In één week achthonderd glijbommen op Oekraïne: Zelensky wil toestemming om Russische vliegvelden aan te vallen

Posted on July 1, 2024 by admin

Na opnieuw een bloedige week van Russische aanvallen op gehavende en deels verwoeste Oekraïense dorpen en steden groeit de frustratie in Kyiv. Oekraïne beschikt over de (westerse) middelen om Russische aanvallen met zware bommen in de Donbas en de grensstreek bij Charkiv tegen te gaan, maar mag die niet gebruiken van zijn westerse bondgenoten; dat zou volgens de NAVO-partners, aangevoerd door de VS, de kans op escalatie van de oorlog vergroten.

En dus vroeg president Volodymyr Zelensky het Westen zondag opnieuw toestemming om militaire vliegvelden in het zuiden van Rusland met westerse wapens te mogen aanvallen. Rusland, zo schreef Zelensky, heeft alleen al de afgelopen week meer dan achthonderd geleide bommen afgeworpen „op Oekraïense steden en gemeenschappen” – en de krijgsmacht en de bevolking kunnen alleen maar toekijken. „Oekraïne heeft de middelen nodig om de dragers van deze bommen, met name Russische gevechtsvliegtuigen, te vernietigen op de plaatsen waar zij gestationeerd zijn”, aldus Zelensky. „Die stap is essentieel. Langeafstandsraketten en moderne luchtverdediging vormen de basis om deze dagelijkse Russische terreur af te stoppen.”

Al maanden bestoken de Russen Oekraïne met deze zogenoemde geleide glijbommen. Deze zware projectielen uit de Sovjettijd hebben een kleiner bereik dan kruisvluchtwapens en ballistische raketten en zijn minder nauwkeurig, maar even verwoestend en veel goedkoper. Met een toegevoegd geleidingssysteem zijn ze voor Moskou uiterst effectief: de bommen worden van grote afstand losgelaten door vliegtuigen vanuit het Russische luchtruim, buiten het bereik van de Oekraïense luchtafweer. Doordat ze worden losgelaten vanuit toestellen die met grote snelheid en op grote hoogte vliegen – twaalf tot veertien kilometer – ‘zweven’ deze bommen in een lange glijvlucht over afstanden tot ver over de honderd kilometer richting doelen in Oekraïne.

Verwoestende bommen

Vanwege hun springlading – het nieuwste exemplaar, de FAB-3000, zou zelfs 1.400 kilo aan explosieven dragen – hebben de bommen een verwoestende werking op Oekraïense verdedigingslinies, dorpen, steden en voorzieningen als elektriciteitscentrales. In de Donbas worden de bommen gebruikt om Oekraïense linies met brute kracht te vernietigen.

De Amerikanen vrezen dat gebruik van hun wapens in Rusland het risico op betrokkenheid bij de oorlog zal vergroten

Maar ook in Charkiv en zijn uitgestrekte buitenwijken zijn de gevolgen dagelijks voelbaar: de tweede stad van Oekraïne ligt op zo’n dertig kilometer van de Russische grens. Zondag werd een postdistributiecentrum van Nova Posjta geraakt, waarbij een werknemer om het leven kwam en negen gewonden vielen. De burgemeester van Charkiv, Ihor Terechov, onderstreepte zondag dat de aanval bijna in het hart van de stad had plaatsgevonden.

Vanwege dit soort Russische aanvallen verruimde Washington eind mei de militaire slagkracht voor Oekraïne. Kyiv kreeg toestemming aanvallen uit te voeren op Russisch grondgebied ten noorden van de regio Charkiv als Oekraïne daarvandaan werd aangevallen. Oekraïense aanvallen op militaire doelen verder in het Russische achterland, bijvoorbeeld op vliegvelden waarvandaan de Russische bommenwerpers opstijgen, bleven een no go. De Amerikanen vrezen dat een dergelijk gebruik van hun wapens in Rusland het risico op betrokkenheid bij de oorlog zal vergroten.

Het postdistributiecentrum van Nova Posjta in Charkiv werd zondag aangevallen met een Russische glijbom.

