N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Mensenrechten Uit een ondervraging van 42 getuigen concludeerde Human Rights Watch dat Saoedische grenswachten massaal vluchtende Ethiopiërs neerschieten aan de grens met Jemen en Saoedi-Arabië.
Jaarlijks reizen meer dan 200.000 mensen over zee van de Hoorn van Afrika naar Jemen, om vervolgens door te reizen naar Saoedi-Arabië. Foto Khaled Abdullah/Reuters
Tussen maart 2022 en juni 2023 hebben Saoedische grenswachten honderden Ethiopische vluchtelingen vermoord die de grens tussen Jemen en Saoedi-Arabië probeerden over te steken. Dat blijkt uit een maandag gepubliceerd rapport van Human Rights Watch (HRW). Volgens de mensenrechtenorganisatie gaat het massaal vermoorden van vluchtende Ethiopiërs, onder wie veel kinderen, nog steeds door.
Het rapport, genaamd ‘They Fired On Us Like Rain’, bevat grafische getuigenissen van vluchtelingen die beschrijven hoe ze werden beschoten. In sommige gevallen vroegen Saoedische grenswachten eerst aan overlevenden in welk lichaamsdeel ze het liefst neergeschoten wilden worden, voordat ze van dichtbij op hen schoten. De grenswachten vuurden ook met explosieve wapens op migranten die net waren vrijgelaten uit tijdelijke Saoedische detentie en probeerden terug te vluchten naar Jemen.
Verkrachtingen
Human Rights Watch ondervroeg 42 mensen, onder wie 38 Ethiopische migranten en asielzoekers die tussen maart 2022 en juni 2023 probeerden de grens tussen Jemen en Saoedi-Arabië over te steken, en vier familieleden of vrienden van degenen die in die periode probeerden de grens over te steken. Daarnaast werden meer dan driehonderd video’s en foto’s geanalyseerd die op sociale media waren geplaatst of uit andere bronnen afkomstig waren, inclusief satellietbeelden die honderden vierkante kilometers bestreken.
Overlevenden beschrijven in het rapport hoe Saoedische grenswachten hen beschoten of mishandelden met stenen en metalen staven. Sommigen zeiden dat grenswachten uit hun grensbewakingsposten kwamen om de overlevenden in elkaar te slaan. Een zeventienjarige jongen zei dat grenswachten hem en vier anderen dwong om twee vijftienjarige meisjes te verkrachten. Toen een van de mannen weigerde dit te doen, werd hij direct doodgeschoten.
Systematische moorden
„Als er geen gerechtigheid komt voor wat ernstige misdaden lijken te zijn tegen Ethiopische migranten en asielzoekers, zal dat alleen maar leiden tot nog meer moorden en mishandeling”, zegt Nadia Hardman, onderzoeker vluchtelingen- en migrantenrechten bij Human Rights Watch.
Volgens de mensenrechtenorganisatie maakt Saoedi-Arabië gebruik van sportswashing om aandacht van mensenrechtenschendingen in het land af te leiden. „Het uitgeven van miljarden aan het opkopen van professionele golfbanen, voetbalclubs en grote evenementen om het Saoedische imago op te poetsen, mag de aandacht niet afleiden van deze gruwelijke misdaden.”
Volgens de VN ondernemen meer dan 200.000 mensen per jaar de levensgevaarlijke tocht over zee van de Hoorn van Afrika naar Jemen, om vervolgens door te reizen naar Saoedi-Arabië. HRW heeft al eerder meldingen gemaakt van massale moorden op migranten aan de grens met Jemen en Saoedi-Arabië sinds 2014. Desondanks lijken de moorden die in dit rapport worden gedocumenteerd een opzettelijke escalatie te zijn, schrijft de organisatie, in zowel het aantal als de manier van gerichte moorden. „Dit rapport laat zien hoe het patroon is veranderd van incidentele schietpartijen en massale opsluitingen naar wijdverspreide en systematische moorden.”
Het is een relatief nieuwe trend in het sportgekke Amerika: vrouwensportbars. Oftewel: bars waar je vrouwensport kunt kijken. Géén bars waar mannen aan de deur geweerd worden – een vaker gehoord misverstand. Volgens NBC News tellen de VS eind dit jaar twee dozijn vrouwensportbars, liefst drie keer zoveel als een jaar eerder.
