Hoogspringkampioene Jaroslava Mahoetsjich leeft uit een koffer: ‘Ik voel me een ambassadeur van Oekraïne’

Posted on March 22, 2024 by admin

Op het gezicht van Jaroslava Mahoetsjich verschijnt een droevige glimlach als haar wordt gevraagd hoe ze het vindt dat de wereldkampioenschappen indoor atletiek er alweer bijna opzitten. Het is zondag, de laatste dag van het toernooi, en op een tribune hoog in de nok van de Emirates Arena in Glasgow kijkt de Oekraïense hoogspringster toe hoe haar mannelijke landgenoten trachten een medaille te winnen op het onderdeel waarop zij regerend wereldkampioen is.

„Weet je, als ik naar een toernooi als dit of de WK atletiek [outdoor] in Boedapest kom, dan kan ik aan het werk, dan kan ik mijn passie uitoefenen. Dit stadion, deze sport, dat wordt dan mijn thuis. Dus dat het bijna voorbij is, stemt me wel een beetje verdrietig.”

Waar de meeste atleten na afloop van de WK eerder deze maand naar huis gingen, naar hun geliefden en familie, was dat voor Mahoetsjich geen optie. Haar geboortestad Dnipro, in het oosten van Oekraïne, is regelmatig het doelwit van Russische bombardementen en droneaanvallen. Hoewel het atletiekstadion waarin ze altijd trainde nog overeind staat, is het er niet veilig genoeg. Vanaf het begin van de oorlog in februari 2022 zijn er meer dan tienduizend Oekraïense burgerslachtoffers gevallen, onder wie ruim vierhonderd sporters. Ook zijn er meer dan 350 sportfaciliteiten vernietigd.

Sinds Mahoetsjich na de Russische invasie halsoverkop per auto haar geboorteland ontvluchtte, bestaat haar leven uit het reizen van stad naar stad, van land naar land. „Ik leef uit een koffer.” Ze verbleef een tijd in Duitsland, in een huis dat door haar kledingsponsor werd geregeld. Daarna trainde ze in België, op uitnodiging van een sportmarketingbedrijf. Na de WK indoor keerde ze daar voor een korte periode terug, om vervolgens op trainingskamp te gaan in Portugal. „Wat ik daarna ga doen, weet ik nog niet.”

Al dat reizen drukt op haar gemoed. „Het is zo moeilijk om elke keer al je spullen naar een ander land mee te nemen.” En ook al kan Mahoetsjich de voordelen van een trainingskamp in het Portugese Monte Gordo zo opnoemen – „lekker weer, dichtbij de oceaan en de natuur, een prachtig stadion” – voelt ze er zich ontheemd. „Ik heb maar één thuis, en dat is Dnipro.”

De afgelopen twee jaar is ze twee keer thuisgeweest, eind 2022 rond de jaarwisseling en vorig jaar een maand in oktober. Haar familie en haar kat Chorny (‘Zwart’ in het Oekraïens) wonen nog altijd in Dnipro, en dat maakt haar leven niet bepaald zorgenvrij. Twee weken voor de WK zag ze nog een bericht voorbijkomen over een raketaanval op een huis dat leek op dat van haar ouders.

„Ik heb onmiddellijk een berichtje naar mijn ouders en mijn zus gestuurd om te vragen of ze oké waren, maar de eerste vijf minuten kreeg ik geen reactie. Dat was zo stressvol. Gelukkig lieten ze daarna weten dat ze in orde waren, het was niet ons huis. Maar wel het huis van iemand anders die iets verschrikkelijks is overkomen.”

Hectische autorit

Van buitenaf lijkt het alsof Mahoetsjich haar zwervende bestaan moeiteloos combineert met hoogspringen op het hoogste niveau. Op de atletiekbaan is ze een sierlijke, vrolijke verschijning met vlechten in het haar en vrijwel altijd een glimlach op haar gezicht. Nog belangrijker: ze wint bijna overal waar ze aan de start verschijnt.

