Hoe maak je chocomel in Gaza? Het dagelijks leven door de ogen van twee jonge Palestijnse vloggers

Posted on July 9, 2024 by admin

Buiten op een trap bespreken twee tienerjongens hun plannen voor de dag. Ze besluiten een bezoek te brengen aan een lokale kapper, waar ze elkaar lachend uitdagen tot een potje steen, papier, schaar. Na de knipbeurt begint hun zoektocht naar water, een kostbaar goed in een stad waar elke druppel telt. Met gele flessen in de hand trekken ze door de met puin bezaaide straten, omgeven door verwoeste gebouwen. Op een zanderig stukje grond vinden ze een tuinslang waarmee ze een fles langzaam vullen met water. In een karretje dat wordt voorgetrokken door een ezel, keert het duo opgelucht terug naar huis. Missie geslaagd.

Terwijl Israël buitenlandse journalisten al maandenlang weert uit Gaza, bieden sommige Palestijnse burgers via sociale media een inkijkje in de situatie in het oorlogsgebied. Naast schokkende beelden van de gevolgen van de Israëlische militaire acties, delen de inwoners ook alledaagse momenten uit het leven in Gaza. De jonge Palestijnen Omar Shareed (18) en Mohammed ‘Herz’ Herzallah (19) zijn twee van deze stemmen. Op het Instagram-account @Omarherzshow plaatsen ze een ‘videoblog uit oorlogsgebied’, waarin ze op verrassend luchtige wijze hun belevenissen vastleggen.

De twee vrienden kennen elkaar al van de middelbare school, maar waren destijds niet zo hecht, is te lezen op de donatiepagina die voor het duo is opgezet. (Wie de donatiepagina heeft gemaakt is niet te achterhalen, de jongens reageerden niet op een interviewverzoek van NRC). Hun wegen scheidden toen Omar bedrijfskunde en Mohammed techniek ging studeren in Gaza. Na de aanslagen van Hamas op 7 oktober 2023 en de uitbraak van de oorlog, verloren beide jongens hun huis als gevolg van luchtbombardementen. Ze vluchtten naar de Palestijnse stad Deir al-Balah, waar de twee elkaar opnieuw vonden. Sindsdien brengen ze hun tijd grotendeels samen door. Om hun families financieel te steunen, begonnen ze een bedrijfje dat helpt bij het verkrijgen van beltegoed, digitale simkaarten en het downloaden van films en games. Veel inwoners in Gaza hebben namelijk geen toegang meer tot het internet.

Ruim twee maanden geleden besloot het duo hun dagelijks leven op Instagram vast te leggen. Onder het motto ‘twee vrienden op avontuur te midden van oorlog en op weg naar succes’, zoals in hun Instagrambio beschreven staat.

Elke video – als het lukt dagelijks en doorgaans niet langer dan een minuut – biedt een bijzondere kijk op het hedendaagse leven in Gaza. De jongens filmen hoe ze door de verwoeste straten lopen, wat ze eten, hoe ze de tijd verdrijven en wat voor activiteiten ze ondernemen gedurende de dag. Dit varieert van potjes voetbal op het strand tot het verzamelen van ingrediënten voor het maken van chocolademelk. In hun vlogs praten ze Engels – geleerd door zelf video’s op Instagram te bekijken – dragen ze voetbalshirts van Europese clubs en gebruiken ze bekende Amerikaanse popliedjes. Ze omarmen de Westerse popcultuur, wat hen helpt een breed internationaal publiek aan te spreken. In de korte tijd dat het account bestaat, heeft het al meer dan anderhalf miljoen volgers gekregen.

„Dankzij video’s, zoals die van Omar en Mohammed, krijgen we een beter inzicht in het echte leven in het oorlogsgebied”, zegt Marloes Geboers, mediawetenschapper aan de Universiteit van Amsterdam. „We leven in een geglobaliseerde wereld, en ook de Palestijnen ondergaan sterke invloeden uit het Westen. Het feit dat de jongens deels verwesterd zijn, zorgt voor herkenbaarheid en wekt sympathie op bij een breder publiek.”

Veerkracht

De populariteit van de jonge vloggers is goed verklaarbaar. Hun video’s bieden niet alleen een inkijkje in het dagelijks leven in Gaza, maar stralen ook een opmerkelijke positiviteit en veerkracht uit die veel mensen lijkt aan te spreken. „Bewonder jullie video’s, bedankt dat jullie de prachtige geest en veerkracht van de mensen in Gaza met de wereld delen”, luidt één van de vele reacties onder een video. Terwijl de traditionele media zich vaak richten op het leed en de vernietiging in Gaza, laten Omar en Mohammed zien dat het leven ondanks alles doorgaat. Hun toon is vrolijk en hun boodschap hoopvol, ondanks de uitdagingen waarmee ze dagelijks worden geconfronteerd.

