In de periode 2026-2030 bezuinigt het kabinet 1 miljard op de samenwerking met maatschappelijke organisaties. Dat schrijft minister Reinette Klever (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp, PVV) in een brief aan de Tweede Kamer in aanloop naar de behandeling van de begroting. Het gaat dan om organisaties als Oxfam Novib, Hivos, Cordaid, Wereld Natuur Fonds en Milieudefensie.
Eerder spraken de coalitiepartijen (PVV, VVD, NSC en BBB) in het hoofdlijnenakkoord af om vanaf 2027 oplopend tot 2,4 miljard per jaar te bezuinigen op ontwikkelingshulp. Onbekend is nog hoe deze bezuinigingen er precies uit zullen zien. Het snijden in de subsidies voor maatschappelijke organisaties is volgens Klever een eerste inhoudelijke keuze.
Voor de huidige subsidieperiode, die eind 2025 afloopt, is er circa anderhalf miljard euro aan subsidies beschikbaar. In de brief aan de Kamer stelt Klever dat dit bedrag voor de vijf jaar vanaf 2026 maximaal 390 tot 565 miljoen euro zal zijn.
In de brief schrijft minister Klever dat organisaties in de toekomst minstens 50 procent eigen inkomsten moeten hebben om in aanmerking te komen voor subsidies, nu is dat voor de meeste subsidies nog 25 procent.
Klever wil naar eigen zeggen blijven inzetten op gezondheid, handel en mensenrechten. Thema’s „waar Nederland zich internationaal mee onderscheidt”. Daarbij wil de minister wel keuzes maken. In een interview met De Telegraaf maandag zegt Klever onder andere dat Nederland nu relatief veel geld besteedt aan projecten rond de bescherming van lhbti’ers in het buitenland. Met die projecten kan het volgens Klever „best een tandje minder”.
Lokale organisaties
Hoewel de bezuiniging niet als een verrassing komt voor de hulporganisaties, zijn er boze en bezorgde reacties. Peter Ras, woordvoerder van Oxfam Novib, noemt het korten op deze subsidies „uit verhouding”. Hij wijst erop dat er in totaal een derde wordt bezuinigd op ontwikkelingshulp, maar dat nu twee derde van de subsidies voor maatschappelijke organisaties verdwijnt.
Volgens minister Klever moeten „lokale organisaties” een belangrijkere rol spelen in Nederlandse ontwikkelingshulp. Daarover zegt Ras dat veel maatschappelijke organisaties al kantoren en medewerkers ter plekke hebben: „Het merendeel van onze medewerkers werkt ter plekke, bijvoorbeeld in Oeganda en Ethiopië.” De bezuinigingen zullen volgens hem juist de kantoren en medewerkers daar raken.
Ook schrijft minister Klever in haar brief dat de „huidige praktijk” waarin organisaties ontwikkelingshulpgelden gebruiken „voor het pleiten en beïnvloeden” van beleid in Nederland „onwenselijk” is. Volgens Ras dreigt daarmee een einde te komen aan jarenlang beleid van de Nederlandse overheid om ook in eigen land een kritisch maatschappelijk middenveld te steunen.
Deze week staat er in de Tweede Kamer een debat op de planning over de begroting van het ministerie Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp. Naast de bezuinigingen zullen oppositiepartijen ook kritisch zijn op het ontkoppelen van de ontwikkelingshulpbegroting van de Nederlandse economie. Voor het eerst in decennia groeit de begroting niet mee met het bruto nationaal inkomen (bni), en dat scheelt enkele honderden miljoenen per jaar. Voorafgaand aan de Algemene Politieke Beschouwingen zei Kamerlid Femke Zeedijk (NSC) in een interview met Trouw de koppeling te willen herstellen, maar de coalitiepartij zag daar uiteindelijk van af.
Lees ook
Kabinet wil snoeien in ontwikkelingshulp: ‘Als iets wordt wegbezuinigd, is de kans heel klein dat het terugkomt’
