Door netten over de zeebodem te slepen komen broeikasgassen in de atmosfeer

Posted on January 18, 2024 by admin

Sleepnetten voor bodemvisserij woelen veel organisch materiaal omhoog uit de zeebodem. Ruim de helft van de daarin aanwezige koolstof komt binnen 10 jaar als koolstofdioxide in de atmosfeer terecht. De hoeveelheid komt overeen met tweemaal de CO₂-uitstoot van de gehele wereldwijde visserijvloot. En een van ’s werelds allergrootste hotspots op dit vlak is de Noordzee. Dat schrijven Amerikaanse en Australische onderzoekers deze week in Frontiers of Marine Science.

In de zeebodem liggen dikke lagen organisch materiaal opgeslagen: de dode resten van – veelal microscopisch klein – planten- en dierenleven. Dat materiaal bestaat voor een groot deel uit koolstof en kan daar millennia of zelfs nog veel langer blijven liggen. Maar sleepnetvisserij, ook wel bodemberoerende visserij genoemd, verstoort die organische lagen. De zware sleepnetten ploegen soms wel decimeters diep door het sediment. Het organische materiaal komt dan in het water terecht, waar het wordt afgebroken door micro-organismen. Daarbij komt CO₂ vrij.

Nieuwe computermodellen

In opgeloste vorm zorgt die CO₂ voor verzuring van het zeewater. Dat gaat ten koste van kalkhoudende organismen, zoals schelpdieren, schrijven de auteurs in Frontiers. Maar binnen 10 jaar vervliegt 55 tot 60 procent van die CO₂ naar de atmosfeer. Daar draagt het bij aan het broeikaseffect.

Dit probleem is al ruim 15 jaar bekend; deze zelfde auteurs meldden in Nature in 2021 dat de hoeveelheid CO₂ die de sleepnetvisserij in het water brengt, vergelijkbaar is met de totale uitstoot door de wereldwijde luchtvaart. Maar toen durfden zij nog niet te schatten hoeveel daarvan in de atmosfeer terechtkomt, of hoe snel. Dat doen ze nu wel, op basis van nieuwe computermodellen en datareeksen van onder meer NASA.

marien bioloogJan Geert Hiddink Dit is een heel interessant en belangrijk vraagstuk

„Dit is een heel interessant en belangrijk vraagstuk”, reageert Jan Geert Hiddink, hoogleraar mariene biologie aan Bangor University in Wales, die zelf niet aan deze studie meeschreef. „Maar ze maken een enorme overschatting van de hoeveelheid koolstof die door bodemvisserij in het zeewater terechtkomt. En daarmee ook van de uitstoot naar de atmosfeer. Die kan wel honderd tot duizend keer lager zijn dan deze wetenschappers beweren.”

Hiddink schreef, samen met collega’s van Wageningen Marine Research, een repliek in Nature op het eerdere artikel in dat tijdschrift. Het klopt dat sleepnetten de zeebodem beroeren, benadrukt Hiddink, en het klopt dat de zeebodem een gigantische hoeveelheid koolstof herbergt: zo’n 1,75 keer zoveel als alle terrestrische bodems van de wereld bij elkaar opgeteld. „Maar de crux is dat lang niet alle koolstof die wordt omgewoeld, in het zeewater wordt opgenomen”, vertelt hij aan de telefoon. „De koolstof in de zeebodem bestaat per definitie uit de slecht verteerbare delen van de dode organismen. Want anders waren die verbindingen allang door micro-organismen afgebroken. Wij denken dat het grootste deel weer gewoon neerdwarrelt op de zeebodem.”

Lastig te kwantificeren

De Amerikanen en de Australiërs hebben op hun beurt weer in Nature gereageerd op de repliek van Hiddink en zijn collega’s, vertelt die. „Maar ik was daar persoonlijk niet zo van onder de indruk. Ze gaan niet echt in op onze kritiek. En ze zeggen vervolgens letterlijk: onze overschatting is hooguit een factor tien tot honderd. Tja, als dat je verdediging is…”

Volgens Hiddink zijn deze koolstofstromen heel lastig te kwantificeren. „En al helemaal op basis van de data die deze onderzoekers gebruikten. Het hangt heel erg af van wáár je vist met sleepnetten, en wanneer.” In de zomer is het zeewater bijvoorbeeld sterk gestratificeerd, legt de hoogleraar uit: er zijn gescheiden waterlagen met elk hun eigen temperatuur. Aan de oppervlakte is het water warmer dan in de diepte. „Daardoor vindt er weinig uitwisseling plaats van gassen tussen zeewater en atmosfeer”, zegt Hiddink. „Maar in de winter koelt die bovenste laag af en vindt er veel meer menging plaats.”