Eind 2023 sprak ik met de vrouw die het concept bedacht: Jenny Nguyen. Ze beschreef hoe ze in 2018 in Portland een vrouwenbasketbalwedstrijd in een bar wilde kijken met een paar vriendinnen. Tot haar frustratie werden ze naar een stil tv-hoekje gedirigeerd. Want ja, wie had er nou interesse in vrouwenbasketbal? Er is maar één manier om vrouwensport in een bar te kijken, dacht Nguyen: zelf een bar open.
Vier jaar later werd in Portland The Sports Bra geopend. Een bar met vijf schermen, waar vrouwensport van over de hele wereld wordt uitgezonden: rugby uit Nieuw Zeeland, de Tour de France Femmes uit Frankrijk, de special olympics uit Berlijn, golf uit Japan. De bar deed het boven verwachting goed, vertelde Nguyen. „In de lente en zomer trekken we wekelijks 1500 bezoekers. Dat is best indrukwekkend, aangezien we slechts veertig zitplaatsen hebben en vijf dagen per week geopend zijn.”
Ik schreef er destijds niet over, omdat ik wilde afwachten hoe deze trend zich zou ontwikkelen. Sommige vrouwensporten, zoals basketbal, zijn erg populair in de VS, maar dat biedt geen garanties voor ondernemers die iets met vrouwensport willen doen. Een recente rondgang van Front Office Sports wijst uit dat lang niet alle vrouwensportbars het zo goed doen als The Sports Bra. Banken bijvoorbeeld zijn sceptisch als het om financiering gaat.
Vorige maand kreeg ik een mailtje dat The Sports Bra gaat uitbreiden. In vier andere Amerikaanse steden wordt binnenkort een vrouwensportbar geopend, als onderdeel van een franchise: Boston, Indianapolis, Las Vegas en St. Louis. Dat is te danken aan een samenwerking met Alexis Ohanian, oprichter van online platform Reddit, echtgenoot van oud-tennisster Serena Williams en grootinvesteerder in het vrouwenvoetbal. Hij stak vorig jaar een niet nader genoemd bedrag in The Sports Bra.
Zou zo’n concept ook in Nederland aanslaan? Rond de tijd dat ik contact zocht met Nguyen, legde ik die vraag per mail voor aan de paar sportbars die Nederland rijk is. Worden daar alleen mannensporten of ook vrouwensporten getoond, vroeg ik. En is de combinatie sport en bar rendabel in Nederland? Twee van de bars die ik aanschreef reageerden.
Jaap van Ham, oprichter van Papa Jim Sportsbar in Tilburg, waar voornamelijk mannensport gekeken wordt, schreef dat een sportbar draaien op mannensport al een hele uitdaging is in Nederland, „omdat de sportkijkcultuur in ons land bij lange na niet op het niveau zit als die in de VS”. Dáár vind je bijna geen horecalocatie zonder sport, schreef hij, in Nederland vind je bijna geen locatie mét.
Om uit de kosten te komen worden er niet alleen sportwedstrijden getoond in Papa Jim, maar ook quizzen en karaoke-avonden georganiseerd, en beerpong voor studenten. Aan het eind van zijn mail kwam Van Ham met een lichtpuntje. Wellicht had de vrouwensportbar kans van slagen in Amsterdam of Rotterdam, omdat daar veel expats wonen?
Mannen zijn welkom in Bar Lenie, benadrukt Marijn Hermans.
Foto Hedayatullah Amid
Peter van Leeuwen, oprichter van de Hollywood Sportsbar in Rotterdam, niet ver van de Kuip, schreef dat sportbars in Europa nog lang niet zo groot zijn als in de VS, maar dat sportfans elkaar wel steeds vaker buitenshuis opzoeken tijdens grote toernooien. Zijn bar probeert bezoekers zowel mannen- als vrouwensport voor te schotelen, maar de ervaring leert dat die vooral interesse hebben in mannenvoetbal en Formule 1-races. Omdat het al moeilijk genoeg is om een reguliere sportbar in Nederland rendabel te krijgen, achtte hij een vrouwensportbar „echt nog een stap te ver”.
Kennelijk is de tijd er nu rijp voor, want deze week opent in Rotterdam de eerste vrouwensportbar van Europa: Lenie. Het is weliswaar een pop-up van een maand, gericht op het EK voetbal in Zwitserland, maar als er voldoende belangstelling is, wil oprichter Marijn Hermans (34) een bar op een vaste locatie openen. „Horeca-makelaars zijn al op zoek naar een pand”, zegt ze. „Ik ga er gewoon voor zorgen dat het een succes wordt.”
