Hard optreden tegen illegale mijnbouw kost in Zuid-Afrika zeker 78 mensen het leven

Posted on January 16, 2025 by admin

Vier dagen na het begin van een reddingsactie bij een oude goudmijn in Zuid-Afrika zijn de stoffelijke resten van 78 mensen naar boven gehaald. Volgens lokale autoriteiten en hulpverleners zijn 246 illegaal opererende mijnwerkers gered. Zij zaten al langer dan een half jaar op bijna twee kilometer onder de grond. De meeste van de overlevenden waren sterk vermagerd. Volgens de politie zou er nu niemand meer vast zitten, maar hulporganisaties betwijfelen dat.

De reddingsoperatie bij de Buffelsfontein Gold Mine, op zo’n 150 kilometer ten zuidwesten van Johannesburg, begon nadat lokale mensenrechtenorganisaties het lot van de mijnwerkers aanhangig hadden gemaakt bij de rechter. Vrijdag oordeelde die dat de autoriteiten een reddingsactie van de lokale gemeenschap financieel en praktisch mogelijk moesten maken.

Een privaat bedrijf heeft daarop de afgelopen dagen vrijwilligers uit de bij de mijn gelegen township Khuma in een stalen kooi aan een kabel laten afdalen, om zo de desintegrerende lichamen en de om hulp smekende overlevenden naar boven te halen. Dat was „traumatiserend” werk, zei een van hen tegen persbureau Reuters. Na 33 ritjes heen en weer is de reddingsactie donderdagochtend beëindigd.

De mannen die onder de grond vast zaten hadden geen mogelijkheid meer om uit de mijn te ontsnappen nadat alle andere uitgangen door de politie waren afgesloten. Sinds eind december kwam er volgens lokale waarnemers van de groep Mining Affected Communities United in Action (Macua) ook vrijwel geen voedsel of drinken meer in de mijn omdat de agenten touwen en katrollen verwijderd hadden.

‘Criminelen’

De actie van de politie was deel van een in augustus vorig jaar door de Zuid-Afrikaanse regering aangekondigde hardere aanpak van illegale mijnbouw in het land, genaamd ‘Vala Umgodi’ (sluit het gat). Volgens het departement van mijnbouw in Pretoria verliest Zuid-Afrika door het mislopen van belastingen jaarlijks zo’n 3 miljard euro aan de illegale mijnbouw. Vele duizenden illegale mijnwerkers zijn in de afgelopen maanden gearresteerd.

In overheidskringen, maar breder in de Zuid-Afrikaanse samenleving, is weinig mededogen met de illegale mijnwerkers. Zij worden gezien als „criminelen”. Het goud dat zij vinden, wordt vaak door misdaadsyndicaten op de markt gebracht. Wat meespeelt is dat veel van de mannen onder de grond niet uit Zuid-Afrika zelf komen. Volgens de politie was het merendeel van de mensen die de afgelopen dagen gearresteerd zijn afkomstig uit Mozambique en Lesotho.

De overlevenden zijn direct bij bovenkomst gearresteerd. Zij worden verdacht van illegale mijnbouw, het zich begeven op verboden terrein en in veel gevallen illegaal verblijf in Zuid-Afrika. Volgens de politie zijn in de afgelopen dagen ook enkele bendeleiders gearresteerd. Zij zouden zich onder de grond schuldig hebben gemaakt aan marteling en moord, meld de Zuid-Afrikaanse nieuwssite News24.

Het officiële werkloosheidscijfer van Zuid-Afrika ligt op 32 procent. Volgens niet-gouvernementele organisaties, zoals Macua, is het illegaal naar goud zoeken voor sommige mensen bittere noodzaak om het hoofd boven water te houden. Vooral op plaatsen waar commerciële mijnen recent zijn gesloten, is voor afgedankte medewerkers vaak nauwelijks nog enige bron van inkomsten beschikbaar.

