Veel vleermuizensoorten hebben in de loop van de evolutie een flink verkorte staart gekregen. Vaak vormt die de middensteun van een extra vlieghuid tussen de achterpoten van de dieren. Bij andere soorten is er niet veel meer van over dan een knobbeltje.
De Egyptische klapneus behoort tot de vleermuizen met een volwaardige staart, een lange worm van 4 tot 6 cm., zeker twee keer zo lang als zijn achterpoten. Niet voor niets heet de soort in het Engels mouse-tailed bat, oftewel de vleermuis met de muizenstaart.
Die staart is niet alleen maar franje, bewezen biologen van de Universiteit van Tel Aviv in een serie proeven. Al langer bestaat het vermoeden dat de klapneus zijn staart gebruikt als blindenstok wanneer hij zich achteruit kruipend door nauwe rotsspleten verplaatst.
De biologen lieten klapneuzen in het lab door een doolhof kruipen, een platte doos met obstakels. Vleermuizen waarbij de staart door een lokale verdoving was uitgeschakeld deden er significant langer over het einde te bereiken. In een andere proef konden de biologen aantonen dat de diertjes met hun staart de structuur van een nauwe doorgang kunnen herkennen.
Overigens is de Egyptische klapneus waarschijnlijk niet de enige vleermuis die zich van deze truc bedient: ook van de Europese bulvleermuis vermoeden biologen dat zijn staart ook tastinstrument is.
Ze leven op totaal verschillende plekken — van Zuid-Afrikaanse rotskusten tot het ijs van Antarctica — maar overal wankelt hun bestaan. De vis raakt op, het ijs smelt en hun leefgebied verdwijnt. Terwijl de ene pinguïnsoort juridische bescherming krijgt, glipt de andere stilletjes weg. Meer dan de helft van alle pinguïnsoorten staat wereldwijd onder druk. Wat wordt er gedaan om uitsterven te voorkomen? Is de vogel die niet kan vliegen nog te redden?
Heb je vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via [email protected].
Wereldwijd kelderden de beurzen toen Donald Trump op 2 april in de tuin van het Witte Huis invoerheffingen aankondigde en daarmee een handelsoorlog ontketende. De Amerikaanse beursgraadmeter S&P 500 zakte in de dagen daarop met wel 15 procent. Inmiddels is daar niets meer van te zien: beurzen in de Verenigde Staten, Europa en Azië zijn weer hersteld. Is het vertrouwen van beleggers helemaal terug?
Een goed inflatiecijfer – de prijzen stegen vorige maand in de VS met 2,3 procent, minder dan verwacht – gaf de S&P gisteren nog een laatste zetje. Daarmee is de index terug op het niveau van begin dit jaar. Nog steeds lager dan de koersstijgingen die rond de inauguratie van Trump te zien waren, maar de grote verliezen zijn weer uitgewist.
De koersdalingen waren bovendien voor de aankondiging van de heffingen al ingezet, merkt Martine Hafkamp van vermogensbeheerder Fintessa op. „In de wereldwijde beursindexen hebben Amerikaanse bedrijven een gewicht van ruim 70 procent, maar de VS zijn niet goed voor 70 procent van de wereldeconomie.” Niet vreemd dat er bij zo’n overwaardering dan een correctie plaatsvindt.
Zeker de techaandelen waren al aan het dalen, sinds bleek dat Chinese bedrijven ook ondanks exportbeperkingen op chips prima in staat zijn om concurrerende AI-modellen te bouwen.
Pauze
Het huidige koersherstel is 9 april ingezet, de dag dat Trump zijn importheffingen „pauzeerde”. In plaats van de hoge tarieven die hij een week eerder op een kartonnen bord in de rozentuin van zijn ambtswoning had getoond, kwam er een algemene heffing van 10 procent. Alleen voor China bleven hoge percentages gelden. Daarmee gaf Trump zichzelf en de Amerikaanse handelspartners negentig dagen om te onderhandelen en deals te sluiten.
Die pauze zorgde voor opluchting op de financiële markten. „De markten wisten niet of Trump een loose cannon was of dat hij naar ze zou luisteren”, zegt Nico Inberg van beleggersplatform DeAandeelhouder.nl. „En hij blijkt te luisteren.”