Dat lijkt dus de volgende ‘rode lijn’ in de oorlog die Zelensky hoopt op te schuiven. Sinds de grootschalige Russische invasie in Oekraïne hebben de westerse bondgenoten van Kyiv de militaire hulp telkens mondjesmaat uitgebreid. Maar tot ergernis van de Oekraïners gaan besluiten over nieuwe wapens of munitie in het Westen vaak gepaard met lange discussies; de levering van tanks, langeafstandsraketten en F-16’s zijn maar enkele voorbeelden. Daarbij lijkt angst voor provocatie van Moskou vaak leidend.

Nucleaire dreigementen

De praktijk wijst na ruim twee jaar echter ook uit dat het Westen bereid is de rode lijnen op te schuiven naarmate de Russische wreedheden in Oekraïne toenemen. Talloze Russische dreigementen voor escalatie, tot en met een nucleair conflict aan toe, zijn nooit opgevolgd en leidden vooral tot meer dreigementen.

De VS gaven Oekraïne eind mei toestemming beperkt aanvallen uit te voeren op Russisch grondgebied. Dat was ingegeven door de bloedige Russische aanvallen met glijbommen en een nieuw Russisch offensief dat half mei was begonnen richting Charkiv. Dat offensief heeft de Oekraïense krijgsmacht in juni grotendeels afgestopt bij het grensstadje Vovtsjansk, maar de Russen hebben hun luchtaanvallen met glijbommen alleen maar verhevigd.

Oekraïne beschikt al over de wapens waarmee het land militaire doelen op Russische bodem kan aanvallen: de VS leveren ballistische raketten (ATACMS) met een bereik van driehonderd kilometer, terwijl kruisvluchtwapens uit het Verenigd Koninkrijk (Storm Shadow) en Frankrijk (Scalp) doelen op zo’n 250 kilometer kunnen raken. Die wapens mag Oekraïne alleen gebruiken tegen Russische doelen in bezet gebied, zoals de Krim en de Donbas.

Vliegbasis in Voronezj

Het bereik van die westerse wapens is meer dan genoeg voor, bijvoorbeeld, een aanval op de Russische vliegbasis Voronezj Balsjevo in de regio Voronezj, op zo’n tweehonderd kilometer ten noorden van de grens. Hier zouden veel van de toestellen gestationeerd zijn die de aanvallen op Oekraïne uitvoeren.

Doordat Oekraïne en zijn westerse bondgenoten doorgaans openlijk discussiëren over de beperkingen waaraan Kyiv is gebonden, weten de Russen dat hun vliegtuigen zo diep in eigen land ‘veilig’ zijn. De Oekraïense strijdkrachten mogen deze vliegtuigen volgens de nu geldende beperkingen pas aanvallen als ze met hun bommen onderweg zijn richting Oekraïne. Maar hoog in de lucht, en in het Russische luchtruim, zijn de toestellen onbereikbaar voor de Oekraïense luchtafweer.

Zelensky laat het Oekraïense gevoel van onmacht hierover de afgelopen weken steeds vaker horen. Zondagavond zei hij: „Hoe eerder de wereld ons helpt af te rekenen met de Russische vliegtuigen die deze bommen afwerpen, en hoe eerder wij de Russische militaire infrastructuur gerechtvaardigd kunnen aanvallen, des te dichter we bij vrede komen.”

Belangrijkste Nederlandse dansprijzen uitgereikt tijdens Nederlandse Dansdagen

admin
October 5, 2024
0

De Zwanen en de Jonge Zwanen, de jaarlijkse dansprijzen van de Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties (VSCD), zijn vrijdagavond uitgereikt. De winnaars werden bekendgemaakt tijdens het Gala van de Nederlandse Dans, het startschot voor het festival Nederlandse Dansdagen in Maastricht.

De Zwaan voor de meest indrukwekkende dansproductie ging naar Marco Gerris’ Rhythm & Flow voor ISH Dance Collective. De jury ziet hoe Gerris de jeugdige, rebelse identiteit van de groep heeft weten te bewaren met volwassen voorstellingen waarin ‘urban’ skills worden gecombineerd tot een verrassend geheel. De Zwaan voor de dansprestatie die vorig seizoen het meest imponeerde, ging naar Kalin Morrow. In de sci-fisolo The Previous Owner van Dunja Jocic, over reïncarnatie door technologie, levert zij een aangrijpend gevecht om haar identiteit te behouden. „Kalin máákt deze voorstelling”, aldus de jury.

