N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Coronavirus Mensen die gevaccineerd zijn en toch besmet raken, verspreiden het virus veel minder. Een eerdere infectie geeft nog extra effect.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data95165891-0016c0.jpg)
Foto Olivier Middendorp
Zowel vaccinatie als een eerder doorgemaakte infectie vermindert de besmettelijkheid van corona voor mensen in de directe omgeving van de patiënt met ongeveer eenvijfde. Mensen met een doorbraakinfectie die zijn gevaccineerd en daarnaast al eerder een besmetting hebben doorgemaakt zijn het minst besmettelijk voor hun omgeving. Dat blijkt uit een Amerikaanse studie onder gevangenen in Californië die maandag gepubliceerd werd in het wetenschappelijke blad Nature Medicine.
Vaccinatie tegen SARS-CoV-2 is ten eerste nuttig om te voorkomen dat iemand bij infectie ernstig ziek wordt, en mogelijk in het ziekenhuis belandt of zelfs komt te overlijden. Een waterdichte garantie tegen corona-infecties bieden de vaccins echter niet, getuige de vele mensen die inmiddels zo’n doorbraakinfectie hebben meegemaakt. Wel hebben infectieziektedeskundigen altijd gezegd dat gevaccineerden of mensen die al eerder een infectie hebben doorgemaakt bij een doorbraak- of herinfectie het virus minder naar anderen zouden verspreiden. Dankzij de nieuwe studie kan daar nu ook een getal aan gehangen worden.
Dagelijkse vaste routines
De gecontroleerde omgeving van de gevangenis met zijn dagelijkse vaste routines bood voor de onderzoekers een relatief ideale omstandigheid om zicht te houden op de keten van infectie. Daardoor konden ze makkelijk bepalen wie de indexen waren (degenen die het eerste besmet raakten) en vervolgens hoeveel van hun nauwe contacten besmet raakten. Besmette personen werden bij ziekteverschijnselen of een positieve testuitslag meteen in isolatie geplaatst.
De vaccinatiegraad lag tijdens de studie onder gevangenen op 81 procent en onder gevangenispersoneel op 73 procent (de basisvaccinatie van twee prikken). Het aandeel dat daar bovenop een herhaalprik had gekregen was slechts 59 en 41 procent. De studie vond plaats van december 2021 tot mei 2022 in 35 staatsgevangenissen in de Amerikaanse staat Californië. Die periode viel midden in de tot nu toe grootste golf van coronabesmettingen in de VS die werd veroorzaakt door de opkomst van de omikronvariant.
In de overwegend mannelijke populatie bleek het risico op verspreiding van de besmetting vanuit ongevaccineerden naar nauwe contacten gemiddeld 36 procent. Het verspreidingsrisico vanuit gevaccineerden was met 28 procent iets lager.
Twee beschermende effecten
Vervolgens berekenden de onderzoekers preciezer de bijdrage van vaccinatie of een eerder doorgemaakte infectie aan de vermindering van het verspreidingsrisico. Beide kwamen ongeveer gelijk uit, respectievelijk een reductie van 22 en 23 procent in de virusverspreiding naar medegevangenen ten opzichte van ongevaccineerden die nog geen corona hadden gehad. Maar deze twee beschermende effecten tellen ook nog eens op, ontdekten de onderzoekers: bij gevangenen die zowel gevaccineerd waren als wel eens eerder corona hadden doorgemaakt, was het risico op besmetting naar medegevangenen met 40 procent gereduceerd.
Ondanks de beschermende invloed van vaccinatie of een eerder doorgemaakte infectie blijft corona een zeer besmettelijke infectie in de vaak dichtbevolkte en slecht geventileerde gevangenissen, schrijven de onderzoekers. Ten tijde van de studie was het risico dat anderen besmet raakten vanuit één patiënt gemiddeld 30 procent. Dat is onder normale omstandigheden in de maatschappij anders; mensen leven meestal niet zo dicht op elkaar en aan de andere kant wordt er in (Amerikaanse) gevangenissen veel meer getest op corona, waardoor ook asymptomatische infecties er meteen uitgehaald worden. In het dagelijks verkeer van huishoudens speelt het toeval waarschijnlijk een veel grotere rol bij het overdragen van corona-infecties.