„Die optimistische dapperheid is iets wat veel Gazanen kenmerkt”, zegt de Haagse kunstenares Ingrid Rollema. Ze gaf jarenlang tekenles aan kinderen in Gaza en herkent de houding van de mensen daar. „In ellendige omstandigheden is humor vaak het enige wat je op de been houdt, het maakt moeilijke dingen bespreekbaar. Voor de Gazaanse bevolking is het een echt bindmiddel.”

Het duo deelt persoonlijke belevenissen die voor menig jongere herkenbaar zijn: ze spelen games, voetballen, gaan naar het strand en spenderen tijd met vrienden. Er is oorlog, maar het leven gaat door. Tussendoor brengen ze ook de impact van die oorlog in beeld. De jongens lopen langs plekken die gebombardeerd zijn, laten de appartementen naast hun huis zien die aan puin liggen en vertellen over het gebrek aan voedsel. „Helaas is het brood echt duur, bijna zes dollar, vanwege het tekort aan bloem”, vertelt Mohammed. Het is deze mix van lichte momenten en de zware realiteit die hun video’s zo opvallend maakt.

De manier waarop we oorlog waarnemen is door de aanwezigheid van sociale media ingrijpend veranderd

Marloes Geboers
Mediawetenschapper UvA

„Dit contrast heeft een bepaalde aantrekkingskracht”, zegt mediawetenschapper Geboers. „We horen veel over de situatie in Gaza, maar tegelijkertijd voelt het voor de meeste mensen als een ver-van-hun-bedshow. Het alledaagse leven dat Omar en Mohammed laten zien, zorgt ervoor dat mensen zich met hun kunnen identificeren.”

Volgens Geboers spelen sociale media een belangrijke rol in het humaniseren van conflicten. „De manier waarop we oorlog waarnemen is door de aanwezigheid van sociale media ingrijpend veranderd. Klassieke persfotografie brengt de heftigheid van oorlog in beeld, maar creëert ook een afstand. Het korte videoformat dat Instagram biedt, verandert radicaal hoe we tegen de oorlog aankijken. Als kijker word je ondergedompeld in hun wereld; het voelt alsof je met de jongens meeloopt. Dat schept een band.”

Ondertussen blijven Omar en Mohammed vastberaden hun dromen najagen. Met de donaties die de twee ophalen – inmiddels staat het bedrag op ruim 50.000 euro – hopen ze aan de oorlog te ontsnappen en hun studies voort te zetten. Mohammed: „De pijn is echt, we proberen gewoon plezier te hebben in onze dagen.”

Column | Minder tribalisme en meer deskundigheid graag over het Midden-Oosten

admin
October 10, 2024
0

Maandagavond keek ik rond middernacht Humberto terug op RTL4. Het was de dag van de herdenking van de brute moorden door Hamas in Israël. De herdenking op de Dam was in eerste instantie rustig verlopen, maar werd daarna toch verstoord door scheldpartijen en intimidaties. Op het Damrak rukten Gaza-demonstranten de Israëlische vlag af, anderen besmeurden ’m op de Dam met rode verf.

Bij Humberto Tan ging het over 7 oktober 2023. Hij had een tafel vol gasten, maar Midden-Oostenexperts zaten daar niet bij. Wel twee moslima’s. Zij waren samen met twee Joodse jongeren de initiatiefnemers van ‘Deel de Duif’, een goed initiatief waarbij jongeren elkaar opzoeken om haat en polarisatie te verminderen. De moslima’s gingen in gesprek met scholieren. Ook goed.

Maar bij de voorbeelden van afkeurenswaardig gedrag haakte ik af. In een klas zou ‘Free Palestina’ opgeschreven zijn door een kind. De leraar had gereageerd met: „Dat noemen we antisemitisme.” Op felle toon vertelde de ‘bruggenbouwer’ van Deel de Duif dat ze een interventie had gepleegd: zo’n leus zou niet antisemitisch zijn. Jammer dat Tan niet vroeg hoe de twee vrouwen zelf dachten over het bestaansrecht van Israël in het licht van ‘Free Palestina’.

Wat ik al een jaar lang veel te weinig zie op de Nederlandse tv is duiding door mensen die de recente geschiedenis van het land Israël en de situatie in het Midden-Oosten goed kennen. Wie in Nederland weet dat er in en na 1948 niet alleen honderdduizenden Palestijnen uit Israël verdreven zijn, maar dat een nog groter aantal Joden uit de Arabische wereld hetzelfde overkwam? De helft van de Israëlische bevolking stamt van hen af. Wie in Nederland weet dat Egypte een tijd de scepter zwaaide in Gaza, terwijl het land sindsdien niets meer met Gazanen te maken lijkt te willen hebben (die grens zit al jaren potdicht)?

