De Britse Conservatieve Partij heeft vrijdag twee van zijn veiligste Lagerhuiszetels verloren aan de Labour Party bij twee tussenverkiezingen. In één van de districten, Mid Bedfordshire, waren de ‘Tories’ sinds 1932 aan de macht, in het andere, Tamworth, sinds 1996. Dat de partij deze zetels verliezen aan de Labour Party van Keir Starmer, kan een vuig teken zijn voor de Tory-regering van premier Rishi Sunak.
Kiezers in deze twee districten konden donderdag naar de stembus om twee parlementariërs te vervangen die zijn opgestapt. In 2019 behaalden de Conservatieven nog 63,3 procent van de stemmen in Tamworth, nu 40,1 procent. In Mid Bedfordshire behaalden de Tories 59,8 procent in 2019, nu 31,3 procent. In de rest van het land werd niet gestemd, maar over iets meer dan een jaar moet de regering algemene parlementsverkiezingen uitroepen.
Dertien jaar aan de macht
Het verlies van de twee zetels heeft geen directe politieke consequenties voor de Conservatieven. De partij heeft nog altijd een zeer ruime meerderheid in het Lagerhuis, en kan dus doorregeren. Opkomsten bij tussenverkiezingen zijn in het VK bovendien doorgaans laag, zo ook nu. Ook zijn stemmers vaak meer geneigd tot proteststemmen dan bij algemene verkiezingen.
Kanttekeningen daargelaten, de klap die de Tories krijgen door dit verlies is groot. Na dertien jaar aan de macht in het Verenigd Koninkrijk, beginnen de politieke strubbelingen van de Tories zich met rap tempo op te stapelen. Van het Brexit-referendum in 2016 tot het korte en ineffectieve premierschap van Liz Truss vorig jaar. De partij is drie keer van leider gewisseld in een jaar.
‘Fenomenaal resultaat’ voor Labour
Labour-leider Starmer heeft zijn partij meer naar het midden getrokken sinds hij in 2020 het partijleiderschap overnam. Hij bezocht de twee districten en beschreef de uitslagen als „een fenomenaal resultaat dat laat zien dat Labour de werkende mensen weer dient en de politieke kaart opnieuw aan het tekenen is”.
Volgens de Britse hoogleraar en peilingspecialist John Curtice van de University of Strathclyde is die analyse niet juist: „Dit is niet het lot, maar een teken dat tenzij de Conservatieven de politieke situatie behoorlijk dramatisch en radicaal kunnen doen keren, ze tegen een verlies aankijken over een jaar”, zo zei hij tegen de BBC.
De nieuwe Labour-parlementariër voor Tamworth, Sarah Edwards, zei na de overwinning tegen haar juichende achterban: „Vannacht hebben de inwoners van Tamworth op Labour gestemd voor een positieve visie en een nieuwe start.” Maar ook zij weet dat de problemen van de Tories een handje hielpen: „De stemmers hebben een duidelijk signaal afgegeven aan Rishi Sunak en de Conservatieven dat ze genoeg hebben van deze gefaalde regering.”
