De tenniscoach komt veel te gemakkelijk veel te dichtbij

Wanneer de tennistraining is afgelopen, begint het. Dan wil hij, de trainer, met haar stretchen. Hij helpt haar spieren uit te rekken zodat ze een dag later niet stijf wordt. Maar naarmate ze langer stretchen, gaan zijn vingers naar de binnenkant van haar dijbenen. Steeds hoger, steeds dichterbij. Ze vindt het vervelend, maar durft er niets van te zeggen. Misschien is dit voor Europeanen wel heel gewoon, denkt ze. Ze ondergaat het in de zomer van 2021 meerdere keren.

De jonge vrouw, dan 18 jaar oud, is een talentvolle tennisster uit een klein Aziatisch land. Thuis is ze op nationaal niveau de beste. Nu probeert ze internationaal door te breken; uiteindelijk wil ze prof worden, en net als haar grote voorbeeld Roger Federer de Australian Open winnen.

Daarom heeft ze, in het voorjaar van 2021, een nieuwe coach benaderd, R. Hij komt uit Nederland. Ze heeft hem rond zien lopen op een tennistoernooi in Turkije, waar een van de speelsters die hij begeleidde de finale haalde. Tot haar grote vreugde zegt hij toe. Aan het begin van de zomer dat jaar beginnen de twee samen te werken, in Spanje en in Duitsland.

Al snel gaat haar spel vooruit, R. blijkt een goede trainer. Ze vindt hem charmant en geïnteresseerd en voelt een klik, ondanks het leeftijdsverschil van bijna twintig jaar. Maar na een tijdje, zegt ze, komt hij „te dichtbij, werd hij te fysiek en ging hij soms grenzen over, al had ik dat toen niet altijd meteen door”.

Tennistrainer R. heeft een huis in Spanje en nodigt de jonge vrouw uit om daar te trainen, samen met andere tennissers die hij begeleidt. Het huis heeft een zwembad. R. zegt dat ze er altijd in mag duiken, ook naakt. Tijdens een training geeft hij haar een tik op de billen, vertelt ze, of zegt dat ze een fantastische kont begint te krijgen. Een andere, Nederlandse tennisster die in die tijd ook bij R. trainde, zegt dat zij deze dingen ook gehoord heeft. Ook het stretchen bij de Aziatische vrouw aanschouwt ze: „Ik kon de ongemakkelijkheid op haar gezicht lezen.”

Wat beiden in die tijd niet wisten: er was jaren daarvoor al eens aangifte tegen R. gedaan, vanwege een vermeende seksuele relatie met een minderjarige.

Vier tennistalenten vertelden NRC over hun ervaringen met grensoverschrijdend gedrag van tennistrainer R. Maar dit is geen verhaal over R. Dit is een verhaal over hoe het kan gebeuren dat coaches als R. dit doen bij hun jonge, ambitieuze en kwetsbare pupillen. NRC sprak met ongeveer vijftig spelers, coaches, bestuurders en andere betrokkenen over grensoverschrijdend gedrag van tennistrainers. Uit hun verhalen doemt een beeld op van een wereld waarin sommige trainers over grenzen van hun minderjarige pupillen heen kunnen gaan, buiten het zicht van ouders en vereniging: ongewenste aanrakingen tijdens trainingen, seksueel getinte berichtjes via de telefoon, een bed delen tijdens een toernooi.

Vorig jaar werd Dennis van S., een prominente trainer en voormalig top-100-speler, gearresteerd op verdenking van seksueel misbruik van twee jonge mannelijke pupillen. Het politieonderzoek naar hem loopt nog.

De tenniswereld schrok op van de zaak. Maar mensen met wie NRC sprak signaleren ook dat de manier waarop de tenniswereld in elkaar zit, ervoor zorgt dat misbruik kan plaatsvinden. Op papier zijn er weliswaar regels, maatregelen en aanbevelingen om grensoverschrijdend gedrag te voorkomen, maar in de praktijk blijkt het handhaven daarvan soms een worsteling.