Wat we wel regelmatig zien aan talkshowtafels zijn mensen die zeer emotioneel reageren op de oorlog. Vaak mensen met een Marokkaanse achtergrond die nooit in Israël of de Palestijnse gebieden geweest zijn, die behalve de term ‘Nakba’ van de geschiedenis van het gebied weinig tot niets weten en zelf geen enkele Jood, laat staan Israëliër kennen. Vanwege hun gedeelde islamitische achtergrond voelen zij zich automatisch verbonden met de Palestijnen.

Je herkennen en verplaatsen in mensen met wie je verbonden voelt is één ding. Maar een oplossing brengt die houding natuurlijk niet dichterbij. Sterker, die emotionele betrokkenheid kan soms leiden tot extreme standpunten. Je zou het tribalisme kunnen noemen. Nu de oorlog een jaar aan de gang is, wordt het tribale medeleven in Nederland bovendien steeds sterker. In het begin schrok ik nog als ik mensen impliciet of expliciet het bestaansrecht van het land Israël ter discussie hoorde stellen, of zich redelijk uitten over de terroristen van Hamas. Inmiddels ben ik eraan gewend. Zijn de Gazanen daarmee geholpen? Zij zullen toch echt met Israëliërs naast elkaar moeten gaan leven als straks de oorlog voorbij is, hopelijk zonder Hamas.

Het lijkt me uitgesloten dat er een weg naar vrede is als er slechts twee perspectieven zijn: het 100 procent anti-Israëlische perspectief bestaat naast het 100 procent pro-Israëlische. Waarom naast Marokkaanse en Turkse Nederlanders (ook in de politiek) ook sommige (linkse) columnisten, universitair docenten en studenten deze houding hebben overgenomen is me helemaal een raadsel.

Israël wordt door deze groepen niet alleen als enige agressor geduid, maar ook steeds meer als koloniale mogendheid die de regio zou moeten verlaten. Symbolen van het land zoals de Davidster zijn per definitie fout. Uit angst voor onrust durven zelfs overheden in Nederland die symbolen nauwelijks nog te gebruiken, zelfs niet bij de herdenking op 7 oktober. Terwijl in Duitsland op die dag bij de Brandenburger Tor de Israëlische vlag geprojecteerd werd en in Parijs de Eiffeltoren met Israëlische kleuren verlicht werd.

Natuurlijk, iedereen is vrij en mag zich zijn eigen mening vormen. Ook als die mening op weinig anders gestoeld is dan tribaal medeleven. Maar laten talkshows daar wat minder in meegaan, en wat meer deskundige duiding laten zien.

Aylin Bilic is headhunter en publicist.

Opinie | Fout parkeren

admin
October 10, 2024
0

In onze straat met een eeuwig overschot aan blik is parkeren lastig. In de buurt-app wordt gewaarschuwd voor handhavers die aanbellen met de boodschap dat de auto niet op de stoep geparkeerd mag worden. Dit naar aanleiding van klachten uit de straat. In de app vraagt men zich af wie geklaagd heeft en waarom die niet eerst het gesprek aanging. De volgende dag vertelt een straatgenoot mij: „Agnes heeft geklaagd. Ze zegt in de app van niet, maar ik weet dat zij het is.” Nieuwsgierig vraag ik: „Waar woont Agnes?” Hij antwoordt: „Agnes is mijn vrouw.”

Lezers zijn de auteurs van deze rubriek. Een Ikje is een persoonlijke ervaring of anekdote in maximaal 120 woorden. Insturen via [email protected]

Tijdens zijn eerste begrotingsdebat ging het meer over de premier zelf dan over een blauwe envelop voor de Koning

admin
October 9, 2024
0

Het is de kleinste begroting, maar ook de begroting die voor de meeste ophef kan zorgen. Wat de koning doet, hoeveel geld hij en zijn echtgenote, moeder en dochter krijgen voor hun werk, wie de renovatiekosten van de paleizen betaald, wat de andere leden van het Koninklijk Huis wel of niet doen – het leverde vaak een levendig debat op.

Dit jaar lag daar een motie uit januari, aangenomen door een meerderheid van de Tweede Kamer waaronder coalitiepartijen PVV en NSC, om de koning inkomstenbelasting te laten betalen over de uitkering die hij van het Rijk krijgt. In 2025 gaat het om 2,7 miljoen euro voor koning Willem-Alexander, koningin Máxima, prinses Beatrix en prinses Amalia.