Daarbij lijkt de precieze inhoud van de deals beleggers niet heel veel uit te maken. Inberg: „Er wordt in ieder geval gepraat, de markten gaan ervan uit dat de onderhandelaars er wel uit zullen komen.”
‘Historische’ deals
De eerste deal werd op 8 mei gesloten, tussen de Amerikanen en het Verenigd Koninkrijk. Afgesproken is dat importheffingen van 25 procent omlaaggaan naar 10 procent voor Britse auto’s en zelfs naar 0 procent voor staal en aluminium. Op zijn beurt koopt het VK voor 10 miljard dollar aan vliegtuigen bij het Amerikaanse Boeing en verlaagt het koninkrijk heffingen op onder meer Amerikaanse chemicaliën. Een „historische” deal, vond de Britse premier Keir Starmer.
Voor Britse beleggers maakte de invulling van de afspraken minder uit. De Londense index FTSE 100 was al rond Pasen terug op het niveau van 1 januari. Bijna een week vóór de deal waren de koersen alweer terug op het peil van voor de handelstarieven.
Afgelopen maandag sloot Trump in de woorden van het Witte Huis „weer een historische deal”; dit keer met China. Ook voor dat land staan de heffingen, die waren opgelopen tot 145 procent, nu in de pauzestand. De beurzen in Hongkong en Shanghai stegen daarna wel iets, maar waren de klap eigenlijk een kleine week eerder al te boven.
De pauzes zijn maar tijdelijk en lopen voor de meeste landen over ongeveer twee maanden af. „Beleggers hopen dat er nu van uitstel afstel komt”, zegt Hafkamp. „De soep blijkt iedere keer weer wat minder heet gegeten te worden, en beleggers hebben dat door.”
De soep blijkt iedere keer weer wat minder heet gegeten te worden, en beleggers hebben dat door
„Je weet het nooit, maar de kans lijkt groot dat iedereen over twee maanden een deal heeft”, denkt ook Inberg. „Of dat er helemaal niets meer gebeurt met die heffingen, dat het doodbloedt.”
Investeren in autonomie
Het terugveren van de beurskoersen laat zien dat globalisering niet zomaar terug te draaien valt. Economieën zijn wereldwijd nou eenmaal enorm verweven en daar kunnen de Amerikanen niet zomaar uit stappen. Niet voor niets worden er telkens uitzonderingen gemaakt op de heffingen, ziet Hafkamp.
Tegelijkertijd heeft het schokeffect er wel voor gezorgd dat landen autonomer willen zijn. „Je weet niet meer wie je vrienden zijn”, zegt Inberg. Europa wil meer zelfstandig kunnen doen. Dat betekent investeringen in technologie, infrastructuur en defensie op het eigen continent.
Die vinden hun weerslag in de bewegingen op de beurs. De Stoxx 600, een verzameling van zeshonderd Europese beursnoteringen die als graadmeter wordt gebruikt, staat inmiddels ruim 6,8 procent hoger dan op 1 januari het geval was. De Europese koersen stijgen daarmee harder dan de Amerikaanse: tegenhanger S&P 500 staat nu maar 0,3 procent hoger.
De onzekerheid blijft nog wel. Zo maakte Trump maandag bekend de prijzen van medicijnen in Amerika te willen verlagen. Prompt zakten de koersen van farmaceutische bedrijven, om later weer grotendeels te herstellen toen bleek dat er nog veel hordes te nemen zijn voor de prijzen daadwerkelijk verlaagd worden.
Het omgekeerde gebeurt ook. In het kielzog van de president togen techbedrijven deze week naar Saoedi-Arabië. Daar kondigden ze een trits aan deals aan: chipbedrijven Nvidia en AMD gaan AI-chips leveren aan de Saoediërs en Amazon trekt 5 miljard dollar uit om een „AI-zone” in de Golfstaat te bouwen. En hup, de koersen schieten weer omhoog.
„Onrust en reuring zullen altijd blijven met Trump”, zegt Inberg. „Maar in het grotere geheel mag je ervan uitgaan dat het wel weer goedkomt op de beurs.”