Of daadwerkelijk alle nog levende mensen gered zijn, zoals de politie zegt, blijft volgens Macua de vraag. Volgens woordvoerder Magnificent Mndebele is bij een laatste ritje met de stalen kooi slechts met een camera gekeken of er nog mensen onder de grond zijn. Van Ayanda Tom, de 26-jarige vermiste mijnwerker om wie de rechtszaak vrijdag draaide, is vooralsnog geen enkel spoor. Zijn zus, Zinzi Tom, had met hulp van onder andere Macua de rechter ingeschakeld en zo de reddingsactie afgedwongen.

Opluchting en vastberadenheid bij pro-Palestina activisten bij het Maagdenhuis

admin
January 16, 2025
0

Na een aantal bekende anti-Israëlische leuzen klinkt ineens opluchting door de megafoon: „So, so happy with the cease fire.” Er klinkt applaus. „Maar er sterven nog steeds mensen. En het staakt-het-vuren zal gebruikt worden voor een vorm van etnische zuivering”, zegt de megafoonhouder. Hij heeft zijn hoofd omwikkeld met een keffiyeh, zoals vele medestanders op het waterkoude Amsterdamse Spui. Hij wil niet praten, geen naam of hand geven.

De viering van Dies Natalis, het jaarlijkse feest rond de oprichting van de Universiteit van Amsterdam, is ongepast, vinden pro-Palestina activisten die verbonden zijn aan de universiteit. Daar verandert het op handen zijnde staakt-het-vuren tussen Hamas en Israël volgens hen niets aan. Met zo’n dertig demonstranten houden zij donderdagmiddag een lawaaidemonstratie bij het Maagdenhuis om het UvA-feest vanaf het Spui te verstoren.

Een succesvol bestand zou een einde betekenen aan wat zij al ruim een jaar als een genocide in Gaza betitelen. Studentenwoordvoerder Sam – „ik laat het graag bij mijn voornaam” – vindt dat de culturele en etnische onderdrukking gewoon doorgaat. Daarom is hij hier. „Zolang er apartheid is, zolang de UvA bijdraagt aan de onderdrukking van Palestijnen, zullen wij hier staan.” Omdat Israëlische academische instellingen volgens de activisten de onderdrukking van Palestijnen al dan niet indirect faciliteren, eisen zij dat de UvA die samenwerkingen stopt. Het universiteitsbestuur onderzoekt de banden wel, maar weigert ze vooralsnog door te snijden.

Veel geweld

Er zijn ook positieve geluiden op de campus bij activisten, blijkt eerder donderdagmiddag. „Dit is een opening waarbij het heel belangrijk is om beide kanten, waakzaamheid en hoop, aanwezig te kunnen laten zijn”, zegt universitair docent Algemene Cultuurwetenschappen Mikki Stelder.

Naast haar, in het ABC-universiteitsgebouw op Roeterseiland waar donderdagochtend de wekelijkse sit-in was voor de Palestijnse zaak, staat Yolande Jansen. Zij is universitair hoofddocent Sociale en Politieke Filosofie en eveneens betrokken bij de acties van studenten en docenten afgelopen jaar. „Het is fantastisch dat het bombarderen nu lijkt te gaan stoppen”, zegt Jansen. „Maar er zijn nog drie dagen waarin nog heel veel geweld gepleegd kan worden.” Ook Stelder is „verschrikkelijk bang voor wat dit weekend nog gaat brengen” in Gaza. Zondag 19 januari zou het staakt-het-vuren in moeten gaan.

Het is „groots”, zegt Jansen, dat Israëlische gijzelaars en Palestijnse gevangenen volgens het akkoord vrijgelaten worden. Maar de aandacht voor de gijzelaars en de condities waarin zij verkeren, kan ook een keerzijde hebben, vreest ze. „Een Israëlische collega sprak van een schild waarachter Gaza dan verdwijnt voor de buitenwereld.” Ook dan kan weer „een spel ontstaan waarbij er toch weer geweld gepleegd gaat worden”.

