkens onvoorspelbaar reageert op Verstappens handelen, hobbelt hij een paar keer met de Red Bull over de gele kiezeltjes. Bij de tijden van McLaren en Ferrari, ook met vernieuwde onderdelen, komt hij niet in de buurt.

Er is iets mis met de afstelling van Verstappens auto. ’s Avonds en ’s nachts brengt testcoureur Sébastien Buemi uren door in de geavanceerde simulator in Red Bulls hoofdkwartier in het Engelse Milton Keynes om het probleem te analyseren. Kennelijk komt daar een oplossing uit, want in de kwalificatie op zaterdagmiddag is Verstappen toch weer de snelste, amper een tiende van een seconde voor de McLarens.

Het spande er volgens Verstappens manager Raymond Vermeulen echt om. „We weten dat Max er altijd wel weer een ronde uit perst”, zegt hij de volgende ochtend in het teamonderkomen van Red Bull in de paddock. Maar de aanloop naar de kwalificatie was „rommelig”, en er was oprechte opluchting in het team toen Verstappen alsnog pole position pakte.

Virtuele race

Verstappen kan zaterdagavond dus met een gerust hart naar zijn motorhome om het stuur van zijn teamgenoten over te nemen in de virtuele race. Hij rijdt een paar uur, gaat slapen, staat op, en stapt weer in zijn simulator. Duizenden kijkers van de livestream zien hem onder in het scherm geconcentreerd naar zijn beeldscherm staren. Alleen op een lang recht stuk haalt hij even een hand van het stuur om in zijn oog te wrijven. Na in totaal vijf uur racen, als hij dik aan de leiding rijdt, zet hij de computer uit omdat hij naar het circuit moet voor zijn Formule 1-race.

Ferrari lijkt dan, afgaand op het kwalificatieresultaat, al een minder grote bedreiging. Zoals altijd bij races in Italië is de heisa rondom het team compleet. Fans dragen portretten van Charles Leclerc als katholieke heilige met zich mee en een Formule 1-fotograaf laat zich in de paddock haast op de grond vallen om een goede foto te kunnen maken van de minuscule, teckelachtige hond waarmee Leclercs vriendin aan het wandelen is. Maar alle opwinding ten spijt, kunnen Leclerc en teamgenoot Carlos Sainz ook in de race weinig uithalen.

De enige tegenstand komt zondag opnieuw van Norris – al lijkt het daar lang niet op. Verstappen houdt bij de start de leiding en bouwt zonder veel moeite een gat op van zes à zeven seconden. Het past precies binnen het dominante scenario dat zich de afgelopen jaren al veel vaker ontvouwde.

Dan begint Norris plotseling rap dichterbij te komen – Verstappens banden zijn versleten, hij krijgt zijn auto amper de bochten in gestuurd. „De laatste tien ronden moest ik echt voluit gaan”, zegt vlak nadat hij is uitgestapt. „En dat is moeilijk als de banden niet meer werken.” Aan de finish is Norris tot op zeven tienden genaderd. Met een rondje of wat extra had hij, zo zegt hij zelf, Verstappen zeker ingehaald. Nu behaalt Verstappen nipt zijn tweede overwinning van de dag: ook in de virtuele race pakt zijn team de eerste prijs.

De oude rangorde in de Formule 1 is na Imola nog in tact – in elk geval voorlopig. Duidelijk is dat Verstappen over genoeg ervaring, aanpassingsvermogen en pure stuurmanskunst beschikt om ook als het tegen zit de concurrentie af te troeven. En met zulke situaties kan hij dit seizoen best nog vaker te maken krijgen.

Delen

Mail de redactie

Een helikopter met daarin de Iraanse president Ebrahim Raisi is zondag „met een harde landing” neergekomen in een afgelegen gebied in het noordwesten van Iran. Het is niet duidelijk hoe de 63-jarige president en de andere inzittenden eraan toe zijn, zo melden Iraanse staatsmedia. De Iraanse staatstelevisie heeft burgers gevraagd te bidden voor het welzijn van hun president.

Reddingswerkers die de helikopter proberen te bereiken worden gehinderd door gure weersomstandigheden, waaronder regen en een dichte mist die het zicht teisteren. Tot zij de helikopter hebben bereikt, blijft onduidelijk wat de toestand van Raisi is. Het gebied is bosrijk en bergachtig.

Ook minister van Buitenlandse Zaken Hossein Amir-Abdollahian, een gouverneur en enkele ambtenaren en lijfwachten waren aan boord van het toestel. De crash vond plaats in de regio Oost-Azerbeidzjan, die ondanks de naam in Iran ligt. Het gezelschap vloog terug uit buurland Azerbeidzjan, waar Raisi eerder op de dag een gezamenlijk gebouwde dam opende met president Ilham Aliyev.

‘Zorgwekkend’

Twee andere helikopters in het konvooi van de president zijn veilig geland. Een Iraanse regeringsfunctionaris, die anoniem wilde blijven, zei tegenover Reuters dat hij nog steeds hoopvol blijft, maar dat de informatie die hem bereikt vanaf de plek waar de helikopter is neergekomen zeer verontrustend is. Hij houdt er rekening mee dat de levens van president Raisi en andere inzittenden in gevaar zijn.

Lees ook
Een Iraanse president met veel bloed aan zijn handen

Raisi is president sinds 2021, toen hij Hassan Rohani opvolgde. Daarvoor was hij opperrechter. Raisi werd al op zijn twintigste aanklager, kort na de Islamitische Revolutie van 1979. In de jaren tachtig en negentig was hij viceprocureur in Teheran. Mensenrechtenorganisaties houden hem verantwoordelijk voor de executie van zeker 4.500 politieke gevangenen, dissidenten en andere critici van het regime van de ayatollahs. Raisi kreeg in 2019 Amerikaanse sancties opgelegd vanwege misstanden in de beruchte Iraanse detentiecentra.

Delen

Mail de redactie