N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
De ravage na de aardbeving in Turkije en Syrië is groot. Veel gebouwen waren niet tegen aardbevingen bestand. Bevingsbestendig bouwen kán wel, al is het meestal duurder dan ‘gewone’ bouw. Welke keuzes zijn er te maken?
Allereerst is de vraag welke mate van bestendigheid nodig is. Ziekenhuizen en vliegvelden moeten elke aardbeving glansrijk doorstaan, die zijn na een ramp hard nodig. Dermate aardbevingsbestendig bouwen is mogelijk, maar dat is ook duur. Woningen beschadigen idealiter ook niet, maar ze moeten in ieder geval zo stevig zijn dat mensen veilig buiten kunnen komen. Als een hevige beving eens in de vijftig jaar voorkomt, zijn gesprongen ramen en reparaties aan de constructie na afloop bij woningen misschien voor lief te nemen.
Krachtige aardbevingen vergen meer opvangende maatregelen dan minder zware bevingen – al kunnen bevingen dicht aan het oppervlak voor veel schade zorgen ten opzichte van de kracht, zoals in Groningen. Naast de verwachte kracht is de frequentie van de trillingen relevant (het aantal trillingen per seconde). Dat hangt samen met de bodem. Een zachte bodem levert een lage frequentie op, waar slanke hoge gebouwen die een lage eigenfrequentie hebben veel last van hebben. Een harde bodem levert een hoge frequentie op.
Met de eigenfrequentie van een gebouw valt te spelen: een constructie van staal in plaats van beton, een extra liftkolom of een hightech pendel bovenin een smal gebouw maken bijvoorbeeld verschil.
We zetten een aantal opties voor aardbevingsbestendig bouwen op een rij. Met dank aan Sander Pasterkamp, docent bouwtechniek aan de TU Delft.
Naast de constructie zijn er ook mogelijkheden wat betreft materiaal. Daarbij spelen gewicht en energieabsorptie mee. Hoe lichter een gebouw is, hoe minder krachten een beving oplevert. Daarom zijn hout en staal te prefereren boven beton. Hout en staal zijn bovendien flexibeler, ze nemen energie op. Metselwerk beekt als porselein in stukjes.
(Gewapend) beton kan tot 5 á 6 verdiepingen, daarna is staal echt nodig – afhankelijk van de verwachte sterkte van de beving. Wie in laagbouw toch per se metselwerk wil, kan kiezen voor een geraamte van beton met metselwerk daartussen. Dan niet doormetselen tot op het geraamte, maar vul een stukje daartussen op met flexibel materiaal. De gemetselde muur beschadigt wel, maar het geraamte blijft langer overeind.