Op een onbewoond van jeugddansgezelschap MAN || CO werd bekroond met een Jonge Zwaan. De voorstelling voor 6-plussers schetst met een mix van tekenfilmhumor en scherp getimede dans de reuring en schuivende verhoudingen die ontstaan door de confrontatie met een nieuwkomer. Winter Wieringa kreeg de Jonge Zwaan voor zijn rol in Hoop! (12+) van Wies Bloemen/Danstheater AYA. Hij is volgens de jury „een intrigerende danser naar wie je wilt blijven kijken”.

De Innovatieprijs van de Nederlandse Dansdagen ging naar Anne Suurendonk. Zij kreeg de stimuleringsprijs voor jong talent om „geheel eigen bewegingstaal, die draait om de innerlijke beleving” verder te ontwikkelen in een nieuwe voorstelling die zij met het prijzengeld van 25.000 euro kan realiseren.

Vorige maand werd al onthuld dat de Dansspeld, een prijs van verdienste voor mensen die een grote bijdrage hebben geleverd aan de danssector, dit jaar twee keer wordt toegekend. De spelden gaan naar Wies Bloemen (Danstheater AYA) en Ed Wubbe (Scapino Ballet Rotterdam), zij stonden ruim dertig jaar aan het roer van hun groep. Bloemen wordt geroemd om haar voortrekkersrol in het genre jeugd- en jongerendans. Zij zwaaide eerder dit jaar af, Wubbe draagt het leiderschap eind dit jaar over. Dankzij zijn inspirerende leiding en neus voor jong choreografisch talent transformeerde Scapino Ballet Rotterdam tot een hedendaags balletgezelschap met een breed publiek.

Bloedbad in Haïtiaans plaatsje toont aan dat einde bendegeweld ver weg is

admin
October 5, 2024
0

Gewapend met automatische geweren trokken leden van de bende Gran Grif donderdag door Pont-Sondé, zo’n 70 kilometer ten noordwesten van de Haïtiaanse hoofdstad Port-au-Prince. Chaos ontstond bij inwoners van het stadje, die rennend of op motoren probeerden te ontkomen aan de rondvliegende kogels. Velen wisten te ontsnappen, maar zeker zeventig Haïtianen, onder wie drie jonge kinderen, werden gedood. 45 huizen en 34 voertuigen gingen in vlammen op.

Het recente bloedbad laat zien dat het de Haïtiaanse regering nog altijd niet lukt om het bendegeweld de kop in te drukken. Dat geweld, al jaren aan de gang, laaide eind februari opnieuw op. Bendes in Port-au-Prince stortten de stad in gewelddadige anarchie nadat de inmiddels oud-premier Ariel Henry naar Kenia afreisde om een akkoord te bereiken over de komst van een internationale vredesmacht naar Haïti.

Een poging tot een criminele coup volgde, en onder dreiging van een samenwerking van verschillende bendes trad Henry af. Ondertussen plunderden de gangs dagenlang huizen en terroriseerden ze bewoners van de hoofdstad. Tienduizenden van hen, vooral in armere delen van de hoofdstad, sloegen op de vlucht. Volgens de Verenigde Naties kwamen in de eerste zes maanden van 2024 bijna 3.700 Haïtianen door het geweld om het leven.

Drie maanden na het begin van de geweldsgolf kreeg Haïti een nieuwe premier: Garry Conille, die eerder de regionale afdeling van VN-kinderorganisatie Unicef leidde. Onder zijn leiding moet Haïti het bendegeweld een halt toe zien te roepen.

Hulp Keniaanse politiemacht

Daarvoor krijgt het land inmiddels de hulp van de Keniaanse politiemacht, die door de VS wordt betaald. De eerste vierhonderd Kenianen zijn sinds juni in Haïti. Het Afrikaanse land, dat juist rond die periode te maken kreeg met grootschalige studentenprotesten, heeft beloofd nog eens zeshonderd agenten te sturen. Hun hulp biedt volgens de Amerikaanse president Joe Biden de „beste kans” op het realiseren van democratisch bestuur in Haïti.

Maar die hulp, die binnenkort ook van nog eens 1.900 troepen uit andere landen moet komen, valt tot dusver tegen. De Keniaanse politiemacht zou kampen met materiële tekorten en de agenten hebben een beloofde maandelijkse bonus nog geen enkele keer ontvangen, schreef persbureau Reuters afgelopen maand. Een van de agenten noemde de situatie „erg demoraliserend”.

