De Italiaanse journalist Cecilia Sala is vrijgelaten uit de gevangenis in de Iraanse hoofdstad Teheran. Dat meldt de Italiaanse premier Giorgia Meloni woensdag op Facebook. Sala zou aan boord zijn van een vliegtuig dat woensdagochtend vanuit Teheran naar Italië is vertrokken.
De 29-jarige journalist werkt onder meer voor de Italiaanse krant Il Foglio en was in Teheran voor haar werk. Ze zou op 20 december terugvliegen naar Italië, maar werd op 19 december om onduidelijke redenen gearresteerd. Ze werd opgesloten in een isoleercel in de beruchte Evin-gevangenis, waar vaker buitenlandse en politieke gevangenen worden vastgehouden.
Geen matras
Haar werkgever Il Foglio schrijft dat Sala in haar cel geen matras had, maar gedwongen werd om op de vloer te slapen. Ook de basisbenodigdheden die de Italiaanse ambassade haar had gebracht, werden volgens de krant pas „na aanzienlijke vertraging” aan Sala geleverd.
Sala’s arrestatie lijkt een link te hebben met de arrestatie van de Iraanse ingenieur Mohammad Abedini Najafabadi in Milaan, drie dagen eerder. Hij was de inzet van een uitleveringsverzoek van de Verenigde Staten: Abedini zou betrokken zijn geweest bij de levering van navigatietechnologie aan Iran. Die zou vervolgens in januari 2024 zijn gebruikt om drie Amerikaanse militairen te doden bij een drone-aanval in Jordanië.
Iran zou op 3 januari aan Italië hebben laten weten dat het land Sala vrij zou laten in ruil voor Abedini. Diezelfde dag bracht de Italiaanse premier Meloni een bliksembezoek uit aan de aanstaande Amerikaanse president Donald Trump in zijn resort Mar-a-Lago in Florida. Daar zouden Meloni en Trump volgens Italiaanse media de kwestie hebben besproken en een „overeenstemming” hebben bereikt. In haar Facebookbericht schrijft Meloni dat de vrijlating een gevolg was van „intensief werk op de diplomatieke en inlichtingenkanalen”.
Op Eerste Kerstdag beschadigde een Russische tanker onderzeese stroomkabels tussen Estland en Finland. Het was de tweede keer in korte tijd dat kabels werden kapotgemaakt. Verslaggever Hans Steketee legt uit dat er een schaduwoorlog wordt gevoerd op de zeebodem – óók voor de Nederlandse kust. Wat kan het Westen hier tegen doen?
Heb je vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected].
Het dodental als gevolg van de bosbranden rond de Amerikaanse stad Los Angeles is opgelopen tot vijf. „Vijf doden, maar waarschijnlijk meer”, zei gouverneur Gavin Newsom van Californië woensdagavond lokale tijd tegen CNN. „Gewoon een complete en totale verwoesting, en ik ben bij veel van dit soort branden geweest”.
Er zijn inmiddels 130.000 mensen uit het gebied geëvacueerd of opgeroepen dat zo snel mogelijk te doen. Alle scholen in het Los Angeles Unified School District blijven deze donderdag dicht.
De bluswerkzaamheden verlopen moeizaam vanwege de extreem harde wind en de branden worden daar ook verder door aangewakkerd. „Orkaanwinden worden meestal vergezeld door regenbuien”, zei burgemeester Karen Bass van Los Angeles op een persconferentie. „Maar dit zijn winden met orkaankracht die worden gecombineerd met extreem droge omstandigheden”.
De branden in de noordwestelijke streek van Pacific Palisades hebben inmiddels een gebied van circa 64 vierkante kilometer afgebrand en in het oosten verwoestte een bosbrand aan de rand van Pasadena en Altadena nog eens ruim tien vierkante kilometer.
Al ruim 50 miljard euro schade
In totaal zijn tot nu toe zeker duizend huizen en andere gebouwen verwoest, maar gevreesd wordt voor veel meer. Weersvoorspellingsdienst AccuWeather schat dat de schade en het economische verlies als gevolg van de branden nu al tussen de 52 miljard dollar en de 57 miljard dollar bedraagt (tussen de 50,4 miljard euro en 55,2 miljard euro), maar nog verder op kan lopen.
