Ivo Niehe lijkt meer geïnteresseerd in succes dan in muziek

ZAP Het drama dat de documentaire van Ivo Niehe over pianoduo Lucas en Arthur Jussen zo node mist, zit wel in de My Generation @ War. De serie over Oekraïense jongeren vertelt hoopvolle verhalen in een barrage van ellende.

In Lucas en Arthur Jussen op wereldtournee hoor je amper de muziek van het pianoduo, maar vooral het applaus.
In Lucas en Arthur Jussen op wereldtournee hoor je amper de muziek van het pianoduo, maar vooral het applaus.

Wenen! De Gouden Zaal van de Musikverein! Het Mekka van de klassieke muziek! En Parijs! Uitverkocht! Laat het maar aan Ivo Niehe over om artiesten aan te prijzen. In de driedelige documentaire Lucas en Arthur Jussen op wereldtournee (NPO2) portretteert hij het bekende Nederlandse pianoduo, de voormalige wonderkinderen die al op dertien- en tienjarige leeftijd Mozart speelden in het Concertgebouw.

Niehe volgt ze tijdens buitenlandse concerten en interviewt de broers, hun familie en hun eerste pianolerares. Aardige, doodgewone twintigers, zo blijkt, die snoeihard studeren en hun leven volledig aan de muziek hebben gewijd. Ze zijn om te beginnen erg goeie pianisten, uitblinkend omdat ze zo goed op elkaar zijn ingespeeld. Daarnaast is er de marketing: knappe jongemannen met blonde haardossen die glamoureus in beeld worden gebracht. Wonderkinderen en broertjes spreken sowieso tot de verbeelding.

Dit is de vierde documentaire over de Jussens, en niet de beste. Het gaat nauwelijks over hun pianospel. Wat maakt hun spel bijzonder? Wat zijn de verschillen tussen de twee? Ivo Niehe lijkt meer geïnteresseerd in succes dan in muziek. Van hun spel krijgen we steeds hoogstens tien seconden te horen. Liever laat Niehe het klaterende applaus horen. Voor de achtergrondmuziek gebruik hij de smooth jazz van saxofonist Chris Botti. In een treffende scène zien we Arthur Jussen spelen met een koptelefoon op. We horen niets, alleen het razendsnelle geroffel van zijn vingers op de toetsen.

Een groter probleem: er is geen drama. In ieder goed verhaal moet iets verkeerd gaan. Maar in Ivo Niehes verhaal is alles geweldig: een gelukkige Limburgs-Hilversumse familie bracht twee vriendelijke wonderkinderen voort, die de hele dag doen wat ze het liefste willen: samen spelen.

Wieg in Charkiv

In ‘Broeders in oorlog’, de laatste aflevering van de documentairereeks My Generation @ War (NPO3), zien we ook twee artistieke jongens die de hele dag samen waren en ook samen op het podium stonden. Het dj-duo Vlad en Andreii. Net als bij de Jussens lag de wereld voor hen open. Alleen stond hun wieg niet in Hilversum, maar in Charkiv. Bij een Russische raketaanval raakte Vlad zwaargewond, hij revalideert in Nederland. Zijn boezemvriend Andreii bleef achter. Vlad vertelt vlak en rustig over zijn ongeluk, Andreii vertelt juist levendig en emotioneel. De uiteengedreven boezemvrienden missen elkaar vreselijk. Ze waren gelukkig samen, totdat de bom viel.

In My Generation @ War brengen tv-makers Roel van Hees en Simone Timmer de oorlog in Oekraïne dichterbij door jongeren te portretteren met wie kijkers zich makkelijk kunnen identificeren. Hun levens vóór de oorlog lijken sterk op die van Nederlandse jongeren. De Russische inval heeft alles overhoop gegooid, maar dat blijkt niet altijd slecht. In eerdere afleveringen zat bijvoorbeeld postbezorger Olha die zei dat ze door de oorlog enorm is gegroeid, ze geniet van de saamhorigheid en het breed gedragen geloof in verandering: „Het is verschrikkelijk omdat het oorlog is, maar toch heeft het waarde.” Ex-barman Dima zei dat hij dankzij de oorlog uit de kast kon komen en drag queen werd.

Hoopvolle geluiden in een barrage van ellende. Het drama dat de documentaire over de gebroeders Jussen miste, is hier in ieder geval overvloedig aanwezig.