Nog geen drie weken nadat de Russische invasie van Oekraïne was begonnen en ze in een hectische autorit van drie dagen en tweeduizend kilometer samen met haar coach naar Servië was gereden, won Mahoetsjich goud bij de WK indoor in Belgrado. Datzelfde jaar werd ze in de buitenlucht Europees kampioen. Een jaar later, in 2023, werd ze ook wereldkampioen outdoor, in Boedapest. Bij de WK indoor in Glasgow dit jaar veroverde ze zilver, met een voor haar doen afwijkende hoogte van 1.97 meter. Normaliter gaat de Oekraïense als een van de weinige hoogspringsters eenvoudig over twee meter.

Terwijl de afgelopen twee jaar de oorlog in Oekraïne voortduurde, nam de carrière van Mahoetsjich een vlucht en groeide ze uit tot een van de succesvolste atletes van de wereld – ze staat bij de vrouwen op de wereldranglijst in de top-10, net als Femke Bol en Sifan Hassan. Haar zilveren medaille bij de WK indoor was al bijna een teleurstelling gezien haar niveau van de afgelopen maanden. Maar ze weigert het zelf zo te zien. „Als de laatste twee jaren me iets geleerd hebben, is het dat ik elke medaille, elke mogelijkheid dat ik kan springen, moet koesteren.”

Geel-blauwe oogschaduw

Mahoetsjich ziet het als haar plicht om te presteren in naam van haar vaderland. „Ik voel me een ambassadeur van Oekraïne. Het is mijn land en er gebeurt daar iets verschrikkelijks. Ik wil dat iedereen dat weet.” Daarom springt ze tijdens wedstrijden met gele en blauwe oogschaduw, de kleuren van de nationale vlag. Daarom begint ze in elk interview dat ze geeft zelf over de oorlog. Daarom probeert ze elke wedstrijd waaraan ze meedoet te winnen. „Als ik win, dan krijg ik meer aandacht en meer mogelijkheden om met journalisten te praten en te vertellen dat Oekraïne blijft vechten.”

Maar het is voor Mahoetsjich niet eenvoudig om zich op haar sport te concentreren met alles wat er thuis gebeurt. „Ik denk er de hele tijd aan, aan mijn familie, aan mijn vrienden, of het wel goed met ze gaat.” Haar ervaring is dat het met het verstrijken van de tijd alleen maar erger is geworden, nu ze weet waartoe de Russen in staat zijn. Ze besloot vorig jaar in aanloop naar wedstrijden niet langer het nieuws uit Oekraïne te volgen. „Al die negatieve berichtgeving maakte me bedroefd, waardoor ik me minder goed kon focussen. Ik probeer nu die negatieve emoties weg te houden, omdat ik anders niet goed kan springen.”

Zelfs dan ontkomt ze niet altijd aan de realiteit in Oekraïne. Soms opent ze na een wedstrijd haar Instagram-account, waarop ze 180.000 volgers heeft, en heeft ze berichten gekregen van Oekraïense soldaten aan het front. „Ze sturen me foto’s van hoe ze in de loopgraven op hun telefoon naar mijn sprongen aan het kijken. Ik kon alleen maar denken: oh mijn god, ik heb het aan hen te danken dat ik de kans krijg om mijn sport te beoefenen.”

Dat haar landgenoten zo naar haar opkijken, voelt voor de 22-jarige Mahoetsjich als een grote verantwoordelijkheid. Ze moest door het uitbreken van de oorlog in haar land versneld volwassen worden, zegt ze, serieuzer worden ook. De twee jaar van Russische bezetting hebben ook bij de opgewekte hoogspringster haar sporen achtergelaten. „Als ik nu naar een foto van mezelf van voor de oorlog kijk, dan zie ik een gelukkige versie van mezelf. Nu heb ik die glimlach niet meer, ik ben somberder geworden. Rusland heeft dat deel van mijn leven afgepakt.” Maar ze zal niet stoppen met lachen, voegt ze daar gelijk aan toe. „Lachen is een goede emotie, dat helpt me. Dus ik blijf het doen, ook al is de situatie er niet naar. Als ik dat niet meer zou doen, dan heeft Rusland gewonnen.”