Stabiliteit in het land is überhaupt nog ver weg. Zeker 700.000 gevluchte Haïtianen zijn nog niet teruggekeerd naar hun thuis en leven volgens premier Conille, zo zei hij onlangs in een interview met CNN, in door bendes geteisterde gebieden. Zij moeten constant op hun hoede zijn voor aanvallen, zoals die recent van Gran Grif.

Ook staat de lokale infrastructuur ernstig onder druk. Bijna de helft van de circa 11,5 miljoen inwoners heeft te maken met voedselonzekerheid, zo blijkt uit een deze week door de VN-organisatie IPC gepubliceerd rapport. Bijna zesduizend mensen lopen het risico om te overlijden door een tekort aan voedsel, onder meer in de rurale regio waar Pont-Sondé ligt.

Premier Conille noemde het bendegeweld van donderdag in die stad een „afschuwelijke misdaad, gepleegd tegen weerloze vrouwen, mannen en kinderen, […] op de hele natie”.

De moeizame bestrijding van de mpox-uitbraak in Afrika roept bij hulpverleners herinneringen op aan de coronapandemie

admin
October 5, 2024
0

Het collectieve antwoord op de mpox-epidemie in Afrika laat zich moeizaam formuleren. Vooral in Congo, waar de mensen het hardst worden getroffen, wordt het geduld van de bevolking hevig op de proef gesteld. Toch gloort er een sprankje hoop. Deze zaterdag zet Congo, met een eerste beperkte vaccinatiecampagne in het oosten van het land, een aarzelende stap richting de beteugeling van de langdurige mpox-uitbraak die sinds vorig jaar door delen van Afrika rondwaart.

In Goma, de hoofdstad van Noord-Kivu, staan vanaf dit weekeinde de meest kwetsbare groepen – zorgpersoneel en kwetsbare Congolezen – in de rij voor hun prik. De afgelopen week stuurden de Europese Unie en de Verenigde Staten zo’n 265.000 vaccins van de Deense farmaceut Bavarian Nordic.

Van een „massale vaccinatie” is volgens de minister van Volksgezondheid, Samuel-Roger Kamba, vooralsnog geen sprake. Of zoals hij vrijdag onderstreepte: „Je kunt je voorstellen dat we in een land met 100 miljoen inwoners het probleem niet met 265.000 doses gaan oplossen.” Wanneer de vaccinatiecampagne een vervolg krijgt, is vooralsnog niet duidelijk.

Bovendien is voor de meest kwetsbare groep – kinderen onder de vijf die bijna 70 procent van de sterfgevallen voor hun rekening nemen– nog geen oplossing, omdat het Deense vaccin uitsluitend bedoeld is voor volwassenen. Van de bijna 35.000 mpox-gevallen waarmee dit jaar inmiddels zestien Afrikaanse landen zijn getroffen, heeft Congo veruit de meeste. Daar hebben ruwweg zo’n 30.000 geregistreerde gevallen inmiddels geleid tot bijna 990 doden.

Internationale noodtoestand

Hulporganisaties wachten de vaccinatiecampagnes ongeduldig af. Het is inmiddels bijna twee maanden geleden dat de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) de internationale noodtoestand uitriep vanwege een nieuwe gevaarlijke mpox-variant die via Congo ook Burundi, Kenia, Rwanda en Oeganda bereikte.

De Afrikaanse gezondheidsorganisatie CDC ziet er wekelijks minstens 2.500 nieuwe gevallen bijkomen en blijft benadrukken dat de epidemie op het continent nog lang niet onder controle is. Het CDC, dat lokaal een sleutelrol speelt in de virusbestrijding, vreest bovendien de snelle toename van mpox-gevallen in de dichtbevolkte Congolese hoofdstad Kinshasa, zo stelde de organisatie donderdag tijdens een briefing.

Vooral het gebrek aan toegang tot vaccins staan grootschalige vaccinatieprogramma’s in de weg. Hoewel inmiddels zo’n 4,3 miljoen vaccins zijn beloofd, komt dat aantal niet in de buurt van de ruim tien miljoen doses die volgens het CDC noodzakelijk zijn om de uitbraak onder controle te krijgen.