Door de branden wordt ook de bekendmaking van de Oscar-nominaties met twee dagen uitgesteld, zodat leden van de Academy extra tijd hebben om te stemmen, meldt Reuters.
Het alom aanwezige internet, dat onzichtbaar en onhoorbaar voor dagelijkse verbinding zorgt tussen miljarden wereldburgers, blijkt toch niet zo ijl en draadloos te zijn als menigeen wellicht denkt. De achterliggende infrastructuur bestaat uit dikke kabels, die over duizenden kilometers zeebodem de continenten met elkaar verbinden. Datzelfde geldt voor onderzeese energiekabels die zorgen voor stroomvoorziening tussen landen. En die kabels, zo is de afgelopen weken duidelijk geworden, zijn uiterst kwetsbaar.
Eind vorig jaar trok de Eagle S, op het oog een olietanker maar in de praktijk een spionageschip van de Russische schaduwvloot, twee stroomkabels kapot in de Oostzee tussen Finland en Estland. Het was de derde keer in een jaar tijd dat kabels kapot gingen, ook de formeel onder Chinese vlag varende schepen Yi Peng 3 en Newnew Polar Bear waren eerder betrokken. En het blijft niet beperkt tot de Oostzee. Diezelfde Eagle S, zo onthulde NRC deze week, lag eind november 2023 een paar uur nagenoeg stil voor de kust van Terschelling, precies boven de Atlantic Crossing 1, een belangrijke trans-Atlantische datakabel tussen Europa en de VS.
Het is duidelijk: hier kan geen sprake meer zijn van toeval. Alle pijlen wijzen naar Rusland dat de sabotage van Westerse data- en elektriciteitskabels als onderdeel ziet van de zogenoemde hybride oorlog met de NAVO. Het scala aan hybride oorlogsdaden is uitgebreid: van gps-verstoringen boven de Baltische staten en Scandinavië die de luchtvaart hinderen tot brandstichtingen en van aanslagen tot politieke beïnvloedingscampagnes en hacks. Steeds is het daarbij de vraag: is het een echte oorlogshandeling die een militaire reactie vergt, of is het vooral psychologische oorlogvoering, dreiging, spierballenvertoon?
Het is óók geen toeval dat de intensiteit van deze hybride oorlog wordt opgevoerd juist nu de hoop op een diplomatieke oplossing tussen Rusland en Oekraïne groeit. Later deze maand treedt president Trump aan en hij heeft aangekondigd de oorlog snel te willen beëindigen. Het is president Poetin er dus veel aan gelegen om via sabotageacties de eensgezindheid in het Westen te breken, om zo een betere onderhandelingspositie te hebben.
Spionage is van alle tijden, en ook het Westen weet (hopelijk) precies waar de kwetsbaarheden in de Russische energie- en data-infrastructuur zich bevinden. Het is echter wat anders als er, zoals de afgelopen maanden, moedwillig gesaboteerd wordt. Dat brengt daadwerkelijk het functioneren van de samenleving in gevaar, zoals de stroomuitval in Estland en de datakabelbreuken duidelijk hebben gemaakt. Dat vergt een helder en ondubbelzinnig antwoord.
In die zin valt het te prijzen dat de NAVO-landen één lijn trekken in hun reactie: onder leiding van het VK is inmiddels een volgsysteem opgezet om bondgenoten te waarschuwen als een schip een bedreiging vormt voor de onderzeese kabelinfrastructuur en om de Russische schaduwvloot van tankers in de gaten te houden. En onder leiding van het Nederlandse schip de Tromp is een kleine vloot afgelopen weekend afgereisd om de veiligheid op de Noordzee, Oostzee en de Atlantische Oceaan te handhaven. Dat bemoeilijkt nieuwe sabotageacties.
Een hybride en vaak als oneerlijk gekwalificeerde wijze van oorlogvoering wordt traditioneel gekoppeld aan de Russische manier van oorlogvoering. Maar oorlog is het hoe dan ook en het Westen moet niet naïef zijn. Ondermijnende sabotageacties dienen op gepaste wijze van repliek te worden gediend. Waarbij cruciaal is dat het delicate onderscheid tussen een hybride en een daadwerkelijke oorlogsdaad behouden blijft.
