Ons gedrag veranderen is moeilijk, het kost veel energie, tijd en inspanning. Dat is een wat ongemakkelijke boodschap in een tijd waarin we ons razendsnel moeten aanpassen aan grote problemen zoals de klimaatcrisis, maar gedragswetenschapper Ben Tiggelaar heeft wel wat tips. Pieter van der Wielen praat met de bestsellerauteur Tiggelaar over hoe we ons brein moeten ‘lokken’ naar beter gedrag. Hoe niet alleen motivatie maar juist ook de omgeving daarin essentieel is (en er soms dus ook een overheid nodig is om menselijk gedrag te veranderen). Over het belang van bescheidenheid bij ‘succes’ in het leven, omdat toeval er vaak een grote rol in speelt, en waarom de echte ‘self-made man’ of ‘self-made woman’ eigenlijk niet bestaat. En over zijn eigen kijk op een geslaagd leven en de levenslessen die hij volgt.
Dit was de laatste aflevering van Het Uur van dit seizoen. We zijn er weer vanaf 1 september, tot dan!
Mijn vrouw zei: „Kom nou slapen!”, maar daar moest ik even niet aan denken. Ik was te strijdbaar. Daarbij was het de vraag of ik wel had kunnen slapen. Als Caroline (met dat ei in haar bh), onze premier Geert, drammerige Dilan en ‘hulppieter’ Nicolien er alles voor over hebben om ons land door een zeer woeste storm te loodsen, wie ben ik dan om lui te gaan liggen tukken. Volgens mij is er niemand naar bed gegaan. En helemaal niet toen iedereen hoorde dat onze Dickie na het bijwonen van een zinderend staatsbanket ook nog even langs was gekomen.
Terwijl hij natuurlijk best wel moe was na drie uur diplomatieke prietpraat. Ik denk wel dat hij veel binnenpret had over die Omaanse vierdaagsemedaille voor onze kroonprinses. En veel vragen. Waarom kreeg ze dat kreng? Wat heeft ze ervoor gedaan? En hebben ze daar in die woestijn geen principiële handtekeningentroela zoals onze Marjolein? Dat was natuurlijk wel grappig geweest, als daar ook een Fabertje het op dit gebied voor het zeggen had gehad en dat die keihard had geroepen: „Daar ga ik niet aan beginnen. Wat heeft die snotmeid tot nu toe gedaan? Een champagnefles kapot gegooid tegen de romp van een schip en in Madrid in een schooltuintje vol tulpen een lapje van een derderangs onzinmonument getrokken. Nee, eerst presteren!” Maar dat soort types hebben ze daar niet. In elk geval niet in de regering.
Zal Dickie het met onze koning en de sultan nog over de democratie hebben gehad? Of heeft hij zich, net als u en ik, een beetje neergelegd bij de huidige stand van zaken in de wereld waar deze staatsvorm beschimmeld en achterhaald lijkt. De sultan is overigens wel een zeer veelzijdig man. Hij is in zijn landje het staatshoofd, de premier, de minister van Defensie, minister van Buitenlandse Zaken en opperbevelhebber van de strijdkrachten. Kortom: geen uitzendkracht. Eigenlijk een soort Trump. Die dit zelf nog niet bereikt heeft, maar dat duurt niet lang meer. Donald trekt zich lekker nergens iets van aan. Hij lacht het Hooggerechtshof uit, knevelt de vrije pers, zegt wat de universiteiten moeten onderwijzen en vooral aan wie, bepaalt wat er in de musea mag hangen, bemoeit zich met de wetenschappers, schopt de buitenlanders zijn land uit en maakt zijn politieke tegenstanders en hun advocaten monddood. Ik vrees dat Poetin inmiddels stikjaloers is.
Maar ik denk ook dat ons Schoofhondje daar in dat zijkamertje toch zachtjes heeft zitten mijmeren. Over de simpele vraag: zou het kind dat hij ooit was trots zijn op degene die hij uiteindelijk is geworden?
Op dat moment kwam mijn bezorgde vrouw naar beneden met de dwingende vraag of ik toch niet zo langzamerhand naar bed kwam. Ik was geen zeventien meer.
Maar ik was bikkelhard. Solidair met de ploeterende volksvertegenwoordigers en natuurlijk ook met de jongens en meisjes van de pers, die de tijd roddelend moesten doden en het smeuïgste politieke nieuws niet mogen vertellen. En natuurlijk solidair met die andere miljoenen aan hun computer gekluisterde landgenoten, die echt wilden weten wie er ging winnen: de Lely- of de Nedersaksenlijn? En welk probleem het verst wordt doorgeschoven: stikstof of klimaat? En hoeveel miljard gaat de zorg bloeden?
De laatste uurtjes vermaakte ik op mijn telefoon met de deskundige vakminister Barry Madlener die dinsdag met een 130-bordje liep te zwaaien en een dag later aan kinderen vertelde dat ze daarom op de fiets een helm moeten dragen. Want ouders worden weer Max Verstappens.
Toen kwam uiteindelijk het verlossende moment. Het was inmiddels half elf ’s morgens. Ze waren eruit. En ze waren trots. Apetrots. Ik vroeg me af hoe zo’n zaaltje na 25 uur rechts gereutel ruikt en of Caroline dat eitje ondertussen opgepeuzeld had. Ik vertelde mijn vrouw dat ik ging slapen, maar dat ze me voor negen uur wakker moest maken. Dan begon namelijk Manchester United-Olympique Lyon en dat zou weleens een hele leuke wedstrijd kunnen worden. Echte spanning. Daar was ik aan toe.