Nederlandse proftennissers bevestigen dit beeld. Een mannelijke tennisser die op internationaal niveau speelt, spreekt van volwassen mannelijke trainers die tieners trainen en zoveel tijd met ze doorbrengen „dat je ziet gebeuren dat die band heel intiem of zelfs seksueel wordt”. Volgens hem maken de trainers misbruik van hun machtspositie: „Het kán gewoon niet.”

Vaak gebeurt dat op reis naar een toernooi, ver weg van de ouders. Een hotelkamer delen om de prijs te drukken, is „zowat normaal”, zegt een vrouwelijke tennisprof die op de WTA Tour speelt. „Men vindt er wel iets van, maar niemand doet er wat aan.” Beide spelers willen niet met hun naam in NRC, omdat ze vrezen voor negatieve consequenties.

Het lastige is, zegt haar collega, „dat je het nooit zeker weet. Het is altijd smoke and mirrors. Je bent er niet bij in de hotelkamer.” Hij zegt dat het tijd wordt dat er wat verandert. „De beerput moet open. Ik loop al zo lang rond in dat circuit, ik heb zoveel dingen gehoord, dat ik wist dat er een #MeToo-schandaal aan zat te komen. Dat is maar goed ook: als je een dochtertje hebt, dan zou je niet willen dat ze in de buurt van zulke trainers komt.”

Tennisbond KNLTB weerspreekt in een uitgebreide schriftelijke reactie (zie kader) dat tennis in Nederland een onveilige sport is. Maar de bond erkent dat er kwetsbaarheden zijn, „net als in andere sporten en sectoren”. Het individuele karakter van tennis maakt de sport „wellicht wat meer kwetsbaar”, schrijft de KNLTB. „We doen er alles aan om situaties van grensoverschrijdend gedrag te voorkomen. Dat kunnen we echter niet volledig uitsluiten.”

Geen VOG

Tennistrainers genieten aanzien – vaak zijn ze zelf een goede speler geweest, zijn ze sportief en fit. Er is sprake van een machtsverhouding tussen coach en pupil. Dat geldt ook voor andere sporten, maar juist het tennis kent een cultuur waarin trainer en speler zonder toezicht – een op een – samenwerken, soms uren per week. Daarbij is al jaren een groot tekort aan tennisleraren: wie ergens vertrekt, komt makkelijk elders weer aan het werk.

Veel tennistrainers hebben eenmanszaakjes, of zijn aangesloten bij tennisscholen waaraan spelers rechtstreeks betalen. De trainer of tennisschool huurt dan een baan van de club en geeft er lessen, maar zo’n club is formeel geen werkgever. Het risico van die constructie is dat soms onduidelijk wordt wie écht verantwoordelijkheid draagt voor het gedrag van een trainer.

Daar komt nog bij dat tennistrainers lang niet altijd een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) hoeven af te geven om les te kunnen geven aan minderjarigen. En als dat wel gebeurt, dan vaak niet herhaaldelijk. Anders dan bijvoorbeeld in de kinderopvang is zo’n document voor sporttrainingen niet verplicht. Tennisbond KNLTB adviseert werkgevers al jaren om ze wel te gebruiken, en om de aanvragen voor trainers, coaches en vrijwilligers elke drie jaar opnieuw te doen.

Langzaam steeds verder

Zo kon bij de Almeerse tennisvereniging ATC-Buiten nog jaren na een aangifte tegen hem in 2018 een trainer op de baan staan. Het ging om een ernstige zaak: een zedenmisdrijf met een minderjarig lid van de club.

Het slachtoffer, intussen meerderjarig, wil haar verhaal doen, omdat ze het vreemd vindt dat de man na haar aangifte nog zo lang op de baan heeft kunnen staan. Zelf had ze de club en de tennisschool niet ingelicht, omdat ze van de politie had begrepen dat dat het onderzoek in de weg kon staan.

Als de vrouw Alex G. leert kennen is ze 13, hij 21. Hij is begeleider op een tenniskamp van ATC-Buiten, waar ze lid is. Hij geeft haar aandacht, en vertelt hoe ze de bal beter kan raken. Ze kijkt tegen hem op. Na die week houden ze contact. In zijn vrije tijd – het zijn geen officiële lessen – spreekt hij met haar af op de club en tennissen ze samen.