Ik hoop dat we ook meer samen kunnen komen om het Palestijnse leven te vieren. En niet alleen samen te komen om stil te staan bij dood en verderf

Mikki Stelder
universitair docent UvA

Moment van blijdschap

Toch willen ze een cynische neiging onderdrukken. Jansen zit in een appgroep waarin iemand onlangs „iets cynisch zei” na de val van het Assad-regime. „Daar zat ook een Syriër bij. Die zei: ‘Ik wil dit niet, ik wil dit moment van blijdschap’. Dat is nu ook wat Palestijnse mensen die ik ken voelen.” Stelder: „Ik hoop dat we ook meer samen kunnen komen om het Palestijnse leven te vieren. En niet alleen samen te komen om stil te staan bij dood en verderf.”

Wat niet stopt, is de roep van activisten om het verbreken van banden met Israëlische academische instellingen. „Zeker niet”, zegt Stelder. „Dit is ook het moment dat mensen buiten Palestina moeten doorzetten. Voor ons begint het nu pas, dat gevoel had ik vanochtend. Om die onderhandelingen met het College van Bestuur [van de UvA] door te zetten, de Nederlandse regering aan te spreken op haar verantwoordelijkheid.”

Reactie CIDI op staakt-het-vuren

De Joodse gemeenschap in Nederland is voorzichtig hoopvol over het staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas. „We kijken met hoop en angst naar deze deal”, zegt Naomi Mestrum, directeur van Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI). „Het is hoopvol dat er na 15 maanden oorlog eindelijk gesproken wordt over een staakt het vuren. Tegelijkertijd hebben we het over een terreurorganisatie. Je kan er niet vanuit gaan dat ze doen wat er op papier staat.”

Volgens Mestrum is de impact groot bij iedereen die zich betrokken voelt bij Israël en het lot van de gegijzelden. „We weten niet of de gegijzelden die vrijgelaten worden nog leven. En bij de gruwelen die ze meegemaakt hebben kunnen we ons alleen maar een voorstelling maken.” In de eerste fase van de deal worden 33 gegijzelden vrijgelaten. Voor Mestrum betekent dit een begin, zeker nog geen einde. Die is er pas als alle gegijzelden vrijgelaten zijn en Hamas afgezet is.

Voor de bevolking van Gaza vindt ze het fijn dat er na de deal meer hulp komt. Uiteindelijk is het doel een einde aan terreur en oorlog. „Wat de boventoon voert is een leefbare toekomst.”

Column | Dure dierenarts

admin
January 16, 2025
0

Dat onze dierenklinieken steeds duurder worden, was mij als eigenaar van de poes Anna en haar voorgangers niet ontgaan. Als ik ooit nog eens berooid in de goot beland, is dat te wijten aan de kwaaltjes en kwalen van deze dieren. Ik durf niet te becijferen wat ze me in totaal gekost hebben, maar het moet een godsvermogen zijn waarvan je spontaan in godslasterlijke vloeken zou kunnen uitbarsten.

Vroeger toen, zoals bekend, echt álles beter was, trof je nog weleens een dierenarts die een oogje dichtkneep bij de afrekening van een kort consult. Tegenwoordig word je naar een assistente achter een balie geleid die zonder mededogen minstens 60 euro in rekening brengt – subiet te betalen want anders, ja anders, sorry, mag je je diertje niet meenemen.

Stefan Vermeulen beschreef deze week in NRC hoezeer deze ontwikkeling veroorzaakt is door de geldhonger van investeerders, die een groot aantal van de dierenartspraktijken in Nederland hebben opgekocht. Ik kan me nog herinneren dat mijn dierenarts mij met droeve gelatenheid op de hoogte bracht van een soortgelijke overgang. Het klonk mij in de oren alsof NRC was opgekocht door Fox News met goedkeuring van Trump zelf.

Voor mijn portemonnee werden de gevolgen snel voelbaar toen Anna volkomen onverwacht aan een hongerstaking begon. Dat viel meteen op omdat eten, nog meer dan slapen, haar favoriete bezigheid is. Ik hoef me maar even richting keuken te bewegen of ze snelt me al achterna voor een extra bevoorrading. Eerst het eten, dan de slaap – dat is de volgorde. Als ik er te lang mee wacht, gaat ze op enkele meters voor me zitten, mij streng fixerend. Komt er nog wat van? Eten, poepen, slapen – dat is haar leven. Seks hoeft allang niet meer, het seksleven van poezen is eigenlijk altijd al één grote orgasmekloof geweest.

