Een warme tuin in de diepzee met octopussen die als juwelen op de bodem liggen

Posted on by admin
Foto MBARI

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Beeld van de week Wekelijks een opmerkelijk beeld van een wetenschappelijke gebeurtenis

‘Octopus Garden’ noemen biologen de plek op deze foto ook wel: een onderzeese warmwaterbron die dienstdoet als kraamkamer voor baby-octopusjes, in de diepzee ver buiten de kust van Californië. Jaarlijks dalen duizenden octopussen van de soort Muusoctopus robustus af tot een diepte van zo’n 3.200 meter, om daar te paren, eieren te leggen en vervolgens te sterven. Pas in 2018 werd de plek ontdekt.

Nergens anders ter wereld komen zóveel octopussen bij elkaar voor, en Amerikaanse onderzoekers schrijven in Science Advances dat die hoge inktvisdichtheid te danken is aan de hydrothermale bronnen op die locatie. Waar de omringende diepzee een temperatuur van zo’n 1,6 graden Celsius heeft, is het rond de bronnen een aangename 10,8 graden Celsius. De warmte bevordert de ontwikkeling van de embryo’s en verkort daarmee de broedtijd en ook het broedsucces: hoe sneller de eitjes uitkomen, des te groter de kans dat ze niet voortijds worden opgegeten of bezwijken door bijvoorbeeld een infectie.

Foto MBARI

En hoewel de broedtijd in Octopus Garden nog steeds zo’n 1,8 jaar bedraagt, is dat voor die diepte verbazingwekkend snel: op plekken in de diepzee waar de temperatuur daadwerkelijk onder de 2 graden Celsius ligt, kun je verwachten dat de embryo’s maar liefst vijf tot acht jaar de tijd nodig hebben om zich te ontwikkelen. Elk vrouwtje legt zo’n zestig eitjes, die ze stevig vastkit aan de rotsen rond de bron.

Dat de volwassen octopussen naar de warmwaterbronnen komen heeft indirect nóg een voordeel, schrijven de onderzoekers. Want omdat de tocht voor hen een enkele reis is – de mannetjes sterven direct na de paring, en de vrouwtjes na het uitkomen van de eitjes – verhoogt hun stoffelijk overschot het plaatselijke koolstofgehalte. Dat is gunstig voor de voedselrijkdom, en dus voor de biodiversiteit. Onder andere zeeanemonen, vissen en garnalen doen zich tegoed aan de gestorven inktvissen.

In het Engels worden deze octopussen ook wel ‘pareloctopussen’ genoemd: van een afstandje lijken ze opvallend veel op kostbare juwelen.

Foto MBARI

Related Posts

Wat vindt NRC | Slachtoffers van verkrachting hoeven zich niet te schamen

  • admin
  • November 27, 2024
  • 0

Het slachtoffer van verkrachting kreeg de afgelopen maanden niet alleen een gezicht, maar zei ook luid en duidelijk dat ze wilde dat „de schaamte van kamp wisselt”. Niet zij, Gisèle Pelicot, hoeft zich immers te verbergen. Degenen die zich moeten schamen, zijn volgens haar degenen die ervan worden verdacht dat ze haar, terwijl ze gedrogeerd en dus buiten bewustzijn was, verkrachtten. Onder wie haar ex-man Dominique, die schuld bekent en tegen wie eerder deze week twintig jaar celstraf is geëist.

Met haar optreden, in de volle openbaarheid, en vooral haar weigering het slachtofferschap op zich te nemen, heeft Pelicot het denken over seksueel geweld, over verkrachting binnen een relatie, en over consent – wederzijdse instemming bij seks – een enorme dienst bewezen. Ongeacht wat de Franse rechter zal oordelen, en niet alleen in Frankrijk, waar duizenden vrouwen de afgelopen maanden de straat op gingen om Pelicot te steunen.

Het zou daarom jammer zijn als na deze geruchtmakende rechtszaak alleen overblijft dat deze zo geruchtmakend is vanwege het grote aantal verdachten, het door Pelicots ex-man gefilmde bewijs van de vijftig mannen die op zijn uitnodiging zijn vrouw verkrachtten, en de wereldwijde aandacht.

Lees ook

Gisèle Pelicot veranderde van slachtoffer in feministisch icoon

Gisèle Pelicot verlaat donderdag met haar advocaten de rechtbank van Avignon, waar haar ex-man Dominique terechtstaat.

Want niet de schaal doet er toe, maar de alledaagsheid ervan. De zaak laat zien dat de slachtoffers van verkrachting gewone vrouwen en mannen zijn. Laat zien dat verdachten geen boemannen in het bos zijn, maar vaker bekenden. Klinkt door in opmerkingen als ‘ze vroeg er om’ (want kort rokje, kanten lingerie) of ‘ik wist niet dat ze niet wilde’ (want ze had gedronken of zei geen ‘nee’). Toont opnieuw dat seksueel geweld, ook binnen het huwelijk of een relatie, helaas de realiteit is.

Ook in Nederland. Negen procent van de inwoners van 16 jaar en ouder (530.000 mensen) is de afgelopen twaalf maanden slachtoffer geweest van een of meerdere vormen van huiselijk geweld, de meesten structureel, zo blijkt uit maandag gepubliceerde cijfers van het CBS. Twaalf procent (1,7 miljoen mensen) werd slachtoffer van een of meer vormen van seksueel grensoverschrijdend gedrag, van wie 4 procent van fysiek geweld.