Langzaam gaat het contact steeds verder, zegt de vrouw. Eerst een knuffel, dan een kus, dan knuffelen zonder kleren aan. Ze wil dat eigenlijk niet, vertelt ze. Maar hij blijft op haar inpraten dat het heel normaal is om daar op haar leeftijd mee bezig te zijn. Op haar veertiende verjaardag hebben ze voor het eerst seks. Ze vertelt het tegen niemand.

Ze huilt vaak tijdens of nadat ze seks hebben gehad. Als ze zegt dat ze wil stoppen, begint G. te dreigen. Dat hij het aan haar ouders gaat vertellen, dat hij zelfmoord zal plegen als ze stopt, dat hij filmpjes en foto’s op de tennisvereniging zal verspreiden.

Toch durft ze op enig moment, rond haar achttiende, met hem te breken, al gaat ze daarna nog lange tijd met angst naar de tennisclub, bang dat iedereen expliciete foto’s van haar onder de ogen heeft gekregen. Zo stuurt G. haar in 2016 een e-mail: „Ben foto’s doorsturen naar tennismensen en ouders appen!”

In 2018, ze is dan 19, doet de jonge vrouw aangifte, aangespoord door haar vriend die oude mails van haar en de tennisleraar vindt. Haar verhaal wordt ondersteund door het uitgebreide vonnis van de rechter dat daarop volgt: Alex G. is in haar zaak eind vorig jaar veroordeeld tot twee jaar cel, vanwege verkrachting en ontucht met een minderjarige. Alex G. heeft een dusdanige druk uitgeoefend op haar, zo luidt het vonnis, dat zij tegen haar wil werd gedwongen tot seks. G. wilde niet ingaan op vragen.

Alex G. was niet bij de vereniging in dienst, maar stond vanaf 2016 op de loonlijst van Tennis Academie Almere, een bedrijfje dat de trainingen op de club verzorgt. In 2020 wisten zowel de club als de tennisschool dat er aangifte tegen G. was gedaan, blijkt uit een e-mail van voorzitter Arjan de Gast van ATC-Buiten. De „precieze aard” van de aangifte was toen niet bekend, stelt De Gast in die mail.

De tennisschool en de tennisclub vroegen in ieder geval in 2020 of daarna niet om een VOG, terwijl het volgens een woordvoerder van het ministerie van Justitie en Veiligheid is de kans „zeer, zeer klein” dat iemand een VOG krijgt als er aangifte tegen die persoon loopt vanwege een zedendelict. In 2022 brak de club met de trainer.

Marc van Haagen, directeur van Tennis Academie Almere, erkent dat het bedrijf geen werk heeft gemaakt heeft van de inhoud van de aangifte. „Wij waren ook bevriend met de werknemers. We hebben gedacht: dat kan nooit heel ernstig zijn geweest.” Van Haagen heeft van de situatie „geleerd”. Er is een vertrouwenspersoon aangesteld en de vervanger van Alex G. moet nu wél een VOG overleggen.

ATC-Buiten vroeg externe trainers nooit om een VOG, omdat ze met hen „geen formele relatie” hebben, aldus voorzitter Arjan de Gast. „Die verantwoordelijkheid ligt niet bij ons, want wij stellen in principe alleen de banen ter beschikking.” Toch zal ATC-Buiten nu ook van trainers zo’n verklaring verwachten, zegt De Gast. „De middelen die er al zijn om te controleren, moeten en zullen we beter gaan inzetten.”

Trainer met erectie

Een doorbraak in het mondiale tennis is ontzettend zeldzaam. Toch zijn er elk jaar weer kinderen bij die juist die droom willen waarmaken. Tennisbond KNLTB heeft talentprogramma’s voor kinderen vanaf zeven jaar. Ambitieuze spelers, en hun ouders, kloppen daarnaast soms op heel jonge leeftijd al aan bij een privétrainer. Sommige talenten zitten nog op de basisschool als ze al tennistoernooien in het buitenland spelen.

Maar wie jong als talent wordt gezien, kan ook al jong zeer onder druk staan. Dat ondervindt een meisje, inmiddels een vrouw van midden twintig, dat vanaf haar zesde opvalt. Een paar jaar later, rond haar tiende, reist ze al af naar toernooien in Rusland en Turkije.