Jaroslava Mahoetsjich werd begin maart bij de WK indoor in Glasgow tweede: „Ik moet elke medaille koesteren.”

Daarom ook is Mahoetsjich fel tegenstander van de plannen van het Internationaal Olympisch Comité (IOC) om Russische en Wit-Russische sporters komende zomer onder een neutrale vlag aan de Olympische Spelen van Parijs deel te laten nemen. Ze noemt het IOC hypocriet. „Ze zeggen solidair te zijn met Oekraïne, maar tegelijkertijd vinden ze wel een manier om Russen te laten sporten. Voor mijn gevoel hebben ze niks gedaan.” In dezelfde adem prijst ze Sebastian Coe, de voorzitter van de wereldatletiekbond, voor zijn besluit (Wit-)Russen op atletiekonderdelen op de Spelen te weren. „Als ik Russische atleten zie, dan zie ik alleen maar de levens en huizen die Rusland heeft verwoest. De Spelen gaan voor mij over vrede, daar horen ze niet thuis.”

Olympisch Handvest

Mahoetsjich is tegelijkertijd geen voorstander van een Oekraïense boycot van de Spelen, mochten de (Wit-)Russen toch kunnen meedoen. „Dat heeft alleen zin als meerdere landen besluiten de Spelen te boycotten. Als wij als enigen er niet zijn en de Russen wel, dan kunnen zij voor een wereldwijd publiek de situatie schetsen zoals zij dat willen. Dat is niet goed voor Oekraïne.”

Het is beter als haar landgenoten dat mondiale platform pakken, zegt Mahoetsjich. Zij is dat in ieder geval wel van plan, ook al schrijft regel 50 van het Olympisch Handvest voor dat sporters zich moeten onthouden van politieke uitingen tijdens de Spelen. „Hoe kan ik stil zijn als er in Oekraïne kinderen opgroeien zonder ouders omdat de Russen ze gedood hebben? Ik zal mijn mond niet houden.”

Des te beter als ze straks olympisch kampioen wordt, zegt Mahoetsjich. De komende vijf maanden staan volledig in het teken van haar voorbereidingen richting Parijs, al vindt ze één doel belangrijker dit jaar. „Dat de oorlog ophoudt. Ik wil dat het sterven van mijn land stopt. Natuurlijk is het mijn droom om goud te winnen in Parijs, maar dat komt op de tweede plaats.”

Als ze heel eerlijk is, kijkt Mahoetsjich vooral uit naar de periode na de Spelen. Dan is er weer een mogelijkheid om naar Dnipro af te reizen. Na twee jaar oorlog is ze moe; fysiek, mentaal, spiritueel. Het liefst zou ze thuis zijn, daar kan ze zich het beste opladen. „Van het rondlopen in de stad waar ik opgroeide, waar ik elke straathoek ken, krijg ik energie. Dan kan ik eindelijk herstellen.”

In die zin lijkt ze op haar vader, die ondanks het gevaar weigert te vertrekken of zelfs maar naar een schuilkelder te gaan als het luchtalarm afgaat. „Dat vind ik zo moeilijk om te horen. ‘Ga toch schuilen’, denk ik dan. Maar het is een trotse man. Hij wil zijn leven niet veranderen omdat de Russen zijn binnengevallen. Ik begrijp die keuze wel. Als ik geen atleet was, dan was ik nu ook thuisgeweest.”

‘Het Nederlands tennis staat weer op de kaart’, zeggen de fans ondanks verloren finale

admin
November 24, 2024
0

In stadion Palacio José María Carpena in Malaga is de sfeer zondagmiddag gelijk uitbundig. De finale van de Davis Cup tussen Nederland en Italië gaat beginnen en de Italianen, in groten getale aanwezig, hebben trommels en trompetten mee. Ze grijpen elke gelegenheid aan van zich te laten horen. Telkens tussen de games in, als de spelers kort kunnen uitrusten, maken ze er een dansfeest van.