En slachtoffers van verkrachting en aanranding doen het minst vaak aangifte van alle soorten misdrijven, bleek uit eerder onderzoek van het CBS. Uit angst voor een vervelende reactie, of uit angst voor wraak. Uit schuldgevoel of schaamte. Omdat het geweld binnenskamers plaatsvindt, en er meestal maar één andere getuige is: de vermeende dader.

Het is daarom goed dat deze zomer in Nederland de nieuwe Zedenwet in werking trad. Niet langer hoeft het slachtoffer te bewijzen dat er sprake was van dwang, de bewijslast ligt nu bij de andere partij. En hij (of zij) moet vóóraf en tijdens zeker weten of de bedpartner eveneens zin heeft in seks. Een volmondig ‘ja’ – al dan niet als antwoord op een expliciete vraag – is cruciaal.

Niet iedereen zal als Gisèle Pelicot zijn en zich met opgeheven hoofd in het openbaar uitspreken over verkrachting. Niet iedereen hoeft haar moed te hebben. Maar geen enkel slachtoffer hoeft zich te schamen.


Column | Mooie, kleine film

  • admin
  • November 27, 2024
  • 0

Het bioscoopzaaltje was nog bijna leeg toen ik mijn plaats op de achterste rij zocht. Er bleek al een vrouw te zitten, maar die maakte meteen ruimte door een stoel even verderop te kiezen. Terwijl we zaten te wachten, ontstond tussen ons een gesprekje dat je in de bioscoop vrij zelden met vreemden hebt.

Ze leek me een vrouw van achterin de zestig en ze maakte een rustige, vriendelijke indruk. Ze sprak met een zachte g en bleek dan ook afkomstig uit het zuiden des lands. Daar woonde ze nog altijd, maar elk jaar vertoefde ze één volle week in Amsterdam om er dagelijks het documentairefestival IDFA te volgen.

Dat deed ze nu al twintig jaar. Ze betrok een appartement in het centrum en bezocht zoveel mogelijk voorstellingen, soms wel drie per dag. Altijd alléén, vroeg ik me af, maar die impertinente vraag hield ik maar voor me. Tussendoor pikte ze dan ook nog een ‘gewoon bioscoopje’ mee, zoals die middag, omdat ze de Iraanse speelfilm My Favourite Cake graag wilde zien na alle enthousiaste recensies die ze erover gelezen had.

Kortom, een filmliefhebber.

Welk soort speelfilms ze het liefst zag? „Geen Amerikaanse films meer”, zei ze, „vooral die blockbusters ben ik helemaal zat. Ik houd van mooie, kleine films.” Ik vroeg haar naar haar favoriete film, want zeg mij van welk boek of welke film u het meest houdt en ik zeg u wie u bent, of beter: wie ik dénk dat u bent. Ze wist het meteen: Kes van Ken Loach, de Britse filmregisseur, bekend om zijn sociaal-realistische stijl. „Ik houd erg van zijn films, zei ze. „En uw favoriete film?” „A Woman Under The Influence”, antwoordde ik zonder aarzeling, „een film over een overspannen vrouw die niet begrepen wordt door de mensen in haar omgeving.” Ja, John Cassavetes”, zei ze, „met Gena Rowlands.”

Kortom, filmliefhebbers onder elkaar, al moet ik bekennen dat ik later thuis even moest opzoeken waar Kes, een film uit 1969, ook weer over ging: een eenzaam arbeidersjongetje dat uit zijn ellende probeert te ontsnappen door een jonge torenvalk te trainen.

Toen moesten we zwijgen want ‘onze’ film begon, althans de lastige, inleidende beschietingen via reclame en trailers van films die je goddank nooit hoeft te zien. Een betere antireclame dan de trailer bestaat er niet.

My Favourite Cake is een Iraanse speelfilm, gemaakt door het regisseurskoppel Maryam Moghadam en Behtash Sanaeeha, dat moedig de strijd met de censuur aanbond. De film is in Iran verboden, vervolging van de makers dreigt wegens propaganda tegen het regime en het overtreden van islamitische regels.

Hun film gaat over een eenzame 70-jarige vrouw die de liefde hoopt te vinden bij een bejaarde taxichauffeur. Zij is al op haar dertigste weduwe geworden, hij is door zijn vrouw ingewisseld voor een rijker exemplaar. Het lijkt tussen hen even te lukken. Lijkt. Een ontroerende film met schitterend spel van de hoofdrolspelers. „De film gaat over het leven, maar evenzeer over vergankelijkheid”, zei Moghadem in NRC tegen Dana Linssen. „Het is een aansporing om nu te leven en daar niet mee te wachten tot het hiernamaals.”

We stonden op, de vrouw en ik. „Een mooie, kleine film”, zeiden we tegen elkaar. Bij de uitgang namen we beleefd afscheid, want het leven is doorgaans geen speelfilm.


Opinie | Kröller-Müller

  • admin
  • November 27, 2024
  • 0

Met mijn vriend was ik aan het wandelen over de Veluwe waar we een stop maakte in het Kröller-Müller Museum voor het toilet. Druk kletsend zaten daar groepen tieners hun A4’tjes in te vullen voor een schoolopdracht. De één wat luidruchtiger dan de ander. Dat viel ook een van de meiden zelf op, die haar vriendin in toom probeerde te houden: „Praat niet zo hard. We zijn in een museum…. En jij bent niet de kunst.”

Lezers zijn de auteurs van deze rubriek. Een Ikje is een persoonlijke ervaring of anekdote in maximaal 120 woorden. Insturen via [email protected]