De luiercontainer is een fenomeen dat steeds vaker opduikt in het assortiment van de afvalscheiding. Logisch, 8 procent van ons afval bestaat uit luier- en incontinentiemateriaal; als we dit in de voorscheiding eruit kunnen vissen, is het een behoorlijke hap minder.
De gemeente Emmen is landelijk koploper met 31 bovengrondse luiercontainers, strategisch geplaatst in kinderrijke buurten en rond kinderdagverblijven. Maar er is natuurlijk ook nog een andere doelgroep, want de luiercontainer is de plek waar jong en oud elkaar ontmoeten. Alleen veel senioren blijken het loopje richting luierrecycling als een walk of shame te beschouwen. Zeker als er heel groot LUIERS op de bak staat, die in de regel solitair is geplaatst, ver van de reguliere glas- en papierbakken op het afvalpleintje. Dan kan je dus niet de alcoholistentruc uithalen door je flessen vieux en jenever om het oud papier te doen en ze terloops te deponeren in de bak ernaast. Dat kan dus beter. Wat ook beter kan, is de luierverwerking. Het aanbod is nu groter dan de capaciteit, terwijl je denkt: van luiers weer biogas en kunststof maken: dat is toch een klassieke no-brainer. Theoretisch kan een kind dus weer met plastic speelgoed spelen dat van zijn volgescheten luier is gemaakt.
Maar de grootste vijand van meer luierverwerkingsfabrieken is de gedachte dat die juist slecht zijn voor het milieu. Die stroming stelt dat het stimuleren van luierrecyclen het gebruik van uitwasbare luiers – nóg duuurzamer – zal ontmoedigen. Dat die ouders denken, nou, er staan nu zoveel makkelijkecontainers, ik ga de luiers echt niet meer uitwassen. Dan wordt het oppassen voor de grootste ergernis van de luiercontainer, namelijk de geur van bijplaatsing ernáást , als-ie vol is.
Pieter Omtzigt, de partijleider van Nieuw Sociaal Contract (NSC), is vrijdag uit de landelijke politiek gestapt. Gedurende de avond reageerde politiek Den Haag via sociale media op zijn onverwachtse vertrek. Begrip voor het besluit voert de boventoon.
„Van heel dichtbij heb ik gezien hoe oprecht, hoe intens en hoe gewetensvol hij zich inzet voor mensen die het moeilijk hebben en in het nauw gedreven zijn.” Dat zegt Nicolien van Vroonhoven, die Omtzigt opvolgt als fractievoorzitter van NSC, via de website van de partij. „Ik hoop dat Pieter goed tot rust en op krachten kan komen.”
„Lieve Pieter”, voegt Van Vroonhoven daar later op de avond via X wat persoonlijker aan toe: „Na alles wat we politiek samen hebben meegemaakt de afgelopen 3 jaar valt me dit heel heel zwaar.”
Ook andere NSC’ers reageren. „We zijn Pieter diep dankbaar voor alles wat hij tot stand heeft gebracht”, zegt NSC-partijvoorzitter Kilian Wawoe. Eddy van Hijum, vicepremier en minister van Sociale Zaken namens NSC, reageert dat het „pijnlijk” is „dat Pieter zich nu genoodzaakt voelt om te stoppen”. Nog een NSC-bewindspersoon, minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp, zegt dat hij „diep respect” voor Omtzigt heeft. „Alle steun voor Nicolien van Vroonhoven.”
CDA: alle goeds
De reactie van CDA’er Henri Bontenbal, leider van de partij waar Omtzigt in 2021 vertrok, liet vrijdag relatief lang op zich wachten. „Beste [Pieter Omtzigt], het zal geen makkelijk besluit voor je zijn geweest. Ik wens je alle goeds toe en de tijd om uit te rusten.” Omtzigt was achttien jaar lang Kamerlid voor het CDA en verliet de partij in nasleep van de ‘Functie Elders’-affaire.
Of de leiders van de partijen waarmee NSC in de coalitie zit, PVV, VVD en BBB, het vertrek van hun collega zagen aankomen, laten ze niet meteen merken. „Dank voor de samenwerking Pieter. En voor wat je als Kamerlid allemaal gedaan hebt”, schrijft VVD-leider Dilan Yesilgöz op X.
PVV-fractievoorzitter Geert Wilders prijst de inzet van Omtzigt in de Nederlandse politiek: „Veel respect Pieter voor alles wat je gedaan hebt voor Nederland en voor de samenwerking. Ik wens je het allerbeste toe.” BBB-leider Caroline van der Plas prijst dat Omtzigt opkwam voor de slachtoffers van het toeslagenschandaal. „Het ga je goed”, schrijft ze.
‘Kundige collega’
De Haagse oppositie laat weten het voortijdig opstappen van Omtzigt te respecteren, maar ook te betreuren. „Het ga je goed”, zegt D66-leider Rob Jetten. GroenLinks-partijleider Timmermans noemt het een „moedig besluit”. Christine Teunissen van de Partij voor de Dieren zegt dat Omtzigt een „zeer kundige collega” was.
SP-fractievoorzitter Jimmy Dijk spreekt van een „heftige” beslissing. „Zo veel gedaan voor ouders en kinderen in [het] toeslagenschandaal. Voor mensen in de WIA, problemen met UWV, met long covid, en zo veel onderwerpen die mensen hard raken.”
Premier Dick Schoof noemt het besluit van Omtzigt in een bericht op X „moedig maar spijtig”. „Den Haag verliest een bevlogen en gepassioneerd Kamerlid, een echte volksvertegenwoordiger. Namens het hele kabinet wens ik Pieter de welverdiende rust die hij nodig heeft voor zijn herstel.”