Hoewel de Nederlandse tennisfans zwaar in de minderheid zijn, laten ze zich niet intimideren. „Holland, Holland”, roepen ze in koor. Telkens wanneer Van de Zandschulp een game binnensleept, zijn ze te horen. „Botic, Botic”, klinkt het. Maar de rest van de wedstrijd blijf het redelijk stil in het Oranje-vak.

Het Nederlands team heeft de ‘pech’ dat Botic van der Zandschulp eerder deze week Rafael Nadal versloeg, waarmee een einde kwam aan diens imposante carrière. Daardoor juichen ook de aanwezige Spanjaarden voor Italië. „Por Rafa”, gilt een oude man met een Spaanse sjaal in z’n hand.

Te goed

De Nederlandse steun mag niet baten. Van de Zandschulp verliest van een geweldig spelende Matteo Berrettini (4-6 en 2-6) en loopt zichtbaar gefrustreerd al zwaaiend met zijn armen richting de bank. Nederland staat na de eerste wedstrijd in de finale, die beslist wordt met een best-of-three, gelijk met 0-1 achter.

„Berrettini was gewoon te goed”, zegt de Amstelveense Attila Czudar. Hij is samen met een vriend en diens vader Andy van Rijn speciaal naar Malaga gekomen voor de wedstrijd. Van Rijn heeft een tennisschool waar Czudar één keer per week lesgeeft. „Het was niet écht een wedstrijd. De vorige wedstrijden was Botic beter”, zegt Czudar. „Teleurstellend. Ik had meer verwacht van Botic, vooral omdat hij zoveel kansen heeft gehad”, voegt Andy van Rijn toe. „Berrettini was afgrijselijk scherp en Botic gaf veel uit handen.”

Ze vrezen dan al het ergste. In de tweede wedstrijd moet de Nederlandse Tallon Griekspoor tegen Jannik Sinner, de nummer 1 van de wereld, en de Nederlandse fans zijn het eens over hoe die pot gaat aflopen. „Ik ben altijd hoopvol, maar dit wordt een hele lastige”, zegt Van Rijn, gekleed in een oranje vest. „Sinner wint alles dit jaar, dus het wordt spannend”, besluit Czudar.

Als er vanaf de tribunes weer muziek klinkt, valt het Van Rijn nog maar eens op: „Veel Italianen hier hé? Wij moesten vechten voor kaarten, maar het zit hier stampvol met Italianen en dat hoor je meteen. Het is intens. Wel een goed sfeertje hoor.”

De Nederlandse fans herpakken zich wanneer Griekspoor in de eerste set lang bij Sinner in de buurt blijft en er zelfs een tiebreak uitsleept. „Tallon, kom op jongen!”, roept een van hen. Maar na het kansloze verlies van de tiebreak is Sinner in de tweede set duidelijk de betere. Tijdens een pauze tussen de games slaat Griekspoor zichzelf op het bankje langs de baan letterlijk voor z’n hoofd. Sinner laat nog wel drie matchpoints onbenut, maar bij de vierde is het raak; 7-6 en 6-2, Italië wint de Davis Cup – voor het tweede jaar op rij. De Italiaanse fans zijn in extase.

Bekroning voor generatie

Ondanks het verlies is het behalen van de finale een bekroning voor een generatie Nederlandse tennissers die elkaar door de jaren heen naar een hoger niveau heeft getild. Waar mogelijk trainen Van de Zandschulp, Griekspoor, Wesley Koolhof en Jesper de Jong – en in het verleden ook spelers als Tim van Rijthoven, Gijs Brouwer, Robin Haase, Matwé Middelkoop en Jean-Julien Rojer – samen op tennisclub De Kegel, het nationaal tenniscentrum in Amstelveen dat in 2019 openging.