In 2011, het meisje is dan 13 of 14, komt ze op een toernooi tennistrainer R. tegen. Hij, dan eind twintig, is verdienstelijk tennisser. Bij de junioren zat hij dicht tegen de mondiale top-500 aan. Maar de echte doorbraak blijft uit, en daarom richt hij zich op een andere loopbaan: die van coach. Met een vriend heeft hij een tennisschool opgericht.

R. bekijkt een aantal wedstrijden van het meisje, vertelt ze, en doet precies waar ze behoefte aan heeft: hij applaudisseert als ze een goede bal slaat en geeft haar complimenten. Ze kiest hem als haar nieuwe trainer.

Hij komt steeds dichterbij: een hand op haar heup bij een oefening, een arm om haar heen

Nadat de jonge speelster in 2011 is gaan samenwerken met R., merkt ze al snel dat hij steeds dichterbij komt: een hand op haar heup bij een oefening, een arm om haar heen. Daarna gebeurt er meer: als ze een keer een oefening moet doen met een elastiek, herinnert ze zich, komt hij heel dicht tegen haar aan staan en voelt ze zijn erectie tegen zich aan drukken. En bij een krachttraining in de sportschool probeert hij haar borst aan te raken, vertelt ze.

Over beide incidenten praat ze met een vriendin, die de inhoud van de gesprekken bevestigt. R. ontkent dat hij met een stijf geslachtsdeel tegen de vrouw aan heeft gedrukt en dat hij haar borst probeerde aan te raken. Daarnaast zegt hij dat hij nooit pupillen grensoverschrijdend heeft aangeraakt.

Als de vrouw voorzichtig wat loslaat tegen haar ouders, geloven die niet meteen dat R. slechte bedoelingen heeft. De trainer heeft veel contact met hen, hij logeert zelfs een tijdlang een nacht per week bij hen thuis omdat dat logistiek handig is, en ze heeft het gevoel dat hij haar ouders tegen haar opzet.

Niet lang erna stopt de samenwerking tussen het meisje en de trainer. Ze weet niet goed bij wie ze met haar verhaal over hem terecht kan, want wie is verantwoordelijk voor het gedrag van een privécoach?

De speelster zegt dat R.’s gedrag toentertijd bekend was bij tennisbond KNLTB. Ze herinnert zich hoe Annemiek de Jong, destijds technisch coördinator jeugdtennis van de bond, haar op een toernooi sterkte zou hebben gewenst omdat ze via via had gehoord wat er tussen haar en R. was gebeurd. Haar moeder, die mee was naar het toernooi, onderschrijft dit.

Hoe voorkom je dat iemand een baan huurt en daarop les gaat geven?

Annemiek de Jong voormalig technisch coördinator jeugdtennis KNLTB

De Jong zegt desgevraagd dat ze zich dit na al die jaren niet kan herinneren. Ze weet ook niet of ze actie heeft ondernomen en bijvoorbeeld de vertrouwenspersoon van de KNLTB heeft ingeschakeld. Ze zegt wel dat de trainer vanwege „zijn fanatieke trainingsaanpak, het te snel vooruit willen en het te weinig afstand houden van de leerlingen” een reputatie had bij de KNLTB. Ze herinnert zich dat ze R. om die reden ergens rond 2010 bij de bond heeft afgewezen voor een functie van coach die meereist naar toernooien. R. ontkent dit en zegt dat hij nooit gesolliciteerd of geïnformeerd heeft naar een baan bij de KNLTB, en dat hij vanuit de bond nooit een negatieve reactie op zijn manier van coachen heeft gehad.

De KNLTB kan bij ongewenst gedrag van trainers in dienst van de bond „direct optreden”, stelt Annemiek de Jong. Maar bij trainers die niet in dienst zijn van de bond is het minder eenvoudig. „Hoe voorkom je dat iemand een baan huurt en daarop les gaat geven?”

In ernstige situaties kan de KNLTB – na onderzoek – coaches die werken voor tennisscholen, clubs of als privétrainer hun licentie en lidmaatschap afnemen. Een licentie is formeel verplicht om les te mogen geven op banen van de bij de bond aangesloten clubs. Zo’n 2.700 tennisleraren hebben er volgens de tennisbond een. Er is ook een grote groep leraren zonder geldige licentie; de KNLTB schat zo’n 30 procent.

