Vivianne Miedema kreeg afgelopen weekend een memorabel afscheid bij Arsenal. „Ze behoeft geen introductie”, zei de speaker, terwijl Miedema zich klaarmaakte voor de erehaag van speelsters en staf. „Zeven jaar, 173 wedstrijden, 126 doelpunten.”
Fans reageerden ontzet op het nieuws dat Miedema ging vertrekken. „Het is een absolute eer geweest om voor deze club te spelen”, schreef ze op Instagram. „Ik wil iedereen graag bedanken. Je weet nooit hoe lang je bij een club speelt, maar ik merkte al meteen dat dit de plek was voor mij waar ik moest zijn en mezelf kon ontwikkelen.”
Wilde Miedema (27) weg bij Arsenal of zag de club het niet meer zitten? Beide partijen zwijgen, maar Britse media zeggen te weten hoe het zit. „Het is duidelijk dat de beslissing van de club kwam, niet van de speelster, en dat er nooit een nieuw contract is aangeboden”, schreef The Guardian.
Op X gaat een filmpje van een Arsenal-fan rond. Het duurt 11 seconden en is al zo’n 1,3 miljoen keer bekeken. Coach Jonas Eidevall staat met gekruiste armen voor de dug-out, Vivianne Miedema staat een paar meter bij hem vandaan. Ze maakt zich op voor een invalbeurt, lurkt wat aan een waterfles.
Eidevall lijkt zich te bedenken. Terwijl hij haar richting uitloopt, gebaart hij dat ze weer moet gaan zitten. Als ze blijft staan, legt hij zijn hand op haar schouder. Met lichte dwang duwt hij haar richting de bank. Ze loopt weg en draait zich nog één keer om, haar gezicht staat op onweer.
Het beeld lijkt symbool te staan voor de relatie tussen Miedema en het management van de club waar zij lang de onbetwiste ster was. Waar ze als twintigjarige een contract tekende, kort voor Oranje het EK in eigen land won, mede dankzij twee doelpunten van haar in de finale tegen Denemarken.
Weet u het nog? Miedema die, na een tegendoelpunt, met de linkervoet binnentikt na een voorzet van Shanice van de Sanden. Miedema die vanaf de middencirkel naar het doel sprint, een tegenstander op het verkeerde been zet om vervolgens – heel koeltjes – binnen te schieten.
De ontlading na dat tweede doelpunt, kort voor het eindsignaal, Nederland staat 4-2 voor, is het terugkijken waard. Miedema duwt haar armen omlaag en balt haar vuisten. Ze schreeuwt het uit, lijkt even tegen haar tranen te vechten. Een seconde maar. Dan herpakt ze zich om een uitgelaten Lieke Martens op te vangen.
Die emotioneel bevrijde Miedema hebben we lang niet meer gezien. Ook niet na plaatsing voor de WK-finale, twee jaar later, via een overwinning op Zweden. Van die finale „moeten we gaan genieten”, zei Miedema, alsof het een verplicht nummer betrof.
Blessureleed
Ook op de Britse velden was de lach soms ver te zoeken. Dat heeft natuurlijk deels met blessureleed te maken. In december 2022 scheurde Miedema de voorste kruisband in haar linkerknie, waardoor ze bijna een jaar uit de running was en het laatste WK miste. Maar het heeft ook met de tragiek van topsport te maken. Die kan hard zijn. Zie maar eens het beste uit jezelf te halen, dag in, dag uit, als je je bij tijd en wijle kwetsbaar voelt.
Miedema heeft veel voor de club betekend, niet alleen op het veld. Ze hamerde er lang op dat het vrouwenteam van Arsenal in het Emirates-stadion moesten gaan spelen – dat gaat in het nieuwe seizoen gebeuren, maakte de club rond het nieuws over haar vertrek bekend. En ze sprak zich steeds nadrukkelijker uit over mentaal welzijn.
Zo vertelde Miedema eind vorig jaar in een zeldzaam openhartig interview met The Athletic dat ze sinds het EK van 2017 aan paniekaanvallen lijdt. Ze heeft ze tegenwoordig meestal „onder controle”, maar lange tijd sloeg de paniek vanuit het niets toe. Het ontnam haar de adem, leidde tot misselijkheid en zorgde voor dagenlange uitputting. Dan miste ze trainingen omdat ze zich niet van de bank kon hijsen.
Nog steeds vraagt ze haar partner en ploeggenoot Beth Mead, die bekendstaat als spraakwaterval: ‘Blijf tegen me praten, want ik voel me heel gestresst.’ De twee sloten zich aan bij Create the space, dat streeft naar een veilig voetbalklimaat waar iedereen zichzelf kan zijn. Waar het oké is om je niet oké te voelen.
„Als ik voetbal, doet niets in de wereld ertoe”, zegt Miedema in de documentaireserie Step by step, die het herstel volgt van haar en van Mead – ze raakten ongeveer tegelijkertijd geblesseerd aan hun knie. „Er bestaat dan niets anders. Al het verdriet verdwijnt.”
In de coulissen
De serie laat zien hoe eenzaam het herstelproces na een ingrijpende blessure kan zijn. De rest van het team gaat door terwijl jij vanuit de coulissen toekijkt. Soms verandert de identiteit en stijl van een ploeg. Worden er nieuwe aankopen gedaan, ook op jouw positie. Pas je straks nog wel in het team? De zorg daarover kan bij speelsters groter zijn dan de angst dat ze hun oude niveau niet meer halen.
„Ze heeft een sterk karakter, is direct in teamvergaderingen en niet bang om op te staan tegen managers en haar mening te geven”, schrijft Mead in haar autobiografie Lioness over Miedema. In Engeland, waar directheid geen onderdeel van de volksaard is, wordt dat gepikt als voetballers het verschil maken op het veld, maar dat wordt moeilijk als je terugkomt na een blessure. Heb je nog wel recht van spreken?
Niet lang na Miedema’s uitvallen sloot Arsenal een contract met Victoria Pelova, een paar maanden later werden Cloe Lacasse en Alessia Russo ingelijfd. Weer een paar maanden later tekende Kyra Cooney-Cross een contract. De in 2021 aangetreden coach Jonas Eidevall voelde er, anders dan zijn voorganger Joe Montemurro, weinig voor het team rond Miedema te bouwen. Hij heeft een voorkeur voor agressiever voetbal. Miedema moet zich soms als een balletdanser in een rugbyteam hebben gevoeld.
„Ze was al langer niet happy”, zegt iemand dicht bij de ploeg. „Niet met Jonas en niet met de kant die het team op ging.” Eidevall was „als overkokende melk”. Hij zou vaker vanuit het niets in woede ontsteken. Een ander vertelt dat Miedema ongelukkig was met de medische begeleiding. Die zou niet op maat zijn bij de revalidatie van speelsters.
De Britse pers gaat ervan uit dat Miedema komend seizoen voor Manchester City speelt, de club van de Nederlandse international Jill Roord, voor wie ruim vier ton zou zijn neergeteld. Miedema is transfervrij – een voordeel voor haar nieuwe club – en sommige kenners denken dat ze het hoogste contract ooit in de geschiedenis van het vrouwenvoetbal gaat tekenen.