Hermans kwam op het idee toen ze twee jaar geleden een artikel las over The Sports Bra. Zo’n bar staat voor alles waar ze van houdt, zegt ze. „Een plek waar mijn liefde voor sport, vrouwen, het café en de kracht van community samenkomen.” Ze nam contact op met Nguyen, die enthousiast reageerde op het idee voor een vrouwensportbar in Nederland. „Nederland heeft dit ook nodig”, schreef ze.
Toen Hermans eind 2024 in een uitverkocht Wembley stadion zat tijdens de interland tussen Engeland en de VS, werd ze gesterkt in het idee dat er veel belangstelling is voor vrouwensport. Je moet het gewoon zichtbaar maken en kanaliseren, dacht ze. Allereerst door het uit te zenden op televisie – en niet alleen op YouTube, zoals bij de Champions League-finale tussen Arsenal en Barcelona onlangs – maar ook door een plek te creëren waar fans van vrouwensport elkaar kunnen ontmoeten.
Hermans huurde een wijnbar af, startte een crowdfunding, en ging langs bij een aantal expats in de buurt. Kon ze op hen rekenen als ze een vrouwensportbar zou openen? Jazeker, was het antwoord. En zullen we dan gelijk bardiensten gaan draaien?
Marijn Hermans.
Foto Hedayatullah Amid
Ze vernoemde de bar naar Lenie van der Jagt, die in 1956 tegen West-Duitsland het eerste doelpunt maakte tijdens een interland van het nationale vrouwenelftal. „Dat ik dit nog mag meemaken”, reageerde de 82-jarige Van der Jagt verrast.
De komende weken zal er vooral EK-voetbal te zien zijn in Lenie, maar Hermans hoopt ook een staartje van de Tour de France Femmes en Wimbledon mee te kunnen pikken. Omdat ze in gesprekken met mannelijke journalisten vaker de vraag krijgt of mannen welkom zijn in haar bar, wil ze benadrukken dat dat het geval is. „Iederéén die van sport houdt is welkom”, zegt ze. „We vragen ons toch ook niet af of vrouwen wel naar mannenvoetbal mogen kijken? Ik help die vreemde gedachtekronkel graag de wereld uit.”
In twee woorden trok Max Verstappen zondagmiddag snel de conclusie. „I’m out”, klonk over de boordradio vlak na de start van de Grand Prix van Oostenrijk. De Nederlandse coureur, regerend wereldkampioen in de Formule 1, werd al in de derde bocht aangetikt door de Italiaan Kimi Antonelli in de Mercedes. „I got hit like crazy”, becommentarieerde Verstappen vanuit zijn auto, gevolgd door een krachtterm van teleurstelling.
Door zijn crash in de eerste ronde behaalde Verstappen voor het eerst sinds 31 grands prix geen punten in de strijd om het wereldkampioenschap. Na vier wereldtitels op rij zijn de kansen op een nieuwe titel verder geslonken. In Oostenrijk profiteerde de concurrentie van McLaren optimaal van zijn uitvallen.
De Brit Lando Norris versloeg na een spannende race zijn Australische teamgenoot Oscar Piastri, die met 216 punten nog wel leidt in het WK-klassement. Norris kwam door zijn zege dichterbij en heeft 201 punten. Verstappen, eerder dit seizoen winnaar in Italië en Japan, blijft na elf van de 24 races steken op 155 punten.
Uitgerekend op ‘zijn’ Red Bull Ring in Spielberg, waar hij al vijf keer wist te winnen, eindigde de race nu in een deceptie voor Verstappen. In de kwalificatie kwam hij zaterdag al niet verder dan de zevende startpositie. „De auto is compleet onbestuurbaar”, reageerde hij vanuit de auto. „Het is nog erger dan voorheen. Ik weet niet wat ik moet zeggen.”
Ook bij Viaplay toonde hij zich even later negatief. „Het was niet fijn om te rijden. In de trainingen ging het nog wel, maar in de kwalificatie werkte echt niets. Ik kijk alleen naar de eerste plaats, daar sta ik dramatisch ver achter. De McLarens zijn nu van een ander niveau. Als de balans morgen tijdens de race hetzelfde is als in de kwalificatie, wordt het niet veel.”
