Maatschappelijk ongenoegen om Franse pensioenhervorming houdt aan op dag van landelijke protesten

Twee jonge kinderen spelen op een zonnige zondagochtend met een emmertje en schepjes op een strandje aan de Waal. „Eigenlijk denk ik dan al: oh, doe dat nou niet”, zegt Helian Loijer (52), bestuurslid van de Reddingsbrigade Tiel. De strandjes zijn geliefd bij de inwoners van Tiel: als uitlaatplek voor de hond, om de hengel uit te slaan of even pootje te baden. Op een warme dag is de verleiding groot om te zwemmen in de rivier. Levensgevaarlijk, weten de leden van de reddingsbrigade.

Het aantal verdrinkingen door een ongeval steeg afgelopen jaar voor het derde jaar op rij, blijkt uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). In 2024 verdronken 146 mensen, van wie 39 niet in Nederland geregistreerd staan, zoals toeristen en tijdelijke arbeidsmigranten. Het aantal verdrinkingen was in de afgelopen tien jaar niet zo hoog, al kwam het in 2023, 2020 en 2018 in de buurt.

Bijna een op de vijf verdrinkingen gebeurt thuis, bijvoorbeeld in de badkuip. In driekwart van de gevallen verdrinken mensen in open water, dus in een rivier, gracht, recreatieplas of in de zee – na een val of tijdens het zwemmen. Andere gevallen vallen in de categorie overig of onbekend.

Voor de Waal geldt een zwemverbod, op een paar aangewezen zwemplekken na. Toch gaat het geregeld mis. Afgelopen maand verdronken bij verschillende incidenten drie jonge mannen in de rivier.

De Waal heeft een bijzonder sterke stroming, de veerpont vaart er scheef door

Een 29-jarige man uit het Brabantse Fijnaart raakte op 21 juni in de problemen toen hij aan het zwemmen was in een grindgat, een plas gevormd door zandwinning, gelegen aan de rivier.

Acht dagen later verdronk een 21-jarige man uit Polen in een ander deel van de Waal. De man stond tot zijn middel in het water met een bal over te gooien toen hij kopje onder ging. Een ooggetuige vertelde aan De Gelderlander: „Ik keek hem recht aan. Zag de paniek in zijn ogen. Ik riep nog: draai je op je rug! Maar hij kon mij niet verstaan.” Een dag later spoelde het lichaam van de man aan, zo’n dertig kilometer verderop, bij Haaften.

Drie dagen later verdronk een 25-jarige Roemeen in Zaltbommel, bij een strandje aan de rivier.

Sterke stroming

De Waal heeft een bijzonder sterke stroming. De veerpont die iedere twintig minuten fietsers en voetgangers van Tiel naar de overkant van de rivier brengt, vaart er helemaal scheef door. „Zie je die draaikolk, daar, bij de krib?”, zegt Conny van Bekkum (41), schipper bij de reddingsbrigade.

De reddingsbrigade houdt normaal gesproken geen toezicht op de Waal, maar oefent er wel regelmatig met de reddingsboot, zoals vandaag. Voor Van Bekkum is het een tijdje geleden dat ze de reddingsboot bestuurde, dus nu kan ze weer oefenen met draaien en aanleggen. Over twee maanden, tijdens het gratis festival Appelpop, bewaken vrijwilligers van de reddingsbrigades in Tiel en Oss het stuk rivier rondom de veerpont. „Dan roepen we bijvoorbeeld dat mensen niet op de reling van de pont moeten zitten”, zegt bestuurslid Helian Loijer. Voor de oefening heeft ze een waterdicht drijfpak aan.

Foto’s Bram Petraeus

Van Bekkum vaart de reddingsboot naar de overkant van de Waal, waar een lange strekdam is aangelegd om de rivier bij hoog water meer ruimte te geven. Tussen de stenen dam en de wal stroomt de rivier als een soort wildwaterbaan.

Door het lage water gaan mensen verder de rivier in, dichter bij de vaargeul is de stroming sterker

„Leuk strandje hè?”, zegt Loijer. „Het is super om hier te liggen. Maar als je hier het water ingaat, zie je niet direct hoe sterk de stroming bij de strekdam is. De rivier is heel verraderlijk.” Dat het water in de Waal momenteel erg laag staat, helpt niet mee, denkt ze. „Daardoor gaan mensen verder de rivier in, dichter bij de vaargeul is de stroming sterker.”

En dan zijn er nog de vrachtschepen die regelmatig voorbij varen. „Een groot schip trekt eerst het water naar zich toe, daarna vormen zich juist hoge golven”, zegt schipper Van Bekkum.

Zoom in

De reddingsbrigade Tiel heeft zo’n zestig leden. Nieuwe aanwas komt vooral vanuit de zwemlessen voor het ABC-diploma: na het behalen van een diploma krijgen kinderen een flyer. Bij de reddingsbrigade kunnen ze door met lessen zwemmend redden. Als ze oud genoeg zijn kunnen ze ook de opleiding tot lifesaver en waterhulpverlener volgen. Daarna mogen ze mee de boot op. Loijer: „Zo nu en dan sturen ouders hun kind na het A-diploma al naar ons toe, om ze meer zwemvaardig te krijgen. Vergeleken met zwemles zijn wij goedkoper, omdat we werken met vrijwilligers.”

Risico op verdrinking

Voor kinderen die niet in Nederland zijn geboren is het risico op verdrinking velen malen hoger, laten CBS-cijfers van de afgelopen tien jaar zien. Voor kinderen tot tien jaar die buiten Europa zijn geboren, is het risico op verdrinking elf keer groter, onder tien- tot twintigjarigen is het risico zelfs zestien keer zo groot. Van alle leeftijdscohorten vormen zestigplussers de grootste groep die overlijdt door verdrinking. Dat gebeurt het vaakst in open water, na een val.

Wie een drenkeling in de Waal ziet, kan er maar beter niet achteraan gaan: zelfs voor mensen met een reddersdiploma op zak is dat onverstandig, zegt Conny van Bekkum. „Je kunt beter proberen om iemand met een touw aan de kant te krijgen. Als je er zelf inspringt breng je je eigen leven ook in gevaar.”

Delen

Mail de redactie