Van het huidige team beleefde Van de Zandschulp als eerste zijn doorbraak, met het behalen van de kwartfinale van de US Open in 2021. Niet lang erna werd Koolhof de beste dubbelspeler op de wereldranglijst. En daarna volgde Griekspoor in 2023 met toernooioverwinningen in het Indiase Pune en in Rosmalen. Zelf spraken de spelers graag van het vliegwieleffect waarmee ze elkaar beter maakten.

Onder leiding van captain Paul Haarhuis, de grote motivator van het team, zijn de Nederlandse tennissers een hechte groep geworden, die elkaar ook naast de baan opzoeken om bijvoorbeeld samen te eten of een potje te toepen. Van een echte kopman is geen sprake; iedereen heeft zijn eigen rol. Van de Zandschulp is de ingetogen analist, Griekspoor is stoïcijns op de baan maar een gangmaker daarnaast, Koolhof de dubbelspecialist die altijd in is voor een praatje en een geintje. Op sociale media duiken ze samen in grappige filmpjes op. En de teamgeest heeft effect: sinds 2022 werd telkens de kwartfinale van de Davis Cup gehaald; al was dat de twee vorige edities ook steeds het eindstation.

Dit jaar hadden de spelers met elkaar afgesproken dat ze zich in Malaga niet weer zouden laten uitschakelen in de kwartfinale. Tegen het favoriete Spanje, dat zich had opgemaakt voor een week durende afscheidstournee van Nadal, lieten ze zien dat een goed team kan winnen van individueel betere spelers. Carlos Alcaraz, de nummer 3 van de wereld, kon niet voorkomen dat zijn land werd uitgeschakeld. Dat was met name te danken aan een geweldige dubbelpartij van Koolhof, die met Van de Zandschulp in de beslissende dubbel de wedstijd van zijn leven speelde en aantoonde dat dubbeltennis een specialisme is.

Elfduizend toeschouwers

De halve finale tegen Duitsland was vrijdag op papier gelijkwaardiger, zonder grote namen aan beide kanten. Zowel Van de Zandschulp als Griekspoor wisten op het juiste moment hun beste spel naar boven te halen, waardoor de strijd al voor de dubbelpartij aan bod kwam gewonnen was.

Zo baande het Nederlandse team zich een weg naar zondag, de finale, in een met elfduizend toeschouwers afgeladen tennisstadion José María Carpena in Malaga. Maar de laatste horde bleek er een te hoog; de Davis Cup, die op de baan stond te schitteren, gaat niet mee naar huis. Net als vorig jaar is hij voor Italië.

De Nederlandse fans druipen af richting uitgang. Aan de bar in de fanzone wordt bier gedronken. „De Italianen waren gewoon beter”, klinkt het. „We zijn wél tweede hé”, zegt Attila Czudar trots. Tennisschoolhouder Van Rijn sluit zich bij die woorden aan: „Dit is voor het Nederlands tennis gewoon goed. We staan weer op de kaart. Het was hoe dan ook een historische finale voor Nederland.”

Met medewerking van Sam de Voogt

Excuses voor het slavernijverleden waren een hoogtepunt voor Linda Nooitmeer, maar ook een ‘komma, geen punt’

admin
November 24, 2024
0

Ja, natuurlijk waren de excuses voor het slavernijverleden namens de Nederlandse Staat hoogtepunten – uitgesproken door premier Mark Rutte in december 2022 en door koning Willem-Alexander op Keti Koti 2023. Maar het meest trots is Linda Nooitmeer erop dat ze „aanjager heeft kunnen zijn van alle herdenkingscomités in het land”, zegt ze zaterdag tegen het NOS Radio 1 Journaal. Want net zo belangrijk als de excuses is dat er ook erna aandacht blijft voor herstel en heling. Na de excuses volgt, zo formuleerde Rutte het, „een komma, geen punt”.