Maar het model dan, dat de auteurs gebruikten? „Op basis van wat ik ervan gezien heb, heb ik daar nul vertrouwen in”, zegt Hiddink. Wat niet wegneemt dat er wel degelijk veel koolstof vrijkomt door sleepnetvisserij, benadrukt hij. „Wij hebben net financiering gekregen om dit te gaan meten, op verschillende plekken op aarde”, vertelt hij. „Op basis daarvan gaan we modellen maken, samen met oceaanspecialisten. Dan kun je écht iets zinnigs zeggen richting het beleid: zorg dat je niet gaat bodemvissen op déze plekken, of in déze perioden.”

NIEUWS

Plastic is overal. Toch blijven oliereuzen maar produceren

admin
November 27, 2024
0

Deze week is in Zuid-Korea een VN-top over de groeiende plasticberg. Verslaggever Liza van Lonkhuyzen bezocht een nieuwe plasticfabriek van Shell in de Amerikaanse staat Pennsylvania, en zag daar de impact van de productie op milieu en gezondheid. Moet er een plasticplafond komen?

Gast:: Liza van Lonkhuyzen
Presentatie:: Egbert Kalse
Redactie:: Iddo Havinga & Tessa Colen
Montage:: Jeroen Jaspers
Foto:: Quinn Glabicki

Hoe Feyenoord in 14 minuten en 44 seconden een miraculeuze comeback maakte bij Manchester City

admin
November 27, 2024
0

Manchester City-coach Pep Guardiola zit met zijn armen over elkaar in de dug-out. Blik op het veld, tegelijkertijd druk in gesprek met assistent Juanma Lillo. Hij oogt ontspannen, met eindelijk weer zicht op een zege na vijf nederlagen op rij. City leidt in het eigen Etihad Stadium met 3-0 tegen Feyenoord in de Champions League. De 74ste minuut loopt, als de spanning ver te zoeken is. City hoeft niet meer, waar Feyenoord de indruk maakt de schade te willen beperken.

Guardiola heeft drie van zijn belangrijke spelers zes minuten eerder gewisseld – Phil Foden, Nathan Aké en Ilkay Gündogan. Ongetwijfeld om ze rust te geven met het oog op de clash tegen Liverpool FC, komende zondag op Anfield. En waarschijnlijk om het risico op het wegvallen van spelers te verminderen, dit seizoen heeft City te maken met veel blessures.

City was jarenlang de norm, met bijna perfect uitgevoerd voetbal, onder regie van Kevin De Bruyne en Bernardo Silva in combinatie met spits Erling Haaland. Vier keer op rij landskampioen, winnaar van de Champions League in 2023. Maar dit seizoen is anders. De ploeg is in fases kwetsbaar. In de Premier League heeft City al acht punten achterstand op Liverpool, gecoacht door Arne Slot. Zaterdag werd thuis nog met 4-0 verloren van Tottenham Hotspur.

Gebutst vertrouwen

De ontmoeting met Feyenoord lijkt voor City de ideale wedstrijd om het gebutste vertrouwen terug te winnen. Volgens dat scenario voltrekt City-Feyenoord zich lang, dinsdagavond in het oostelijk deel van Manchester. City combineert soepel, drukt Feyenoord ver naar achteren, doelman Timon Wellenreuther redt een paar keer knap.

Feyenoord krijgt gaandeweg wel meer controle. Het heeft langer balbezit, creëert een kansje via aanvaller Igor Paixão. Maar City blijft gevaarlijk en kort voor rust valt de goal die niet kan uitblijven: Quinten Timber raakt Haaland onhandig en de Noor benut zelf de strafschop (1-0). Na de pauze loopt City uit door een schot van Gündogan en opnieuw Haaland, via een fraaie, razendsnelle aanval. 3-0 na 53 minuten.