Syrische en Arabische media speculeerden er al dagen over: wat zou het Midden-Oostenbezoek van de Amerikaanse president Donald Trump kunnen betekenen voor Syrië? Zes maanden nadat het land zich bevrijdde van het regime van Bashar al-Assad, gaat het nog altijd gebukt onder strenge Amerikaanse sancties. Maatregelen die waren bedoeld om Assad op de knieën te krijgen, knijpen het land nog altijd af van buitenlandse investeringen.
Analisten waren terughoudend: Trump was in de eerste plaats in Saoedi-Arabië voor het sluiten van handelsdeals. Bovendien heerst er in Washington nog veel wantrouwen richting het nieuwe bewind in Syrië. De Syrische president Ahmed al-Sharaa is een voormalig kopstuk van al-Qaeda.
Maar dinsdagavond kondigde Trump tijdens een toespraak in de Saoedische hoofdstad Riad aan alle Amerikaanse sancties tegen Syrië op te heffen. „Om het land een kans te geven groots te presteren”, aldus Trump. Het leverde hem een staande ovatie op. In Syrië zelf ging tienduizenden mensen de straat op om het nieuws te vieren. Uit onder meer Damascus en Aleppo verschenen beelden die deden denken aan de feestvreugde na de val van Assad.
Abu Ghraib
De enorme verschuiving in Amerikaans beleid ten opzichte van Syrië moet nog worden goedgekeurd door het Amerikaanse Congres. Maar de doorbraak werd woensdagochtend gemarkeerd met een ontmoeting tussen Trump en Al-Sharaa in Riad. In bijzijn van de Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman spraken de mannen meer dan een half uur met elkaar. Het leverde een surrealistisch beeld op: de president van de Verenigde Staten die de hand schudt van de oud-rebellenleider die als jonge man vocht tegen Amerikaanse troepen in Irak en daar vast zat in verschillende Amerikaanse gevangenissen, waaronder de beruchte Abu Ghraib-gevangenis. In december had hij nog een Amerikaanse beloning van 10 miljoen dollar op zijn hoofd staan. Na afloop omschreef Trump al-Sharaa als „een jonge, aantrekkelijke vent” met een „erg krachtig verleden”.
De Syrische leider Ahmed al-Sharaa (links) wordt woensdag in de Saoedische hoofdstad Riad begroet door de Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman (rechts), in het bijzijn van de Amerikaanse president Donald Trump, op een foto die is vrijgegeven door het Koninklijk Paleis van Saoedi-Arabië.
Foto Bandar Al-Jaloud / Saudi Royal Palace / AFP
De ontmoeting is voor al-Sharaa een enorme overwinning. De Syrische president voerde de afgelopen maanden samen met zijn buitenlandminister Shaibani een intens diplomatiek offensief, met interviews in internationale media en onder meer een bezoek aan de Franse president Emmanuel Macron in Parijs.
Hierbij werd al-Sharaa geholpen door zijn bondgenoten. Trump besloot de sancties op te heffen na te hebben gesproken met de Turkse president Recep Tayyip Erdogan en zijn Saoedische gastheer, kroonprins Mohammed bin Salman. Die laatste had eerder op dinsdag voor meer dan 600 miljard dollar aan investeringen in de VS toegezegd. Daarmee lijkt ‘MbS’ het oor van Trump te hebben. „Oh, de dingen die ik niet doe voor de kroonprins”, grapte Trump dinsdag na zijn aankondiging de sancties op te heffen.
Lees ook
Lees ook: Wiens belangen dient Trump tijdens zijn reis naar de Golfstaten?
Syrië is belangrijk voor de stabiliteit van de regio. Tijdens de Syrische burgeroorlog groeide het land uit tot de drugsfabriek van het Midden-Oosten en kregen onder meer door Iran gesteunde milities ruimte om zich te huisvesten. Ook moesten miljoenen Syriërs vluchten, voornamelijk richting buurlanden. Saoedi-Arabië en andere landen in de regio willen een herhaling voorkomen.