Geen toestemming WHO

Maar ook bij de rol van de WHO worden vraagtekens geplaatst voor de trage respons, omdat die lange tijd geen toestemming gaf voor het gebruik van de relatief nieuwe mpox-vaccins in de getroffen gebieden. Critici wijzen op het gebrek aan daadkracht waarmee de gezondheidsorganisatie handelde bij een eerdere mpox-uitbraak uit 2022 in de VS en Europa. Afgelopen week bleek al dat WHO-directeur Tedros Adhanom Ghebreyesus zich niet wil laten opjagen. „We zullen geen shortcuts nemen”.

Een patiënt met mpox in een verpleegcentrum in Kamituga in Congo.

Daarnaast wordt de bestrijding van de uitbreek vertraagd door de lokale bureaucratie. Zo gaf Kinshasa zelf pas eind juni goedkeuring voor het gebruik van mpox-vaccins. Bovendien stelde het land aanvullende logistieke eisen aan een eerdere lading Amerikaanse vaccindonaties, waardoor de eerste Congolese prik tegen het infectievirus nog langer op zich liet wachten. Ook afgelopen week werd het begin van de vaccinatiecampagne nog eens met drie dagen uitgesteld vanwege ‘logistieke problemen’.

Hoewel de WHO het selecte groepje landen dat vaccins opslaat opriep om een deel te doneren, blijft de omvang van deze schenkingen beperkt. De meeste leveringen van vaccins aan getroffen regio’s kwamen vooralsnog tot stand via aankopen of gesubsidieerde deals, waarbij Afrikaanse landen het grootste deel van de kosten dragen.

Akkoord over de vaccinprijs

Ook de prijs van het vaccin is onderwerp van discussie en vormt voor veel Afrikaanse landen, die met meerdere gezondheidscrises tegelijk kampen, een aanzienlijke drempel. Zo bleef de Deense farmaceut Bavarian Nordic lange tijd vasthouden aan het volgens haar marktconforme bedrag tussen de 100 dollar (91 euro) en 141 dollar (128 euro) per dosis. Onder druk van VN-kinderrechtenorganisatie UNICEF werd eind september alsnog een akkoord bereikt voor de verlaging van de dosisprijs tot 77 dollar (70 euro).

‘Nieuwe epidemie, oude controverses’, kopte het blad Jeune Afrique in een commentaar eerder deze maand, verwijzend naar het talmende internationale antwoord op de mpox-uitbraak. Die doet immers denken aan de coronapandemie, toen ongelijke toegang tot vaccins de pandemie verlengde en de economische gevolgen ervan verergerde.

„Het voelt als een film die we al hebben gezien”, zo verwoordde Ngozi Okonjo-Iweala, algemeen directeur van de Wereldbank, het deze week in een opiniestuk in de Bangkok Post. „Een nieuwe virusstam doodt mensen in de armste landen ter wereld, en hoewel er vaccins tegen de ziekteverwekker bestaan, verhinderen productietekorten en wettelijke belemmeringen dat ze degenen bereiken die ze nodig hebben.”

Intussen is de mpox-problematiek een extra laag op de al precaire humanitaire situatie in Oost-Congo. De regio rond Kivu, waar zo’n drie miljoen mensen zich in vluchtelingenkampen ophouden vanwege de aanhoudende oorlog tussen het Congolese leger en de door Rwanda gesteunde M23-rebellengroep, geldt op dit moment als het virusepicentrum.

Ontwrichtende oorlog

Hulporganisaties als Artsen zonder Grenzen (AZG) zien hoe het virus zich te midden van de ontwrichtende oorlog direct of indirect richt op de meest kwetsbaren. In de overvolle kampen zijn al grote voedseltekorten, gebrek aan hygiëne en nauwelijks privacy, die de kans op blootstelling verhogen. Eerder deze week beschreef persbureau AP hoe de omvangrijke seksindustrie in het gebied en met name vrouwen economisch getroffen worden vanwege stigma en angst rondom het virus.

Maar de chaos maakt het ook moeilijk om besmettingsgevallen op te sporen, laat staan op te volgen. Vrijdag gaf het WHO overigens een ‘noodgoedkeuring’ voor een eenvoudig toe te passen pcr-test om het dna van het virus op te sporen met uitstrijkjes van huidlaesies. Het gebrek aan testmiddelen maakt het moeilijk om tot nauwkeurige besmettingscijfers te komen.