Om haar hongerdood te voorkomen, wendde ik me tot de dierenarts. Wist hij raad? Er was nader onderzoek nodig, veel nader onderzoek, en halverwege de dag werd ik opgebeld met de mededeling dat er nog meer nader onderzoek door het team nodig was omdat er „niets” gevonden was – behalve „enkele vlooien” die ze verwijderd hadden. Vlooien? Die moesten van recente datum zijn, want ze had daar bij mijn weten nooit eerder last van gehad.

Aan het einde van een lange onderzoeksdag mocht ik haar komen ophalen. Helaas, jammer, vervelend – er was geen oorzaak gevonden voor haar gebrek aan eetlust. We moesten maar afwachten hoe het zich verder zou ontwikkelen. Wilde ik alvast even afrekenen? „Dat wordt dan 454,90 euro.” Ik trok mijn portemonnee alsof het een pistool was, maar hield het bij een schouderophalend pinnen. Hadden ze me niet even kunnen waarschuwen voor de kosten, mopperde ik inwendig.

„Geen oorzaak gevonden”, vertelde ik na terugkomst mijn dochter. Ze luisterde aandachtig. „Het zijn die vlooien”, zei ze beslist. „Ik heb hetzelfde meegemaakt met onze kat. Katten kunnen ziek worden van vlooien. Ze raken van slag. Die van ons wilde ook niet meer eten.”

Ik moet haar verbijsterd hebben aangekeken. Ik zou haar niet graag onderschatten, maar een dierenarts had ik nooit in haar gezien.

En toen?

Nog dezelfde avond begon vlooienvrije Anna weer te eten. En te poepen. En te slapen. Tot op de dag van vandaag.

Netanyahu stelde een akkoord met Hamas zo lang mogelijk uit – krabbelt hij nog terug?

admin
January 16, 2025
0

Krabbelt Netanyahu terug? Kort na de aankondiging van het akkoord tussen Israël en Hamas op woensdagavond, kwam het kantoor van de Israëlische premier met het bericht dat enkele „details” nog niet rond waren. Het hoofd van de Israëlische geheime dienst, David Barnea, was volgens de nieuwswebsite Times of Israel daarom donderdag nog in de Qatarese hoofdstad Doha.

Op donderdagochtend had er bovendien gestemd moeten worden over het akkoord in het Israëlische kabinet. Naar verwachting is een meerderheid voor een bestand. Maar die stemming is uitgesteld tot vrijdag.

Netanyahu beschuldigt Hamas van het creëren van een „crisis” door op het laatste moment terug te komen op eerdere afspraken. Volgens zijn kantoor zou het gaan om de identiteit van de Palestijnen die door Israël worden vrijgelaten uit de gevangenis in ruil voor de gijzelaars in Gaza. Hamas zou daar volgens Netanyahu op hebben aangedrongen.

Verschillende Hamas-functionarissen ontkennen de beschuldigingen. „Er is geen basis voor Netanyahu’s beweringen dat de beweging terugkomt op de voorwaarden van de wapenstilstandsovereenkomst”, zei Hamasfunctionaris Sami Abu Zuhri.

Gefaseerd plan

Vanuit verschillende politieke hoeken in Israël klinkt er ondertussen kritiek op het akkoord. Avigdor Lieberman, de leider van de oppositiepartij Yisrael Beiteinu, verweet Netanyahu geen akkoord te hebben gesloten bestaand uit één fase in plaats van drie, waarbij alle circa honderd resterende gijzelaars in één keer zouden vrijkomen. Volgens Lieberman prefereerde Netanyahu het behoud van zijn coalitie door in te stemmen met een gefaseerd plan.

**Een demonstrant met een Israëlische vlag** roept leuzen tijdens een protest tegen het akkoord tussen Israël en Hamas, donderdag in Jeruzalem.

Netanyahu’s extreemrechtse coalitiegenoten, minister van Financiën Bezalel Smotrich en minister van Nationale Veiligheid Itamar Ben-Gvir, zijn fel tegen een bestand en dreigden eerder uit de coalitie te stappen als er een akkoord zou komen. Nu lijkt Smotrich toch in te stemmen, mits Israël na fase één de oorlog hervat, in plaats van zich volledig terug te trekken uit Gaza. Diens partij Religieus Zionisme kondigde donderdag aan dat het anders uit de coalitie zal stappen.