Twee joggingpakken in de hotelkamer

Wat de positie van jonge tennistalenten extra kwetsbaar maakt, is dat ze vaak met hun trainer op reis zijn. Veel talentvolle tennissers doen dat: als de Nederlandse competitie in het voorjaar voorbij is, begint het toernooiseizoen. En wie hogerop wil en goede tegenstand zoekt, trekt dan naar het buitenland – al is het nog niet makkelijk om een trainer te vinden die bereid is om zoveel te reizen.

Pupillen brengen in het buitenland veel tijd door met hun coach en het is zelfs niet ongebruikelijk om een hotelkamer te delen. Zo’n hotelkamer delen gebeurt omdat een tenniscarrière – coaching, reizen, hotels – erg duur is. Een privécoach kost al snel duizenden, zo niet tienduizenden euro’s per jaar, en daar komen de andere kosten nog bovenop.

Op het juniorencircuit gelden er al jaren regels om dit te voorkomen: daar mag het delen van een kamer niet, tenzij de coach een ouder is en daarvoor toestemming heeft van de tennisbond. In de praktijk worden die regels niet altijd nageleefd, zeggen verschillende bronnen, en komt het toch voor dat minderjarige spelers met hun meerderjarige coach op een kamer slapen. En als talentvolle spelers voor hun achttiende debuteren in het seniorencircuit – wat zeker bij meisjes regelmatig voorkomt – vallen deze regels bij internationale toernooien weg.

Een kamer delen overkomt een vijftienjarig talent, nu in de twintig, dat in 2010 met R. gaat trainen, vertelt ze. Bij een toernooi buiten Europa zegt R. dat er geen extra hotelkamer meer beschikbaar is, dus moeten ze samen op een kamer, ook al wil ze dat eigenlijk niet. Hij slaapt in één bed met haar, doucht met de deur open, loopt in zijn onderbroek rond, vertelt de vrouw. Uit zelfbescherming draagt ze in de kamer twee joggingpakken, zegt ze, ook al is het buiten zomers warm.

Eerder merkte de vrouw ook al andere dingen: ze heeft het gevoel dat hij veel aan haar zit, onder het mom van bijvoorbeeld een greep voordoen. En hij is geïnteresseerd naar de relatie die ze dan heeft met haar eerste vriendje, zegt ze: hij vraagt haar of ze al seks hebben, wat ze dan allemaal doen. R. ontkent deze zaken, behalve dat hij uit noodzaak, met toestemming van een ouder, met de vrouw op een kamer sliep.

Pas maanden later praat ze erover met een familielid met wie ze een goede band heeft, zegt ze. Diegene bevestigt aan NRC dat ze over R.’s gedrag vertelde. Hij stimuleert haar meermaals om aangifte te doen, maar dat wil ze niet. „Ik was bang dat mensen zouden praten.” Het tenniswereldje is klein, zegt ze. „Ik wilde niet als slachtoffer gezien worden.”

Een aangifte alleen is niet genoeg

In 2012 wordt er in een andere situatie door een derde wel aangifte tegen R. gedaan. Dat is vanwege een vermeende verhouding met een minderjarige tennisser, aan wie R. lesgeeft en met wie hij in een team competitiewedstijden speelt. Er zijn aanwijzingen dat de twee, het meisje is dan jonger dan zestien, een seksuele relatie hebben. Dat is, vanwege het leeftijdsverschil en de verhouding coach-leerling, strafbaar. NRC sprak vier personen die destijds met de politie hebben gepraat over de situatie.

Tot een vervolging komt het niet. De politie bevestigt dat er destijds een zedenzaak is behandeld, maar dat het onderzoek geen strafbare feiten heeft opgeleverd en de zaak daarom is afgesloten.

R. ontkent nog altijd dat hij een verhouding met het meisje had. De vrouw om wie het gaat, ontkende dat destijds ook, zegt ze, maar bevestigt nu dat die seksuele relatie wel plaatsvond. Destijds moest ze dat van de coach geheimhouden, zegt ze. „Hij zei heel vaak dat ik het moest ontkennen als iemand ernaar vroeg.”