Geblokkeerde wielen
Met naar schatting van de NOS zo’n 20.000 Nederlanders op de tribune won hij zondag bij de start in eerste instantie nog wel een plaatsje ten koste van Liam Lawson: van zeven naar zes. Maar in de derde bocht kwam Antonelli vanaf de binnenkant naar buiten, schoot met geblokkeerde wielen door en tikte Verstappen van de baan. De 18-jarige Italiaan kon zelf ook niet meer verder. Verstappen verweet hem niets. „Dit kan gebeuren, niemand doet dat met opzet”, zei hij bij Viaplay. „Elke rijder heeft dat wel een keer meegemaakt.”
Vooraan streden Norris en Piastri om de winst, waarbij opviel dat de teamgenoten van McLarens in hun onderlinge duel nog bijna crashten. Dat Norris de hoger geklasseerde Piastri voorbleef, maakte Verstappen niet uit. En zijn grote achterstand in de WK-stand? „Ik ben daar niet zo veel mee bezig, dat maakt me niet uit.”
Zanger Douwe Bob heeft zondag last-minute besloten om toch niet op te treden tijdens Jom Ha Voetbal, een jaarlijkse familiedag voor Joodse (groot)ouders en (klein)kinderen in Amsterdam. De artiest was naar eigen zeggen niet gediend van een „zionistische poster en pamfletten” op het terrein. De zanger is tegen zionisme, verklaarde hij.
Jom Ha Voetbal (‘Dag van het Voetbal’) wordt sinds 1980 georganiseerd, onder meer om Nederlandse Joden met een liberale en orthodoxe achtergrond samen te brengen. De 44ste editie vond plaats op het sportpark van voetbalclub AFC in Amsterdam-Zuid. Zowel jeugd- als seniorenteams kwamen in actie.
De zanger ging naar eigen zeggen „juist nu” op het boekingsverzoek in, omdat hij wil „verbinden”. Maar dat kon hij na het zien van de poster, schrijft hij op Facebook, niet langer aan zichzelf verkopen: „Ik vind het schandalig dat een kinderfeestje wordt gehijackt [gekaapt] door politieke organisaties”.
Tegen De Telegraaf zegt een woordvoerder van Jom Ha Voetbal, die anoniem wil blijven om veiligheidsredenen, dat de posters bij een informatiekraam van een externe organisatie werden getoond. „Het woord ‘zionisme’ wordt niet altijd even goed uitgelegd. Hij viel over de posters bij een liberale Joodse jeugdvereniging, een organisatie die vele verschillende Joodse en Joods voelende leden telt.”
Op basis van niet-geverifieerde foto’s op sociale media lijkt het te gaan om Netzer Nederland, naar eigen zeggen een „progressieve Joodse jongerenbeweging” uit Amsterdam die volgens de eigen website staat voor een „democratische en pluriforme Joodse Staat”. Netzer legt zionisme uit als het recht van het Joodse volk op „zelfbeschikking” in een „eigen Joodse Staat”. Uit de verklaring van Douwe Bob is niet op te maken of hij inderdaad aansloeg op de posters van Netzer.
Yesilgöz
Op sociale media is veel te doen om de gebeurtenis. Onder meer VVD-leider Dilan Yesilgöz-Zegerius deelt een X-bericht van Telegraaf-opiniemaker Wierd Duk die een vergelijking maakt met het Britse festival Glastonbury waar punkduo Bob Vylan anti-Israëlleuzen scandeerde.
„Tachtig jaar na “Dit nooit weer” gebeurt het weer. Dagelijks. In Amsterdam”, schrijft Yesilgöz. „Kinderen wordt een optreden geweigerd om wie ze zijn: Joods. Het zal het nieuws niet eens halen. Zó gewoon is Jodenhaat geworden. Pure haat, in het volle zicht.”
Ook Eddo Verdoner, de Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding, spreekt zich op X uit tegen het besluit van Douwe Bob. „Het uitsluiten van de Joodse gemeenschap voor culturele uitingen is een zorgelijke stap in een klimaat, dat medemenselijkheid en gelijkwaardigheid inruilt voor polarisatie en verlies van de ander, die recht voor je staat”, aldus Verdoner.
Op Facebook verwerpt Douwe Bob de aantijgingen. Hij heeft naar eigen zeggen vijf jaar een relatie gehad met „een joodse” en voelt zich als Amsterdammer „verbonden met het joodse volk”. Ook zegt hij de organisatie niks te verwijten. Volgens de zanger werd hij na zijn afmelding „geduwd” en „uitgescholden”.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2023/08/web-2108buihuman.jpg)
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/08/data103163854-07de36.jpg)