Een grote onzekerheid in het huidige akkoord is inderdaad of het bestand de eerste fase overleeft. Dat hangt af van de bereidheid van Hamas om de gijzelaars daadwerkelijk vrij te laten, maar ook of Israël de aanvallen op Gaza hervat nadat een significant deel van de gijzelaars is vrijgelaten.

Overlevingsstrategie

Dat deed hij in de eerste plaats als politieke overlevingsstrategie. Hij wist immers dat een eind van de oorlog ook zou betekenen dat hij geconfronteerd wordt met de nog niet weggeëbde woede in Israël over zijn onvermogen om als zelfverklaarde ‘Mr. Security’ burgers veiligheid te bieden op 7 oktober 2023, tijdens de aanval van Hamas op Zuid-Israël. Ook hingen hem corruptiezaken boven het hoofd.

Daarnaast steunen niet alleen de partijen van Smotrich en Ben-Gvir, maar ook leden van Netanyahu’s Likud-partij de beweging in Israël die nieuwe Israëlische nederzettingen wil in Gaza. De door Israël met militaire infrastructuur bebouwde Netzarim-corridor die Gaza doormidden splitst, vernoemd naar de voormalige illegale nederzetting Netzarim, leek daar de aangewezen plek voor. Kolonistenleiders waren er onlangs op bezoek.

Veel Israëliërs zijn het erover eens dat Netanyahu akkoord lijkt te zijn gegaan onder druk van Trump

Of Israëliërs het akkoord tussen Israël en Hamas nu zien als een overwinning of een vernedering, velen lijken het over één ding eens: de aantredende Amerikaanse president Donald Trump heeft druk uitgeoefend op Netanyahu om hem tot een akkoord te bewegen.

Onverwachte druk

Een prangende vraag blijft: waarom ging Netanyahu nu wel akkoord met een plan dat er in feite al in mei vorig jaar lag, toen bekend als het ‘Biden-voorstel’? Is hij onder onverwachte druk van Trump bezweken? Is hij nu wel bereid om Israëls militaire aanwezigheid in de Netzarim-corridor en de Philadelphi-corridor, het grensgebied tussen Gaza en Egypte, geleidelijk op te geven?

Voorheen presenteerde Netanyahu de militaire aanwezigheid in die corridors als van existentieel belang, en die positie lijkt voorlopig niet te veranderen. Zijn kantoor kwam donderdagochtend met het bericht dat het Israëlische leger zich in fase één niet gedeeltelijk of volledig zal terugtrekken uit de Philadelphi-corridor, die Israël in mei innam.

Annexatie van de Westoever

De vraag die nu met name Palestijnen bezighoudt, is of Netanyahu instemde met een akkoord in de wetenschap dat Trump hem zal steunen bij de ongebreidelde annexatie van de bezette Westelijke Jordaanoever. Mogelijk heeft Trump die belofte al gedaan. De annexatie van de Westoever gaat in rasse schreden voort, met de uitbreiding van nederzettingen en militaire bases, en de verdrijving van Palestijnse gemeenschappen.

Smotrich kondigde direct na Trumps verkiezing al aan dat dit zou betekenen dat Israël volledige soevereiniteit verkrijgt over ‘Judea en Samaria’, de Bijbelse namen waarmee door rechtse Israëliërs de Westelijke Jordaanoever in bezet Palestina wordt aangeduid. Voor de implicaties van het akkoord moet dus niet alleen gekeken worden naar de ontwikkelingen in Gaza, maar ook op de Westelijke Jordaanoever.

Zolang het Israëlische kabinet nog niet akkoord is met een bestand, en Netanyahu nieuwe barrières ziet, blijft het ongewis of aanstaande zondag daadwerkelijk een wapenstilstand van kracht wordt. Daarna is de vraag of het bestand de eerste fase overleeft, en Trump eenzelfde druk uitoefent op Israël om de oorlog volledig te beëindigen.