Hoe help je een onzeker kind? En tien andere opvoedvragen over piekeren

Piekeren en stress Wat doe je als een kind lijdt onder stress en hoe geef je een tiener hoop voor de toekomst? Tobbende kinderen roepen veel vragen op bij opvoeders. NRC zet de adviezen van deskundigen op een rij.
Illustratie Martien ter Veen

Er zijn grote en kleine dingen in het leven waar kinderen over kunnen piekeren. In de rubriek Opgevoed, waarin Annemiek Leclaire opvoedvragen voorlegt aan deskundigen, komen tal van lezersvragen voorbij over tobben, piekeren en stress. Hoe help je je zoon of dochter door een stressvolle periode en hoe leer je een puber leven vanuit het hart?

Piekeren en stress

1Wat doe je als een kind perfectionistisch is op school en daardoor stress ervaart?

Een lezer ziet dat haar dochter kampt met stress. De zeventienjarige zit in 5-vwo en is perfectionistisch. Ze werkt veel en hard aan haar schoolwerk, klaagt over stress, heeft nek en hoofdpijn en slaapt slecht. Wat kun je doen om de stress bij een kind te verlichten?

Op de middelbare school moeten kinderen zelf leren omgaan met druk, zeggen experts. Zo ondersteun je hen daarbij.

2Kun je een onrustig kind helpen ontspannen?

Het lijkt de negentienjarige dochter van een lezer voor de wind te gaan: haar studie verloopt voorspoedig en ze heeft veel vriendinnen en een vriendje. Toch heeft de studente last van chronische stressklachten. Wat kan de vader doen om zijn dochter te helpen ontspannen?

Deskundigen geven advies hoe je een kind zich ‘goed genoeg’ en geaccepteerd laat voelen.

3Hoe leer je een kind afstand te nemen van negatieve gedachten?

De zoon van een lezer piekert zich suf ’s avonds in bed; over een jas van een paar euro die hij is kwijtgeraakt en of hij wel aardig genoeg is geweest tegen zijn vriendjes op school. Kan de moeder haar zoon leren milder te zijn voor zichzelf?

Er zijn een paar stappen die kinderen kunnen ondersteunen bij het loskomen van piekergedachten.


Joie de vivre

4Kun je een puber leren leven vanuit het hart?

Na de burn-out van zijn vrouw heeft een lezer zich voorgenomen zijn dochter meer te leren leven vanuit het hart. Hoe kan hij haar helpen haar gevoel te volgen in plaats van de kritische stem in haar hoofd?

Wat de maatschappij van ons vraagt en wat je éigenlijk wil, moet iedereen zelf ontdekken, zeggen experts.

5Hoe maak je van je kind een levensgenieter?

Een lezer vindt haar man en haarzelf wel erg serieus en tobberig. Ze wil voorkomen dat ze dit doorgeven aan de kinderen. Hoe zorg je dat die vrolijk en positief in het leven blijven staan?

Heb als ouder oog voor het plezier van je kinderen, dan komt het genieten vanzelf, adviseren deskundigen.


Angst en onzekerheid

6Kun je een onzeker kind helpen?

De vijfjarige dochter van een lezer vergelijkt zichzelf met andere kinderen in de klas. Ze is gefocust op wat misgaat en vindt zichzelf niet goed genoeg. Als ze merkt dat ze ergens minder goed in is dan anderen slaat de onzekerheid toe. Hoe help je een onzeker kind verder?

Angst en twijfel horen bij de leeftijd en bij het leven, zeggen deskundigen. Zo ga je om met een kind dat onzeker is.

7Moet je een angstig kind forceren?

Na een moeizame start gaat het motorisch nu prima met het driejarige zoontje van een lezer. Toch blijft hij angstig als het gaat om dingen zoals klimmen, klauteren en fietsen. Een arts adviseerde vooral dingen te doen die het jongetje leuk vindt, maar de lezer wil hem toch graag laten oefenen. Mag ze het kind een beetje forceren om hem over zijn angst heen te laten komen?

De deskundigen in deze aflevering van Opgevoed raden het af om een angstig kind over zijn grenzen te duwen.

8Hoe bescherm je een kind tegen het leed op het journaal?

Ook op het Jeugdjournaal komt ellende en narigheid voorbij. De dochter van een lezer is steevast verdrietig en angstig als ze dat gekeken heeft op school. De moeder wil haar kind niet actief weghouden van leed en heftige informatie, omdat het hoort bij de realiteit. Hoe kun je eerlijk zijn over oorlog en terreur zonder dat een kind daardoor gebukt door het leven gaat?

De boze buitenwereld houd je niet buiten de deur. Met deze tips stel je kinderen gerust.

9Is het een goed idee om een kind dat niet durft te logeren op te halen?

Het is lastig als een kind verlatingsangst heeft. Weggaan op school blijft moeilijk en logeren bij vriendjes of familie is er niet bij. Een lezer moet voor haar werk af en toe ergens overnachten en zou het fijn vinden als haar zoontje van tien met verlatingsangst dan bij zijn oma of oom kan slapen. Hij probeert het, maar ze moet hem steevast ’s avonds weer ophalen. Hoe kan ze het kind laten wennen?

Oefen stap voor stap, neem een broer of zus mee, en andere tips om kinderen uit logeren te leren gaan.

10Hoe geef je een ouder kind dat zich zorgen maakt over de toekomst hoop?

De achttienjarige dochter van een lezer maakt zich grote zorgen om het milieu en maatschappelijke problemen. Ze ligt er wakker van en is gefrustreerd. Hoe geef je een kind hoop zonder de problemen te bagatelliseren?

Jongeren zijn niet alleen in hun zorgen om de wereld om hen heen. Dit zijn organisaties waar ze gelijkgestemden vinden.

11Breng je een angstig kind gewoon naar de peuterspeelzaal?

Net voor haar derde verjaardag meldt een lezer haar dochter aan voor de peuterspeelzaal. Daar kan ze met andere kinderen spelen en dan is de overstap naar de basisschool straks minder groot. Na een maand wil het kind opeens niet meer. Ze is ’s ochtends al van slag en huilt bij het wegbrengen. De ouders houden haar thuis. Is het erg als een kind nooit naar de peuterspeelzaal is geweest?

Deskundigen zeggen dat de peuterspeelzaal niet de enige plaats is om kinderen voor te bereiden op de basisschool.

Heeft u vragen over de opvoeding van uw eigen of andermans (klein)kinderen?

In de rubriek Opgevoed leggen we dilemma’s van lezers anoniem voor aan de beste deskundigen. Onder de inzenders van vragen verloten we exemplaren van het boek Andere ouders doen ook maar wat, een bundeling van de eerste jaargangen van de rubriek.

Deze rubriek is anoniem, omdat moeilijkheden in de opvoeding gevoelig kunnen liggen. Als u een vraag inzendt, krijgt u altijd een reactie van de auteur van de Opgevoed-rubriek.