Hoe populair is de tandem Musk-Trump? Wisconsin mag het als eerste zeggen

Thuis heeft Melissa Schussman (30) een flink stuk karton van een doos gescheurd en daar met een dikke rode stift „overheid hoort niet als een bedrijf uitgebaat te worden” op gekalkt. Zaterdagmiddag staat ze, met zo’n tachtig anderen, in de druilerige kou te demonstreren voor de Tesla-showroom in Milwaukee. Langsrijdende automobilisten en vrachtwagenchauffeurs toeteren hun bijval.

Schussman is bioloog en werkt bij de plaatselijke universiteit in een laboratorium waarvan net miljoenen aan „levensreddende” federale subsidie zijn ingetrokken. „Ik ga altijd stemmen, maar dat is het. Verder ben ik helemaal niet politiek actief. Dit is mijn allereerste demonstratie ooit”, zegt ze. „Het lijkt het enige wat ik kan doen om me niet volledig machteloos te voelen.”

Dat gevoel heeft te maken met Donald Trumps en Elon Musks razendsnelle afbraak van veel wat haar lief is, maar ook met de schijnbare apathie van haar eigen partij. „Ik snap dat de Democratische politici op dit moment in een onmogelijke positie zitten, maar ik zou willen dat ze wat meer weerstand bieden.”

Deze dinsdag kan Schussman nog iets doen wat veel gefrustreerde partijgenoten pas eind volgend jaar weer kunnen: stemmen in een cruciale verkiezing. Wisconsin kiest een nieuwe rechter voor het hooggerechtshof van de staat. Formeel zijn de kandidaten onafhankelijk, maar over de politieke kleur van de voormalige Republikeinse advocaat-generaal Brad Schimel of de oud-Democratische adviseur Susan Crawford bestaat geen twijfel. De winnaar bepaalt de meerderheid van het hof. Dat oordeelt binnenkort onder andere over het recht op abortus, het – voor de macht in Washington belangrijke – hertekenen van kiesdistricten, en misschien wel over Musks stekkerautoverkoop.

Volgens de Tesla-eigenaar en overheidssloper zal deze verkiezing „het hele lot van de mensheid beïnvloeden”. Dat zei ’s werelds rijkste man zondagavond tijdens een verkiezingsbijeenkomst in Wisconsin waar hij twee kiezers een cheque van een miljoen dollar schonk, zoals hij in het najaar ook ten dienste van de Trump-campagne had gedaan. Musk heeft meer dan 20 miljoen dollar aan Brad Schimels campagne gespendeerd. In totaal gaat er mogelijk wel 100 miljoen om in deze verkiezing. Nog nooit was een rechtersrace zo duur.

Referendum over rol Musk

Musk helpt de Republikeinen uiteraard enorm in het bereiken van hun kiezers. Hij bekostigt reclamespotjes op televisie, radio en sociale media, en een legertje betaalde krachten dat langs de deuren gaat. Maar hij maakt Schimel ook kwetsbaar. De kandidaat meed zondag het evenement met Musk. Diens bemoeienis kan een cadeau voor de Democraten zijn.

In plaats van campagne te voeren over lokale, juridische kwesties of over Trump, die populairder is dan in zijn eerste termijn, proberen de Democraten van de verkiezing een referendum over Musk te maken. Dat de miljardair, een niet-gekozen vat vol belangenverstrengeling, zo veel invloed heeft op het landsbestuur maakt ook sommige Republikeinen ongemakkelijk. Landelijk – dit weekeinde zelfs wereldwijd – zijn er protesten bij Tesla-dealers.

In tegenstelling tot presidentsverkiezingen is dit niet een race waarin kandidaten proberen mensen, te overtuigen dat zij beter zijn dan hun tegenstander. Bij een verkiezing met een traditioneel lage opkomst is het belangrijkste om de eigen achterban te motiveren om naar de stembus te gaan.

Daarover maakt betoger Schussman zich „ernstige zorgen”, want enthousiasme is nauwelijks te vinden onder Democraten. Hooguit mobiliseert hun woede. Na het verlies van het Witte Huis, de Senaat en het Huis van Afgevaardigden in november, ligt de partij op apegapen. Politici in Washington zijn het openlijk oneens over de beste strategie om Trump te bestrijden. De partij is historisch impopulair. Maar als ze ergens een comeback kan maken is het hier: Wisconsin was de staat waar Trump met de krapste marge won: 0,86 procentpunt.

Onwillige en onwetende kiezers

Wie een evenement van de Democratische campagne bezoekt, zal daar weinig optimistisch van worden. In het stadje Kenosha, een voormalig ‘blauw’ bolwerk ten zuiden van Milwaukee waar Trump vorig jaar won, komen op vrijdagmiddag tientallen ouderen en enkele veertigers naar Crawford luisteren.

