Een nieuwe natuurramp ligt op de loer voor bedolven Zwitsers bergdorpje Blatten

Voor de inwoners van Zwitserse dorpjes gelegen in de vallei van het Lötschental zijn de zorgen nog niet voorbij. Woensdag verdween een van de plaatsen, Blatten, onder een stroom van ijs, modder en puin nadat een stuk gletsjer afbrak. Dat veroorzaakte een grote lawine.

Het puin dat met de lawine mee naar beneden is gekomen, heeft de rivier de Lonza geblokkeerd. Een berg stenen en puin strekt zich uit over een lengte van twee kilometer langs de rivier. Het water hoopt zich op, het risico op overstromingen neemt in rap tempo toe. De autoriteiten hebben de noodtoestand uitgeroepen.

Het meer wordt „steeds groter”, zegt een lokale ambtenaar die verantwoordelijk is voor het beheer van natuurrampen aan persbureau AFP. Vanwege het rijzende water zijn er woensdag al zestien inwoners geëvacueerd uit de twee stroomafwaarts gelegen plaatsen Kippel en Wiler.

De situatie in het gebied is op dit moment nog te instabiel om het gebied te betreden, laten de autoriteiten van het kanton Wallis donderdag weten. Wel is preventief een kunstmatige dam opengebroken om het water te beheersen dat door de blokkade is teruggedreven. Indien het water over de dam stroomt, worden de inwoners van de gehele vallei geëvacueerd.

Het gevreesde rampscenario

Woensdag werd het Lötschental geconfronteerd met het rampscenario waar al vijfendertig jaar voor gevreesd werd. Een groot deel van de Birch-gletsjer brak af, waardoor meer dan 3,5 miljoen kubieke meter ijs, steen en sneeuw afstruinde op het dorpje Blatten. Dankzij een preventieve evacuatie waren de driehonderd inwoners van het dorp al in veiligheid gebracht. Een 64-jarige man is als vermist opgegeven. De lawine verwoestte 90 procent van de huizen.

Al sinds de jaren negentig wordt de gletsjer nauwlettend in de gaten gehouden wegens groeiend instortingsgevaar. Door klimaatverandering smelten gletsjers in de Alpen steeds sneller, wat kan leiden tot het afbreken van een deel van het ijs. De directe aanleiding van de ramp is vermoedelijk een aardverschuiving geweest van de nabijgelegen berg Kleiner Nesthorn. Een week voor de ramp stortte een deel van de oostelijke bergkam van de bijna vierduizend meter hoge berg naar beneden, en belandde er twee tot drie miljoen kubieke meter rotsmateriaal op de gletsjer. Volgens lokale media bezweek deze onder het gewicht van de stenen.

Gletsjers

Het is niet de eerste keer dat een dergelijke ramp zich voordoet in Zwitserland. In juni 2023 stortten miljoenen kubieke meters rotswand op het dorpje Brienz. De nachtelijke lawine miste het dorp op een haar en kwam tot stilstand in de buurt van de plaatselijke school. Er raakten geen bewoners gewond.

De gemene deler van de twee natuurrampen in de Alpen is volgens experts de opwarming van de aarde. Door de verandering in temperatuur smelten de gletsjers, ontdooit de permafrost in de bergen en worden de rotsen in de bergwanden instabiel.

Gletsjers zijn een uitstekende graadmeter van de opwarming van de aarde, schrijft de BBC. In een stabiel klimaat blijven ze ongeveer dezelfde grootte, waarbij ze ongeveer evenveel ijs winnen door sneeuwval als ze verliezen door smelten. De afgelopen twintig jaar krimpen de gletsjers wereldwijd massaal.

Berggletsjers – bevroren rivieren van ijs – hebben in de afgelopen vijfentwintig jaar maar liefst 5 procent van hun ijs verloren. In de Alpen, waar de meeste gletsjers van Europa zijn gelegen, verdween in 2023 4 procent van de gletsjers. Het jaar daarvoor namen de berggletsjers daar ook al met 6 procent af.


Lees ook

De driehonderd inwoners van het Zwitserse bergdorpje Blatten waren eerder al uit voorzorg geëvacueerd.

Een gewonde koe werd met een helikopter geëvacueerd.