Ik was jong, deed alles wat hij vroeg. Eerst dacht ik nog dat het normaal was

Terugkijkend ziet ze hoe ongezond de situatie was, maar toen had ze dat niet door, zegt ze. „Ik was jong, deed alles wat hij vroeg. Eerst dacht ik nog dat het normaal was, later besefte ik uiteraard van niet, maar hij manipuleerde mij zo dat ik niet tegen hem in durfde te gaan.” Ze nam in die tijd zelfs afstand van haar vriendinnen, zegt de vrouw. „Vanwege de angst dat ik per ongeluk iets zou zeggen.”

Bij de vereniging waar dit allemaal speelt, in het zuiden van Nederland, wisten twee toenmalige bestuurders naar eigen zeggen destijds niet van de aangifte. Ze hoorden wel geruchten over de relatie, maar die werd volgens hen door zowel de coach als de speelster ontkend. De vrouw zegt dat ze zich niet kan herinneren dat ze ernaar gevraagd is, R. ontkent erover gesproken te hebben met bestuurders.

R. verlaat eind 2012 uit eigen beweging de club en gaat elders weer als trainer aan de slag, eerst een half jaar in Italië als persoonlijk begeleider van een talent, daarna keert hij terug naar Nederland.

Pornolinkjes delen via Snapchat

Ook een tennisleraar met een veroordeling op zak vindt makkelijk weer een nieuwe baan, zo blijkt uit het verhaal van een tennisleraar in Limburg, Bryan K.

In 2014 komt K., vers van sportopleiding CIOS, terecht bij tennisclub Ubach over Worms in Landgraaf. Voorzitter Bart Nievelstein herinnert zich blij te zijn geweest met zijn nieuwe trainer, vertelt hij. Want ook in Limburg is al jaren een tekort aan tennisleraren.

K. is populair bij de vereniging. Maar hij gaat ook, zo blijkt later, bij meerdere minderjarige tennissers over de schreef. Voorzitter Nievelstein hoort van de verhalen over grensoverschrijdend gedrag via de vertrouwenspersoon van de club, waarna de klachten terechtkomen bij het Instituut Sportrechtspraak (ISR), de instantie die in Nederland voor tientallen sportbonden invulling geeft aan het tuchtrecht. Begin dit jaar moet K. ook voor de rechter verschijnen.

De twee spelers die naar voren stappen, hebben het daar moeilijk mee. Ze willen zijn leven niet kapotmaken, voelen zich schuldig, maar vonden ook dat zijn gedrag moest stoppen. Tegen NRC willen ze hun verhaal doen. Ze verbazen zich erover dat K. zo makkelijk weer op een andere plek aan het werk kan.

Een van hen, een vrouw van nu 21, speelt sinds haar achtste bij Ubach over Worms. In de beginjaren volgen meerdere tennisleraren elkaar op, als K. wordt aangetrokken is ze daar blij mee. Maar rond haar veertiende, merkt ze, wordt Bryan steeds amicaler. Hij appt haar vaak, begint ook kusjes te sturen, en noemt haar ‘popje’.

De trainer voegt haar toe op de bij jongeren populaire app Snapchat, waarbij verstuurde berichten niet bewaard worden. Daar stuurt hij „de echt ongepaste berichten”, zegt de vrouw. „Toen ik 16 was, en hij 25, vroeg hij bijvoorbeeld wanneer ik langs kwam om wijntjes te drinken of bij hem in de jacuzzi te zitten.”

Tijdens carnaval in 2020, ze is dan inmiddels meerderjarig, komt ze haar trainer tegen op een feest. Daar zit hij aan haar billen en geeft haar kusjes, zegt de vrouw. Tijdens de rechtszaak vertelt ze dat ze niet weg durfde. „Hij was mijn trainer, stond toch wat boven mij.” Een kennis ziet dat ze zich ongemakkelijk voelt en neemt haar mee. „Toen zei Bryan nog: jammer dat je een vriend hebt, want je weet anders hoe deze avond had kunnen aflopen.”

De andere jonge tennisser, die nu 18 jaar is, kwam speciaal voor K. naar Ubach over Worms, vertelt hij. „Trainers zijn erg schaars. Dus je zoekt een goede trainer waar je graag les van wil krijgen, en dan word je wel lid van die vereniging.” K. stond bekend als iemand die „een hechte band” heeft met zijn leerlingen, zegt hij.