Abraham-akkoorden
Israël ziet het nieuwe regime in Damascus daarentegen als een gevaar en bombardeerde Syrië de afgelopen maanden herhaaldelijk. Ook pleitte de regering van premier Benjamin Netanyahu tegen de verlichting van Amerikaanse sancties. Trump zegt al-Sharaa te hebben aangemoedigd zich in de toekomst aan te sluiten bij de Abraham-akkoorden, het verdrag waarbij de Verenigde Arabische Emiraten, Bahrein en Marokko in 2020 hun banden met Israël normaliseerden. Volgens Trump stond al-Sharaa daar niet onwelwillend tegenover.
De stap van de VS komt nadat het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie eerder dit jaar al waren begonnen met het voorzichtig afschalen van sancties. Door de sancties stapsgewijs af te bouwen probeert Europa het nieuwe regime in Syrië aan te sporen de weg in te slaan naar een democratisch en inclusief model. President al-Sharaa zegt zich hieraan te committeren.
Lees ook
Lees ook: Sektarisch geweld tegen druzen in Syrië eist tientallen levens
Toch zijn er zorgen: het lukte afgelopen maart de nieuwe regering niet de alawitische minderheid in het land te beschermen tijdens een geweldsuitbarsting aan de kust. Hierdoor kwamen honderden mensen om het leven. Begin deze maand werden ook tientallen druzen het slachtoffer van sektarisch geweld door gewapende soennitische groepen.
Onvoorspelbare consequenties
Trumps besluit is volgens Syrië’s buitenlandminister al-Shaibani „een nieuw begin op het pad naar wederopbouw.” Maar die wederopbouw zal niet makkelijk zijn. Zo kan zelfs het opheffen van sancties onvoorspelbare consequenties met zich meebrengen, zegt Nicholas Mulder, sanctie-expert en historicus aan de Amerikaanse Cornell-universiteit.
„Laten we ons geen illusies maken: de wereldeconomie is niet bepaald een fijne plek voor een klein tot middelgroot land. Zeker niet als je na jaren isolatie opeens weer aan de internationale markt wordt blootgesteld”, aldus Mulder.
Syriërs vieren dinsdagavond feest in Damascus na de aankondiging van de Amerikaanse president Donald Trump dat hij sancties tegen het land wil opheffen.
Foto Yamam Al Shaar / Reuters
Mulder noemt Soedan als voorbeeld. „In 2017 hieven de Amerikanen tijdens Trumps eerste regeringsperiode heel snel sancties op. Maar na 28 jaar aan sancties was de economie zo vervormd geraakt, dat dat leidde tot een grote schok. De Soedanese middenklasse begon met het importeren van heel veel spullen, terwijl de export achterbleef.” Dat leidde vervolgens weer tot een enorm handelstekort, het onderuitgaan van de Soedanese pond en enorme prijsstijgingen, onder meer van brood. „Twee jaar later werd de Soedanese leider Omar al Bashir afgezet in de zogenaamde brood-opstand”, zegt Mulder.
Dat de sancties worden opgeheven is een goede ontwikkeling, benadrukt Mulder. Maar hij stelt wel dat er lessen uit het verleden kunnen worden getrokken. Als sancties onderdeel zijn van economische oorlogvoering, is er volgens hem ook een periode van economische wederopbouw nodig. Wat meezit voor Syrië is dat „het duidelijk is dat er een hoop geld uit de Golf naar Syrië zal gaan. Daarmee blijft het risico op een crisis zoals in Soedan laag.”
Europa zou tevens kunnen bijspringen door bijvoorbeeld goedkope leningen te verstrekken aan Syrische ondernemers en bedrijven. Mulder: „Dat is extreem makkelijk om te doen, en heel belangrijk voor de Syriërs op dit moment.”
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data132225843-d02261.jpg|https://images.nrc.nl/l-2_RlxeXl7oh4TofDrr6YN3aYY=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data132225843-d02261.jpg|https://images.nrc.nl/flRXv8zkVejk_Huxeg6Dw8hsD9o=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data132225843-d02261.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data132211784-f034bd.jpg|https://images.nrc.nl/6qWde_1TzsrWrC429NFhgWUvXPU=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data132211784-f034bd.jpg|https://images.nrc.nl/y3crPospyhEPD8ahvGWejDzTUTo=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data132211784-f034bd.jpg)