Zaterdag kondigde Nooitmeer haar vertrek aan als voorzitter van het bestuur van het in 2002 opgerichte Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis (NiNsee). Haar tweede termijn loopt af op 1 maart 2025, dan is ze bijna acht jaar voorzitter geweest. Ze koos niet voor een derde termijn, hoewel NiNsee-directeur Urwin Vyent haar vroeg aan te blijven. Nooitmeer – haar voorvader koos die achternaam in 1863 bij de afschaffing van de slavernij – wil zich richten op haar carrière als bedrijfseconoom.

Behalve de historische excuses van de Nederlandse staat werden er in de periode dat Nooitmeer voorzitter was ook excuses uitgesproken door de bestuurders van Utrecht, Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Middelburg, Vlissingen en Arnhem. Ook banken, waaronder De Nederlandsche Bank, deden onderzoek naar de herkomst van hun kapitaal. In totaal zijn er nu 25 comités die op meerdere plekken in Nederland op 1 juli, Keti Koti, de herdenking en viering van de afschaffing van de slavernij verzorgen.

Bijna wegbezuinigd

Toen Nooitmeer als voorzitter in 2017 aantrad, stond NiNsee er wankel voor. De organisatie werd bijna wegbezuinigd, en een jaarlijkse nationale herdenking van de afschaffing van de trans-Atlantische slavernij in Amsterdam leek te verdwijnen, vertelde Nooitmeer bij haar toespraak op Keti Koti in 2023.

„De organisatie heeft altijd in de regen gestaan”, weet Roy Kaikusi Groenberg, voorzitter van Stichting Eer en Herstel, opgericht voor de Surinaamse gemeenschap in Nederland. „Maar de afgelopen acht jaar, onder leiding van voorzitter Linda Nooitmeer, is er toch een beetje zonlicht gaan schijnen op de organisatie. We zijn er nog lang niet, maar er is hard aan de weg getimmerd om de relatie te verbeteren met de landelijke overheid, met gemeenten en steden, en een zeer kritische Afro-Nederlandse beweging.”

Slavernij in Nederland is geen makkelijk dossier, wil Groenberg maar zeggen. Vanuit de overheid was er nauwelijks (financiële) steun, en daarnaast zijn er „heel veel meningen” vanuit de kant van nazaten van tot slaafgemaakten. „Voor NiNsee is het volhouden, in gesprek blijven en samen een oplossing proberen te vinden. Een van de belangrijkste verdiensten van Nooitmeer is dat ze de zaak draaiende heeft kunnen houden en met de kritische achterban bleef doorvechten.”

„Zoveel mensen, zoveel meningen”, zei Nooitmeer in NRC, kort voordat premier Rutte op 19 december 2022 excuses maakte. Er was onder andere discussie ontstaan over het moment van de excuses: zes Surinaamse organisaties probeerden via een kort geding het aanbieden van de excuses tegen te houden. Ze vonden dat het kabinet overhaast handelde en externe partijen te weinig bij de excuses betrok.

Ook dit jaar waren er strubbelingen. NiNsee trok de uitnodiging aan Tweede Kamervoorzitter Martin Bosma (PVV) om aanwezig te zijn bij de herdenking van 1 juli in, na druk vanuit antiracismeorganisaties. Vanwege Bosma’s „reputatie van racisme” hadden 105 personen in een brief daartoe opgeroepen.

‘Kritische noten’

„Activisme en kritische noten vanuit de maatschappij hebben in deze jaren een heel belangrijke rol gespeeld”, zegt Mitchell Esajas. Hij is antropoloog, activist en medeoprichter van The Black Archives, dat werk van zwarte schrijvers en wetenschappers verzamelt. „Hoewel NiNsee een belangrijke bijdrage heeft geleverd, kwamen de excuses voort uit een veel bredere beweging tegen racisme. Ik denk dat met name de antizwartepietbeweging, met Kick Out Zwarte Piet, het debat in een stroomversnelling heeft gebracht.”

