Israëlische luchtaanvallen doden 24 Palestijnen in Gaza, ook doden op bezette Westelijke Jordaanoever

Op het eerste gezicht doet niets in de Spaanse straten vermoeden dat het hele land maandag werd lamgelegd door stroomuitval. Winkels zijn weer open, restaurants maken zich op voor de lunch en van verkeerschaos is geen sprake meer.

Maar wie naar de gesprekken op straat luistert, hoort zorgen en angst. Zijn we wel goed voorbereid op een incident als dat van maandag? „Nee, ik had letterlijk niets in huis. Geen blikvoedsel, extra powerbanks of contant geld”, zegt de 24-jarige student Guillermo. Hij is dinsdagochtend gelijk naar de Chino [Chinese Action] in de buurt gelopen om een powerbank te kopen en een satellietradio. „Gisteren bleek hoe nuttig die radio’s waren. Het was de enige manier op informatie te krijgen over de situatie.” Maar de schappen in de buurtwinkel zijn leeg. Er is geen kaars, gasaansteker of zaklamp te bekennen. „Gisteren hebben we alles binnen een uur na de stroomuitval verkocht”, zegt winkeleigenaar Tao. „Ik had zelf nog snel houtskool ingekocht voor de supermarkt dichtging en doorverkocht. Slim zakendoen”, lacht hij.

Kwetsbaar

Door de stroomuitval werd snel zichtbaar dat niet iedereen een noodplan klaar heeft liggen. Vooral jongeren zoals Guillermo die gewend zijn alles met Apple Pay te betalen en veel buiten de deur eten, realiseren zich hoe kwetsbaar ze eigenlijk zijn. „Gelukkig duurde deze ramp maar een dag, maar toen er eerder op de dag werd gezegd dat het tot wel een week zou duren, kreeg ik koorts. Hoe moet ik dit in godsnaam een week overleven?”

De 83-jarige Fabián mengt zich in het gesprek. „Dit is waarom wij viejos [oudjes] nog altijd contact geld hebben onder ons matras”, zegt hij streng tegen Guillermo. „Jullie jongeren zijn gewend aan al deze luxe en zitten de hele dag aan een scherm geplakt. Ik ben altijd voorbereid op noodsituaties door de oorlog die we hier hebben meegemaakt en de pandemie die jij ook hebt meegemaakt jongeman”, vervolgt hij. „De wereld kan binnen enkele seconden instorten. Trek hier je les uit”, zegt hij met zijn vinger wijzend naar Guillermo. De Dominicaanse Jailin Concepción moet lachen. „Jullie Europeanen zijn niets gewend. Een stroomstoring is onderdeel van het dagelijks leven in Latijns-Amerika. Daar hebben we soms dagen geen elektriciteit.”

Generatoren

„In vijf seconden verloren we 60 procent van onze energie”, zegt de Spaanse premier Sánchez tijdens een persconferentie dinsdagmiddag. „Dit mag nooit meer gebeuren.” De Spaanse regering heeft daarom Brussel gevraagd om een onafhankelijk onderzoek en gaat de particuliere exploitanten ter verantwoording roepen. Netbeheerder Red Eléctrica sluit een cyberaanval uit en noemt een daling in de zonne-energieopwekking als voorlopige oorzaak voor de stroomuitval.

Het Rode Kruis hamert er nog eens op hoe belangrijk het is om een noodpakket in huis te hebben. Door het hele land heeft de organisatie hulp verleend aan duizenden Spanjaarden door bijvoorbeeld stroomgeneratoren te leveren aan drie gezondheidscentra en vier bejaardentehuizen in Zamora, León en Segovia. Ook heeft het oplaadstations voor elektrische apparaten geïnstalleerd in onder meer Burgos. „Mensen moeten nu meer dan ooit een noodvoorraad in huis hebben”, zegt een woordvoerder.

Stank

Door de stroomuitval zijn veel supermarkten, slagers en koffiezaakjes gedwongen hun voorraad weg te gooien. „Ik had maandagochtend net een voorraad melk binnen gekregen voor de komende dagen, maar dat kon ik aan het einde van de middag allemaal weer weggooien”, zegt barista Gloria. Slager Hernan moest veel van het vlees dat in de toonbank lag weggooien. „De generator in de vriezer begaf het halverwege de dag”, legt hij uit. „Ik kijk nu wat nog goed is voor de verkoop en wat ik weg moet gooien. Ik wil niet het risico lopen dat ik klanten ziek maak met bedorven vlees.” Zijn winkel ruikt sterk naar bleekmiddel na een ochtend poetsen.

Ook supermarkten inventariseren. In de Mercadona zijn veel producten in de koeling afgeprijsd. „Vandaag consumeren”, staat erop geplakt. Hoe groot de economische schade is, wordt nog onderzocht. Economen doen voorlopig een ruwe schatting van maximaal 4,5 miljard euro. „Dit heeft mij zeker een paar duizend euro gekost. Ik ben benieuwd of ik aanspraak kan maken op de verzekering”, zegt Hernan terwijl hij pakjes ham in een vuilniszak gooit. De vleesbrancheorganisaties Anice en Fecic schatten de directe verliezen op 190 miljoen euro netto.

In de hoofdstad Madrid ruikt het al een week naar rot afval. De vuilnisdienst staakt sinds vorige week maandag, dus hopen de vuilniszakken zich op. Door de rottende producten in de winkels zal die stank alleen maar heviger worden.

Fake-nieuws

Terwijl het leven in Spanje weer op gang komt, groeit het wantrouwen in de overheid. Tijdens de stroomuitval speculeerden de Spanjaarden over de mogelijk oorzaken. „Ze houden informatie achter”, werd er gefluisterd na de eerste persconferentie van de regering op maandagavond. Die geruchtenmolen werd verder aangezwengeld door de rechtse partijen die de regering ervan betichtten niet transparant te zijn.

De radicaalrechtse partij Vox beschuldigt de regering er zelfs van de ware oorzaak van de landelijke stroomuitval te verzwijgen. Volgens parlementair woordvoerder Pepa Millán weten zowel de regering als netbeheerder Red Eléctrica „precies wat er is gebeurd”, maar weigeren ze die informatie te delen omdat „de regering verantwoordelijk is”.

Vox koppelt het incident aan het strafrechtelijk onderzoek naar de broer van premier Sánchez die maandag werd aangeklaagd voor machtsmisbruik. De stroomuitval zou daarom „gunstig” zijn voor de regering. Oppositie-leider Alberto Nuñez Feijóo (Partido Popular) eist dat er een onderzoek komt naar de rol van Sánchez. Sánchez waarschuwt dinsdagmiddag tijdens de persconferentie de Spanjaarden voor desinformatie. „Laten we geen aandacht schenken aan de nepnieuwsberichten die rondgaan.” De premier heeft gezegd dat hij een onderzoekscommissie zal instellen, onder leiding van het Ministerie van Ecologische Transitie.

„Ik heb mijn les geleerd”, besluit Guillermo. „Zometeen ga ik geld pinnen en ergens thuis verstoppen, voor het geval dat.”

Delen

Mail de redactie