Een proces met een „gitzwarte rand”. Zo refereerde de Amsterdamse rechtbank bij aanvang van het uitspreken van het vonnis inzake de strafzaak Marengo aan de drie moorden die tijdens de strafzaak zijn gepleegd op mensen uit de kring rond kroongetuige Nabil B.: zijn broer Reduan, zijn advocaat Derk Wiersum en zijn vertrouwenspersoon Peter R. de Vries.
De strafzaak gaat niet over hun dood, maar toch stond de rechtbank er nadrukkelijk bij stil. „Hun families moeten dierbaren missen. Derk Wiersum zal nooit plaatsnemen in de rechtszaal, Peter R. de Vries nooit meer op de perstribune. Dat geeft deze zaak een gitzwarte rand.”
Aan de nabestaanden van de zes slachtoffers waar Marengo in de kern om draait maakte de rechtbank een excuus omdat de strafzaak zo lang heeft geduurd. „Deze zaak was groot en complex en toch had het in vier jaar klaar moeten zijn.” Dat het er bijna zes zijn geworden door alle commotie om de zaak heen, doet daar volgens de rechtbank niet aan af. „Zes jaar wachten voor de nabestaanden is te lang gezien het grote verdriet dat hen is aangedaan.”
Effectieve terreur
Het leed van de slachtoffers komt volgens de rechtbank in hoge mate op het conto van hoofdverdachte Ridouan Taghi, de „enige en onbetwiste leider” van de criminele organisatie waar alle andere verdachten lid van waren. Naast het leidinggeven aan die criminele organisatie is hij veroordeeld voor vijf moorden, twee pogingen tot moord en meerdere voorbereidingen tot het plegen van moord. Voor één moord, die op Abderrahim Belhadj in 2016 in Amsterdam Zuid-Oost, is Taghi vrijgesproken bij gebrek aan bewijs.
Ondanks die vrijspraak is „de hoeveelheid leed die onder zijn leiding is aangericht nauwelijks voor te stellen”, aldus de rechtbank. „Geweld als middel om angst te jagen. Dergelijke terreur heeft een ontwrichtende werking op de samenleving en is heel effectief gebleken.”
Die conclusie baseert de rechtbank op het feit dat bijna niemand tegen Taghi heeft durven te verklaren. „Zelfs de nabestaanden van alle zes slachtoffers hebben uit angst geen gebruik gemaakt van hun spreekrecht tijdens de behandeling.”
De rechtbank gaat er vanuit dat Taghi weer door zou gaan met angst zaaien als hij niet permanent wordt opgesloten. „Daarom is uit oogpunt van beveiliging van de maatschappij en vergelding voor het aangedane leed een levenslange gevangenisstraf gepast”, concludeert de Amsterdamse rechtbank.
Ook de stelling dat Taghi geen eerlijke proces heeft gehad omdat zijn advocaat Inez Weski vorig jaar april is aangehouden op verdenking van het lidmaatschap van de criminele organisatie van haar cliënt Taghi, heeft dat niet veranderd. „Weski heeft in pleidooi en in dupliek uitgebreid gereageerd op de beschuldigingen aan het adres van Taghi en daarnaast tal van verzoeken gedaan en verweren gevoerd. Dat was vrijwel klaar toen zij werd aangehouden.” Daarna hebben de nieuwe advocaten volgens de rechtbank voldoende tijd gehad om de laatste puntjes op de i te zetten.
Lees ook
Hoe een wapenvondst in een opslagloods tot een geweldsexplosie leidde die de rechtsstaat deed wankelen
Kroongetuige Nabil B.
Volgens de rechtbank heeft Nabil B. een cruciale rol gehad in het onderzoek Marengo. „Dankzij zijn verklaringen zijn vijf moorden opgelost”, aldus de rechtbank. Ondanks zijn betrokkenheid bij twee liquidaties is de gevraagde strafvermindering voor hem gerechtvaardigd, concludeert de rechtbank die Nabil B. conform de eist van het OM 10 jaar celstraf heeft opgelegd. De rechtbank heeft ook meegewogen dat bij Nabil het vertrouwen is gewekt dat hij deze straf zou krijgen. Daartegen ingaan zou toekomstige kroongetuigen kunnen afschrikken en daar is geen maatschappelijk belang mee gediend, vindt de rechtbank.
Nabil B. is volgens de rechtbank betrouwbaar gebleken en zijn verklaringen worden op belangrijke onderdelen gedragen door ander bewijs, zoals ontsleutelde berichten van andere verdachten. Verder spelen persoonlijke omstandigheden een grote rol. Hij is niet alleen geconfronteerd met drie doden in zijn directe omgeving, door de dreiging heeft hij weinig contact met zijn familie hetgeen zijn detentie zwaar maakt. „Bovendien zal hij de rest van zijn leven over zijn schouder moeten kijken.”
Veel lagere straffen
Naast Taghi hebben ook zijn rechterhand Saïd Razzouki en Mario R. levenslang gehad. Bij de laatste speelt mee dat hij al veroordeeld is voor het lidmaatschap van een criminele organisatie in de zaak rond een grote wapenvondst in Nieuwegein in 2015. Ondanks de harde toon tegen alle andere verdachten die allemaal hun rol hadden in „goed georganiseerde organisatie” die afrekende met „vijanden of verraders die koste wat kost dood moesten”, zijn de straffen op de drie veroordelingen voor levenslang en die voor kroongetuige Nabil B. na allemaal lager uitgevallen. Drie andere verdachten tegen wie het Openbaar Ministerie ook levenslang heeft geëist, legt de rechtbank lagere straffen op. Mohammed Razzouki, de jongere broer van Saïd, krijgt 27 jaar opgelegd en uitvoerder Aschraf B. ruim 29 jaar.
Tekeningen: Aloys Oosterwijk
De grootste verrassing is de straf voor Mao R., de broer van Mario en de naaste adviseur en vertrouweling van Taghi. In plaats van de geëiste straf van levenslang krijgt hij ruim 15 jaar opgelegd. Het verschil zit in het feit dat de rechtbank zijn betrokkenheid bij twee voltooide moorden niet bewezen acht.
Ook de andere verdachten krijgen allemaal lagere straffen dan geëist. Dat komt voor een deel omdat ze vanwege de lange duur een klein beetje strafkorting krijgen maar vooral omdat de rechtbank veel minder bewezen verklaart dan het OM bepleitte. Aan de 11 verdachten waartegen geen levenslang was geëist legde de rechtbank ruim 116 jaar straf op, aanzienlijk minder dan de eis van ruim 200 jaar celstraf. Toch is het OM volgens een woordvoerder tevreden omdat „alle verdachten” zijn veroordeeld. „Ondanks alles heeft het recht zijn loop gehad.”