„Misschien is het een goed moment voor een nieuwe voorzitter bij NiNsee, met frisse ideeën”, zegt Groenberg. „Linda gaat NinSee met een goede basis achterlaten, maar er moet nog veel gedaan worden voor heling en reparatie. Misschien maken de excuses het in de toekomst mogelijk voor nazaten [van tot slaafgemaakten] om de inhaalslag te maken die ze verdienen: om verder te floreren in deze steeds onvriendelijker wordende Nederlandse samenleving. De komma, die is nu.”

Wat vindt NRC | Klimaatconferentie in Bakoe was een diplomatieke ravage met een mager resultaat

admin
November 24, 2024
0

De bereidheid om de klimaattop in Bakoe tot een goed einde te brengen was nog net iets groter dan de verdeeldheid over het eindresultaat. En dus werd in de nacht van zaterdag op zondag een akkoord bereikt. Dat dat gelukt is, in een tijd met grote geopolitieke spanningen, is misschien wel de grootste winst van deze top.

Inhoudelijk valt er veel af te dingen op het resultaat. Weliswaar hebben de geïndustrialiseerde landen beloofd om de financiële hulp aan ontwikkelingslanden te verhogen van 100 miljard dollar per jaar nu, naar minimaal 300 miljard per jaar in 2035, maar op andere terreinen is nauwelijks vooruitgang geboekt.

Vooral over de vraag hoe de wereld afstand kan nemen van het ongebreidelde gebruik van fossiele brandstoffen, is in Bakoe amper gesproken. Dat werd voorkomen door twee grote olie- en gasproducenten, Saoedi-Arabië en Rusland. En het hielp niet dat de top plaatsvond in Azerbeidzjan, dat als voorzitter op geen enkel moment heeft geprobeerd om zijn eigenbelang opzij te schuiven. In tegendeel, in zijn openingstoespraak zei president Ilham Alijev met een grote glimlach dat olie en gas „een geschenk van God” zijn. Een ongekende provocatie tijdens een klimaattop.

Ook die 300 miljard dollar – volgens minister Sophie Hermans (Klimaat en Groene Groei, VVD) „een ambitieus én een haalbaar bedrag” – is in de verste verte niet genoeg om ontwikkelingslanden te helpen klimaatverandering te voorkomen, zich aan te passen aan de gevolgen die ze ondervinden en de schade te vergoeden die ze nu al lijden. De minister erkent dat ook. In haar reactie bevestigt ze dat eigenlijk 1.300 miljard dollar per jaar nodig is, zoals in het akkoord staat. „Dat stelt ook de wetenschap”, aldus Hermans. Maar ze vindt niet dat de rijke landen een groter deel dan is afgesproken daarvan op zich hoeven te nemen.

Deze klimaattop heeft het toch al grote wantrouwen bij armere landen over het mondiale klimaatbeleid versterkt

Gelet op de verontwaardigde reacties van ontwikkelingslanden – „teleurstellend”, een „belediging”, „politiek opportunisme” – is dat een foute inschatting. Deze top heeft het toch al grote wantrouwen bij armere landen over het mondiale klimaatbeleid versterkt. Daarmee heeft Bakoe meer dan alleen een diplomatieke ravage achtergelaten.

Vóór februari moeten alle landen nieuwe, aangescherpte plannen inleveren om te voldoen aan het Klimaatakkoord van Parijs (gevaarlijke opwarming voorkomen door de temperatuurstijging te beperken tot onder de 2 graden Celsius, en liever nog onder de 1,5 graden). Veel ontwikkelingslanden kunnen niet anders dan hun doel afhankelijk maken van financiering door rijke landen. Ze zullen zich wel twee keer bedenken voordat ze hun ambities al te veel opschroeven.

En omdat juist in ontwikkelingslanden, die veel energie nodig hebben om zich aan de armoede te ontworstelen, de uitstoot van broeikasgassen in de komende decennia snel zal stijgen, zijn ambitieuzere plannen onvermijdelijk. Het geld dat rijke landen daaraan besteden, is dan geen ‘hulp’, maar de financiering van noodzakelijk klimaatbeleid.