Maar de dynamiek van de week zorgde voor een ander debat. Want naast de begroting van de Koning wordt tegelijk de begroting van het ministerie van Algemene Zaken behandeld. De premier is verantwoordelijk voor beide. En waar het in voorgaande jaren meestal over de koning ging, ging het woensdag vooral heel vaak over de premier zelf.

Over zijn eerste honderd dagen, die volgens Jesse Klaver (GroenLinks-PvdA) in „ruzie, onvermogen en complete chaos” waren verlopen. Dat raakte volgens het Kamerlid „het ambt van de premier”: „Gezag herstel je niet door te zeggen dat je de baas bent.” Laurens Dassen (Volt) vergeleek Schoof met de Byzantijnse keizer Romanos IV (1067-1071) die door zijn generaals werd ondermijnd: „De echte macht was in handen van anderen.”

Tweet van Wilders

Het ging over een bericht op X van PVV-leider Geert Wilders over burgemeester Halsema van Amsterdam, en een motie eerder op de dag van PVV-Kamerlid Marco Deen, die wil dat Halsema wordt ontslagen. Was dit niet een overschrijding van de rechtstaatverklaring die de coalitie had ondertekend, wilde de oppositie weten?

Schoof zei dat het „klip en klaar” was dat het ontslag eisen van een burgemeester „veel te ver ging”. Tegelijkertijd wilde hij niet ingaan op sociale media-berichten van „individuele Kamerleden”, of daar consequenties aan verbinden. Noch wilde hij zeggen dat de grenzen van de rechtstaatverklaring waren overschreden.

Hij was, zo zei hij meerdere keren, alleen verantwoordelijk voor het gedrag van het kabinet. En nee, hij is ook niet bang voor fractievoorzitters van coalitiepartijen, zei Schoof op een opmerking van Klaver.

Toen de premier toekwam aan de beantwoording van de vragen over het Koningshuis, leek de pit uit het debat verdwenen. De kwestie van belasting noemde Schoof „superingewikkeld”. Dat was hoe zijn voorganger Mark Rutte ook jarenlang koningshuisvragen beantwoordde; iedere verandering die werd voorgesteld door de Kamer, was „geweldig complex”.

Het was heus „geen onwil” om de motie niet uit te voeren, zei Schoof. Maar wat wilde de Kamer nu: dat de koning belasting betaalt of minder gaat verdienen? Joost Sneller van D66, indiener van de motie, zei dat het hem om het principiële punt ging dat iedereen in Nederland belasting moet betalen. En 108 van de 150 Kamerleden hadden ingestemd met de motie.

Belastingvrijdom

Maar niet alle Kamerleden gaat het om de blauwe envelop, sommigen willen niet „brutering maar halvering”. De PVV diende een amendement in op de begroting om het inkomen van de koning komend jaar te bevriezen. „Er is irritatie in het land dat de koning er warmpjes bijzit, en de gewone man met tranen in de ogen afrekent bij de kassa”, zei Kamerlid Marco Deen. Zijn voorstel riep bij andere Kamerleden zoveel vragen op dat hij beloofde eerst advies te vragen bij de Raad van State over of zo’n amendement wel kan.

Voor een verandering van de zogeheten belastingvrijdom is in elk geval een grondwetswijziging nodig, en daarvoor is een twee derde meerderheid in beide Kamers vereist én verkiezingen. „Voor we dat pad met elkaar willen doorlopen, moet de Kamer zich daarover uitspreken. Het moet helder zijn waar we aan werken”, zei premier Schoof. Hij raadde de Kamer aan zelf met een intitiatiefwetsvoorstel te komen.

Bij het andere heikele punt kocht Schoof eveneens tijdwinst. De afgelopen maanden was er discussie over de maatschappelijke functies van leden van het Koninklijk Huis, die soms botsten met kabinetsbeleid. Zo ontstond er onrust op het ministerie van Financiën over de manier waarop prinses Laurentien opereerde als voorzitter van de Stichting (Gelijk)waardigherstel, die toeslagenouders bijstaat. Verschillende Kamerleden hadden het over „onwenselijke situaties”.

Schoof erkende dat er „inherente spanning” is tussen het feit dat Laurentien, net als haar echtgenoot Constantijn en straks ook de prinsessen Alexia en Ariane, een eigen inkomen moeten verdienen, maar „waarbij hun handelen gevolg kan hebben voor het kabinet”. Ze vallen onder de ministeriële verantwoordelijkheid, wat betekent dat de premier verantwoordelijk is voor wat ze doen en zeggen.

„Het is complexe materie”, zei Schoof ook hierover. En: „Ik zou graag ruimte willen om hierop te reflecteren.” Die kreeg hij.