In een tot trouwlocatie opgeknapt bankgebouw in de oude industrie- en havenstad vertelt zij een persoonlijk verhaal, maar eindigt met de boodschap dat zij het opneemt tegen „een partijtijger die zijn ziel verkoopt aan Elon Musk”. De lijst waar mensen kunnen intekenen om de campagne te helpen, blijft bijna leeg. „Ik probeer alleen mijn rechtse zus te ontmoedigen om te stemmen”, zegt Carol Rank (62) lachend.

Bij een kapperszaak om de hoek van de Crawford-bijeenkomst blijkt hoe onverschillig en onwetend veel kiezers zijn over de aanstaande verkiezing – ondanks de miljoenen die eraan besteed worden. Van de tien aanwezige mannen, vijf kappers en vijf klanten, weet de helft niet dat zij dinsdag een rechter kunnen kiezen. Van de overige vijf is slechts één van plan te gaan stemmen, op de Democraat. De rest „heeft wel wat beters te doen”, zegt een van hen.

Toch hebben de Republikeinen evenzeer reden om zich zorgen te maken. En dat doen ze ook. Trumps fanatieke achterban mag dan tevreden zijn met het moordende tempo waarin hij migratie, internationale banden, gezondheidszorg en onderwijs ontmantelt, ze voelen ook economische onzekerheid over zijn wispelturige tarievenbeleid. Zijn zij te porren om weer te gaan stemmen?

Op donderdagavond verzamelt zich een veertigtal Make America Great Again-petten op een grasveld in Cedarburg. Er zijn plastic zakjes met campagnemateriaal, gratis pizza en toespraken van rechtse activisten.

Brett Galaszewski (28) werkt voor Turning Point Action, een groep die bij de afgelopen verkiezingen veel jonge mannen naar de stembus kreeg voor Trump. Dat lukt hem niet nog een keer, vreest hij. „Er zijn honderdduizenden conservatieven in Wisconsin die in november Trump-bordjes in hun voortuin hadden staan en waarschijnlijk geen idee hebben dat er dinsdag een verkiezing gaande is”, zegt Galaszewski.

„We hadden in de partij de ‘never Trumpers’. Nu hebben we de ‘only Trumpers’: mensen die alleen gaan stemmen als zijn naam op het stembiljet staat”, zegt de lokale makelaar Julie Luettgen (53).

Republikeinse twijfel

Een teken aan de wand voor de Republikeinen is dat Trump donderdag de kandidatuur van afgevaardigde Elise Stefanik om VN-ambassadeur te worden introk. Het Huis van Afgevaardigden telt momenteel maar drie Republikeinen meer dan Democraten. Ze hebben elke stem nodig en Trump is te bang dat ze Stefaniks veilig geachte zetel in de staat New York zouden verliezen als die vacant kwam.

Zelfs de zetel die – de vorige week bij Signalgate in opspraak geraakte – veiligheidsadviseur Mike Waltz openliet, zou opeens kwetsbaar kunnen zijn. In zijn district in Florida wordt deze dinsdag ook gestemd.

‘Wisconsin is niet te koop’, staat op protestbanieren in Green Bay. Elon Musk deelde 2 miljoen dollar uit aan kiezers bij de verkiezing van een hoge rechter in de staat.

Medewerkers van beide campagnes waarschuwen voor de ‘ground game’ van de tegenpartij. In de VS staan kandidaten niet op markten te flyeren, maar zoeken ze hun potentiële kiezers heel gericht op. De partijen, maar ook campagnecomités als die van Musk en Turning Point, hebben databases om in sommige staten en buurten per adres gegevens bij te houden. Ze weten of de bewoners regelmatige stemmers zijn, maar ook of ze een wapenvergunning hebben, lid zijn van een kerk of op sociale media lhbti-berichten geliked hebben. Als iemand al gestemd heeft, licht die niet meer op in de app. Privacy lijkt niet relevant.

Als Jacob Turner (20), een van de Trump-aanhangers in Cedarburg, met zijn vader Phil (58) langs de deuren gaat, blijkt dat systeem nogal mank. Zo is er geen rekening mee gehouden dat heel veel mensen in deze lageremiddenklassebuurt een bordje met ‘no soliciting’ bij hun deur hebben hangen, wat betekent dat de Turners er niet welkom zijn met hun folders en praatje. Mogelijk omdat swing state Wisconsin elke verkiezing platgelopen wordt. Op veel plekken waar de Turners voor een dichte deur staan, is ook campagnemateriaal onder de mat gestoken van een Musk-organisatie, met wie de rondes blijkbaar niet afgestemd zijn.

Phil Turner, voormalig politieagent, heeft een hard hoofd in Republikeinse winst: door Musk. „Iemand met zo veel macht die onverkozen is, dat is niet populair bij het Amerikaanse volk.” Maar Turner heeft meer twijfels. „We zijn blij met veel van wat Trump doet, maar er is zo veel onduidelijkheid over de economie. Kunnen mensen hun pensioenen verliezen? Gaan de importheffingen wel werken zoals hij zegt? Ik kan het kiezers niet vertellen.”

Delen





Mail de redactie