Manchester City-spits **Erling Haaland** (in het midden) viert zijn 3-0 met Phil Foden en Matheus Nunes.

De wedstrijd zit dan op slot. Ogenschijnlijk, want de wissels die rond de zeventigste minuut plaatsvinden zullen van groot belang zijn. En niet alleen die bij City.

Bij Feyenoord komt de talentvolle centrumverdediger Thomas Beelen voor linksback Gijs Smal, die het lastig heeft. Hancko, een van de pijlers van de ploeg, verhuist van de as naar de linkerflank. Rechtsback Bart Nieuwkoop wordt vervangen door Jordan Lotomba, die terug is na een blessure. Ook beoogde basisspits Santiago Giménez maakt zijn rentree na een hamstringkwetsuur, hij valt in voor Julián Carranza.

Deze omzettingen van coach Brian Priske zorgen ervoor dat Feyenoord – met de power van linksback Hancko en rechtsback Lotomba – meer dynamiek heeft op de flanken. En in de spits zorgt Giménez voor meer diepgang dan de vrij statische Julián Carranza.

Giménez is nog maar net in het veld, als hij meteen een bal in de diepte vraagt. Dat Feyenoord met drie goals achter staat, is niet aan Giménez af te lezen. Hij maakt een gretige indruk.

Woede en irritatie

De Mexicaan sprint in de 74ste minuut weg, als Hancko vanaf links achterin een lange bal naar voren geeft. City neemt simpel over, lijkt te controleren. Verdediger Josko Gvardiol krijgt de bal in de as. Hij wordt, en dat is cruciaal, meteen onder druk gezet door Giménez. Daardoor speelt Gvardiol een moeilijke, hoge bal terug op doelman Ederson.

Hadj Moussa, een 22-jarige talentvolle Algerijns-Franse rechtsbuiten, ziet dat het fout gaat bij City. Hij sprint meteen achter de bal aan, neemt die perfect aan, direct mee in de loop, omspeelt de uitkomende keeper Ederson en mikt vanuit een lastige, krappe hoek zonder te kijken binnen: 3-1, klokslag 74 minuten.

Feyenoord-aanvaller **Hadj Moussa** is op weg naar de 3-1.

Woede, irritatie, zorgen – het is allemaal zichtbaar bij Guardiola. Secondenlang kijkt hij naar de grond, terwijl hij zijn handen boven op zijn hoofd houdt.

Feyenoord speelt met meer durf en overtuiging, jaagt op City. Onderlinge duels worden gewonnen, waar City aarzelt, broos als het vertrouwen is. Feyenoord bouwt geduldig op, probeert met korte passes de tegenstander te lokken, zo ruimtes te creëren en de creatieve pingelaar Moussa in stelling te brengen.

In de 81ste minuut komt hij aan de bal, rechts voorin, loopt zich dan vast. Ook dat is Moussa. Maar Feyenoord blijft hoge pressie uitoefenen. Weer geeft Gvardiol een moeilijke pass, Timber en zijn kompaan Hwang In-beom duiken erop, nemen over.

Het spel wordt verplaatst naar links, naar Paixão. Die slingert de bal naar de tweede paal, waar Lotomba opduikt. Die trekt de bal terug en gaat wonderlijk via de paal en het linkerbeen van Ederson richting de borst van de inlopende Giménez: 3-2 na 81 minuten en 12 seconden.

Guardiola klapt een paar keer, lijkt zijn defensie wakker te willen schudden. Spanning – of is het angst? – is te zien in zijn ogen.

Invaller **Santiago Gimenez** nadat hij de 3-2 heeft gemaakt.

Loeren op uitbraak

Feyenoord voetbalt zonder vrees. Lotomba ontdoet zich enkele keren soepel van Haaland, een beer van een aanvaller. Er is nog even tijd voor Feyenoord, in een wedstrijd die allang als verloren beschouwd werd.

Na 88 minuten en 30 seconden begint het met de onderschepping van Hwang, als twee City-spelers elkaar in de weg lopen bij de middenlijn. Feyenoord-spelers loeren meteen op een uitbraak – waar liggen de ruimtes?

