Het Internationaal Olympisch Comité (IOC) heeft een nieuwe voorzitter: Kirsty Coventry uit Zimbabwe. De oud-topzwemster werd donderdagmiddag verkozen tijdens het IOC-Congres in Griekenland. Coventry wordt met 41 jaar de jongste voorzitter, is de eerste vrouw en eerste persoon uit Afrika die de olympische beweging mag gaan aansturen. Ze wordt daarmee in een klap de invloedrijkste sportbestuurder in de wereld.
In een verrassende verkiezingsuitslag wist Coventry al in de eerste stemronde haar zes tegenkandidaten te verslaan. Toen duidelijk werd dat er direct na stemronde 1 een meerderheid was voor één van de kandidaten, laste het IOC-congres een korte pauze in. Daarna was het huidig IOC-voorzitter Thomas Bach die, met een tevreden gezichtsuitdrukking, een A4’tje omdraaide met Coventry’s naam.
Onder luid applaus hield Coventry geëmotioneerd een korte speech. „Ik had als jong meisje nooit verwacht dat ik hier ooit zou staan. Dit is een grote eer, en ook een herinnering aan mijn toewijding aan jullie allemaal”, zei ze tegen de aanwezigen in de zaal. „En nu hebben we werk te doen.”
Lees ook
‘Het is belangrijk dat sporters als Caster Semenya beter beschermd worden’
Als Coventry in juni als nieuwe IOC-voorzitter aantreedt, wachten haar grote dossiers: hoe om te gaan met agressor Rusland, met de Amerikaanse president Trump die de gastheer is van de volgende Olympische Spelen in 2028 in Los Angeles, met de toelatingseisen voor transgender- en intersekse sporters, en met de impact van klimaatverandering op de Olympische Zomer- en Winterspelen? Ook zal Coventry de olympische beweging (financieel) toekomstbestendig moeten maken en staat ze voor de uitdaging jongere generaties te blijven interesseren voor sport.
Protegé van Bach
In de aanloop naar de verkiezing hadden de zeven kandidaat-voorzitters maandenlang gelobbyd om hun mede-IOC-leden te overtuigen dat zij het meest geschikt waren om de olympische beweging te leiden. Tijdens de campagne leek zich een kopgroep van drie kandidaten te vormen: de Brit Sebastian Coe, dankzij zijn geweldige cv, de Spanjaard Juan Antonio Samaranch junior, dankzij zijn familienaam en goede netwerk, en Coventry. Zij had haar goede papieren vooral te danken had aan het feit dat Bach haar kandidatuur omarmde; omdat onder zijn 12-jarige voorzitterschap meer dan de helft van de huidige IOC-leden zijn benoemd, is zijn invloed nog altijd levensgroot.
Coventry had zelf een vrij kleurloze campagne. Voorafgaand aan de verkiezingsdag zei ze tegen NRC dat ze via één-op-één videogesprekken stevige gesprekken met veel IOC-leden had gevoerd. Maar ook zij zal niet verwacht hebben dat ze maar één stemronde nodig had om met al haar concurrenten af te rekenen. Juist omdat er geen uitgesproken favoriet was, in tegenstelling tot eerdere verkiezingen, werd er gerekend op een lange strijd waarin meerdere rondes en afvallers nodig waren voor er een nieuwe voorzitter werd verkozen.
Uniek als Afrikaanse vrouw
Haar verkiezing is meteen uniek vanwege haar geslacht en haar Afrikaanse afkomst, maar daar zei Covertry in gesprek met NRC weinig waarde aan te hechten: „Uit de vele discussies die ik met IOC-leden heb gevoerd, krijg ik niet de indruk dat sekse een bepalende rol speelt bij het stemgedrag. Ze gaan voor iemand aan wie ze het ambt toevertrouwen.”
Als voormalig zwemkampioen, met zeven olympische medailles waaronder twee gouden, zei ze te hopen met een sportersblik te kijken naar haar werkzaamheden als voorzitter. „Dat is niet onbelangrijk, want de olympische beweging is in de eerste plaats voor hen bedoeld.”
Nu zal moeten blijken of Coventry die woorden ook in de praktijk brengt. Onder voorzitter Bach kregen de IOC-leden en sporters steeds minder te zeggen over de manier waarop de olympische beweging wordt aangestuurd. Hen meer macht geven, was een belangrijk verkiezingsonderwerp waarmee onder meer de Brit Coe zich probeerde te onderscheiden. Coventry liet juist blijken het beleid van haar voortganger Bach te willen voortzetten.
Daarnaast viel Coventry op door haar standpunten op het gebied van gender- en diversiteitsbeleid. Zo zei ze in reactie op de uitspraak van Trump om visa-aanvragen van transgenders af te zullen wijzen dat de olympische beweging „een aantal fundamentele principes kent, waarover niet valt te onderhandelen”. Ook stelde ze quota voor om het aantal vrouwelijke bestuurders en trainers op de Olympische Spelen te vergroten.
In gesprek met NRC raakte Coventry geëmotioneerd toen het over intersekse sporters ging, omdat het haar goede vriendin, de atlete Caster Semenya betrof. Terwijl veel kandidaten zich uitspraken voor strengere regels die deze atleten zouden moeten uitsluiten, in hun ogen ter bescherming van de vrouwensport, zei Coventry dat het andersom zou moeten zijn. „Ik vraag me af of we genoeg doen om deze sporters te steunen en te beschermen. Ik vond het heel pijnlijk dat de wereldatletiekbond publiekelijk meedeelde wie of wat Caster is.”
Zelf is Coventry niet vrij van kritiek. Als minister van Sport in het kabinet van president Emmerson Mnangagwa, die op Amerikaanse en Europese sanctielijsten staat vanwege corruptie en mensenrechtenschendingen, werd haar verweten dat ze meewerkt aan een dictatoriaal regime. Volgens Coventry was de enige manier om daar verandering af te dwingen van binnenuit. Dat mag ze nu ook bij het IOC gaan doen.
