Het kabinet wil „zo snel mogelijk” een ‘asielnoodmaatregelenwet’ indienen bij de Tweede Kamer. Daarmee moet een reeks maatregelen van kracht worden die eerder via het staatsnoodrecht zouden worden ingevoerd. Dit blijkt uit een brief van premier Dick Schoof aan de Tweede Kamer. Daarin worden de afspraken uitgewerkt die Schoof en de coalitiepartijen afgelopen dagen over het asielbeleid hebben gemaakt.
Grotendeels bevat de brief dezelfde afspraken en maatregelen over asiel die al eerder in het hoofdlijnenakkoord en regeerprogramma stonden. Binnen de coalitie ontstond afgelopen tijd echter een conflict over de route van het noodrecht, die voor de PVV in verband met snelheid belangrijk was, maar voor NSC onacceptabel vanuit rechtsstatelijk oogpunt.
Het compromis is nu dat een gewone wet wordt ingevoerd, maar de PVV heeft het wel voor elkaar gekregen dat het asielbeleid op een aantal punten iets wordt aangescherpt.
Zo is een nieuwe maatregel dat Nederland het aantal vluchtelingen dat het per jaar via de Verenigde Naties opneemt naar beneden bijstelt: in plaats van vijfhonderd worden dat er „tot nader order” maximaal tweehonderd per jaar.
Lees ook
Een ‘spannende week’ in Den Haag, maar voor wie precies? En waarom?
Syrië
Een andere maatregel is dat het landenbeleid ten aanzien van Syrië „aanzienlijk wordt aangescherpt”. Een nieuw ambtsbericht over Syrië, dat het ministerie van Buitenlandse Zaken al heeft voorbereid, wordt versneld uitgebracht. Het bericht moet bewerkstelligen dat delen van Syrië veilig worden verklaard, zodat asielzoekers daarnaar kunnen terugkeren.
Het is maar zeer de vraag of Syrische vluchtelingen snel kunnen worden teruggestuurd. Zo verklaarden Zweden en Denemarken vijf jaar geleden al delen van Syrië veilig, maar vooralsnog is geen enkele asielzoekers naar het land uitgezet. Wel werden nieuwe asielaanvragen van Syriërs in die landen eerder afgewezen. Het kabinet, zo schrijft premier Schoof, wil ook bekijken of het tijdelijke verblijfsvergunningen van Syrische statushouders kan intrekken als ze uit veilige delen van Syrië komen.
Premier Schoof acht deze maatregelen nodig omdat ‘Nederland in een asielcrisis zit’
Vanaf begin volgend jaar wil het kabinet ook vijftig tot honderd extra cellen in de vreemdelingenbewaring voor uitgeprocedeerde asielzoekers of ongedocumenteerden.
Een andere nieuwe maatregel ten opzichte van het regeerprogramma is de wens van het kabinet om de rechtelijke dwangsom te schrappen. Hierop hebben asielzoekers vaak recht als de IND niet op tijd over hun aanvraag oordeelt. Dat schrappen lijkt niet eenvoudig: in 2022 oordeelde de Raad van State dat de wetgever die boete niet kan schrappen, omdat het raakt aan juridische principes als effectieve rechtsbescherming en rechtszekerheid voor vreemdelingen.
Spoedadvies
Vrijwel alle andere maatregelen van de ‘asielnoodmaatregelenwet’ blijken niet nieuw, want ze stonden al in het regeerprogramma. Dan gaat het onder meer om het afschaffen van de asielvergunning voor onbepaalde tijd, het schrappen van de mogelijkheid tot gezinshereniging met meerderjarige kinderen en ongehuwde partners en het sneller kunnen afwijzen van aanvragen van asielzoekers als ze – bijvoorbeeld – niet komen opdagen voor de behandeling van hun zaak.
In een toelichting schrijft premier Schoof al deze maatregelen nodig te achten omdat „Nederland in een asielcrisis zit”. Volgens de premier is het asielsysteem in de huidige vorm „onhoudbaar”, omdat opvangcentra overvol zitten en een deel van de asielzoekers overlast veroorzaakt.
Vanwege de crisis die dit kabinet ziet, wil het de ‘asielnoodmaatregelenwet’ snel uitwerken en indienen. Daarom vraagt het ook een spoedadvies van de Raad van State. Een woordvoerder zei donderdag tegen NRC dat de Raad een verzoek om een spoedadvies altijd „welwillend” tegemoet treedt, maar dat ook een spoedadvies zo’n twee maanden in beslag kan nemen. „We gaan niet inbinden op kwaliteit.”
Lees ook
Syrië is nog steeds gevaarlijk, maar niet voor iedereen