Er lijkt dan nog weinig aan de hand voor City, zoals eigenlijk de hele avond. Hwang kopt naar invaller Ramiz Zerrouki, die passt naar Moussa, die nog op eigen helft staat, zeker tien meter voor de middenlijn.

Voorin is Paixão dan aan het zwerven. De Braziliaanse linksbuiten duikt opeens diep in de rechterzone op. Daar ligt ruimte omdat Moussa zijn directe tegenstander – linksback Gvardiol – heeft weggelokt. Moussa ziet de loopactie van Paixão, geeft een splijtende bal tussen Gvardiol en Jack Grealish door.

De defensieve organisatie bij City is ontluisterend, zoveel ruimte krijgt Paixão. Noodgedwongen komt Ederson ver uit zijn doel om de aanvaller af te stoppen, meters buiten zijn strafschopgebied. Maar Paixão is hem net voor, springt iets hoger, kopt de bal vooruit, neemt hem mee, is de keeper kwijt, maar staat in een moeilijke hoek schuin rechts voor de goal.

Paixão heeft even tijd, kijkt, en doet wat je bijna niet ziet aankomen. Hij geeft een puike voorzet op de onvermoeibare, opstomende linksback Hancko. Die kopt in een leeg doel, langs de laatste overgebleven verdediger Rico Lewis. 88 minuten en 44 seconden en het staat 3-3.

Feyenoord-verdediger **Hancko** kopt kort voor tijd de 3-3 binnen.

In zijn enthousiasme valt Hancko even als hij naar het uitvak rent met 4.000 Feyenoord-fans. Het vak ernaast houden City-fans handen voor hun mond of ogen. De ontgoocheling compleet. Guardiola plukt even aan zijn neus, drinkt wat water.

Verbijstering is te zien bij Haaland – bij wie niet eigenlijk. Maar het zit zo dicht bij elkaar. Twee minuten later schiet Grealish via het been van Zerrouki nog op de paal – net niet de 4-3 dus.

Invaller De Bruyne staat druk te wijzen, met 94 minuten en 30 seconden op de klok. Dáár moet je lopen, zegt hij tegen een ploeggenoot, in een poging een opening te vinden in de Feyenoord-defensie. Maar verdediger Gernot Trauner poeiert de bal richting de tribune voor Haaland eraan kan komen.

Guardiola dirigeert zijn spelers in de laatste seconden met wilde armgebaren naar voren. En geeft dan, als na 96 minuten is afgefloten, vierde official Marcel Birsan met een zuinig lachje, waarin ongeloof verscholen zit, als eerste een hand.

Wat vindt NRC | Slachtoffers van verkrachting hoeven zich niet te schamen

admin
November 27, 2024
0

Het slachtoffer van verkrachting kreeg de afgelopen maanden niet alleen een gezicht, maar zei ook luid en duidelijk dat ze wilde dat „de schaamte van kamp wisselt”. Niet zij, Gisèle Pelicot, hoeft zich immers te verbergen. Degenen die zich moeten schamen, zijn volgens haar degenen die ervan worden verdacht dat ze haar, terwijl ze gedrogeerd en dus buiten bewustzijn was, verkrachtten. Onder wie haar ex-man Dominique, die schuld bekent en tegen wie eerder deze week twintig jaar celstraf is geëist.

Met haar optreden, in de volle openbaarheid, en vooral haar weigering het slachtofferschap op zich te nemen, heeft Pelicot het denken over seksueel geweld, over verkrachting binnen een relatie, en over consent – wederzijdse instemming bij seks – een enorme dienst bewezen. Ongeacht wat de Franse rechter zal oordelen, en niet alleen in Frankrijk, waar duizenden vrouwen de afgelopen maanden de straat op gingen om Pelicot te steunen.

Het zou daarom jammer zijn als na deze geruchtmakende rechtszaak alleen overblijft dat deze zo geruchtmakend is vanwege het grote aantal verdachten, het door Pelicots ex-man gefilmde bewijs van de vijftig mannen die op zijn uitnodiging zijn vrouw verkrachtten, en de wereldwijde aandacht.