Het klinkt misschien raar, maar ik vertrouwde hem

In de zomer van 2021, er zijn dan geen lessen, merkt hij dat de trainer hem vaker berichten stuurt, via Snapchat. „Dan appte hij me: ‘Yo, kijk op Snapchat.’ Dat waren dan berichten als: heb je een vriendin? Heb je weleens seks gehad? En doe je het wel eens bij jezelf?” Het gaat steeds verder, vertelt hij: tot aan de vraag of hij foto’s van zichzelf wil sturen als hij masturbeert, en of hij de porno wil sturen waar hij naar kijkt. De speler stuurt geen foto’s of filmpjes, maar deelt wel pornolinkjes. „Het klinkt misschien raar voor een buitenstaander, maar ik vertrouwde hem. Ik wilde ook graag tennisleraar worden, en hij zou me binnen krijgen bij een opleiding.”

Tijdens een zomerevenement in 2021 vraagt zijn trainer of hij met hem kan douchen, vertelt de speler. Als hij later die zomer onverwachts komt kijken bij een tennistoernooi, en bij de speler blijft slapen, probeert hij bij zijn pupil op de kamer terecht te komen, zegt hij. „Toen heb ik tegen mijn moeder gezegd: mam, dek zo snel mogelijk een bed op een andere kamer.”

In april van dit jaar acht de rechter bewezen dat Bryan K. „op grove wijze” misbruik heeft gemaakt van het vertrouwen dat hij genoot als tennisleraar. Ook heeft de man volgens de rechter „op geen enkel moment” laten weten dat hij zich bewust was van de schade die hij bij de twee tennisspelers heeft aangericht. Hij krijgt een taakstraf van 120 uur. K. is in hoger beroep gegaan. Hij wil niet op vragen reageren.

Nog altijd actief bij tennisverenigingen

Het verhaal van Bryan K. laat zien welke processen er in de tenniswereld in gang treden als een trainer over de grens van zijn pupillen gaat. Op het moment dat de verhalen van de slachtoffers in 2021 terechtkomen bij het ISR volgt er een onderzoek. Daaruit blijkt dat nog meer spelers last hebben gehad van het gedrag van Bryan K. en dat hij meerdere tuchtrechtelijke regels heeft overtreden. De consequentie: Bryan K. mag twee jaar geen trainer of coach zijn van minderjarigen. Dat is een ruim begrip, zo blijkt uit het schikkingsvoorstel dat K. zelf accepteert: hij mag geen begeleidende functie van minderjarigen bekleden „in de breedste zin des woords.”

Het leidt ertoe dat Bryan K. moet vertrekken bij Ubach over Worms. Maar K. is met zijn tennisschool sinds 2020 ook actief bij TV Voerendaal, dertien kilometer verderop. Bij Voerendaal geeft K. zelf geen les aan minderjarigen. Maar het contact over de lessen loopt wél via zijn bedrijfje: het aanspreekpunt is K. zelf. Volgens voorzitter Rob Vinken van TV Voerendaal – hij wist van de sanctie – heeft Bryan K. deze niet overtreden, omdat K. een coach inhuurde voor de spelers onder de achttien. Vinken vroeg Bryan K. niet om een VOG, omdat hij niet de hoofdtrainer was.

Pas als de lokale media begin dit jaar aandacht hebben voor de rechtszaak tegen K., volgt er een mail van het bestuur van TV Voerendaal aan alle leden. In die mail zegt de voorzitter van de club dat het „gezien alle gebeurtenissen” beter is afscheid te nemen van Bryan K.: „Dit alles betekent dat we naarstig op zoek zijn naar een nieuwe trainer.”

Ook Bryan K. mailt de leden van TV Voerendaal. Hij zegt dat het hard is aangekomen dat de samenwerking tussen zijn tennisschool en de club is beëindigd. Hij schrijft: „Voor de spelers die toch graag bij mij willen blijven trainen, is dat mogelijk! Ik ga namelijk de zomertraining geven bij Euregio Tennis en Padel Academy Landgraaf”.

Euregio is op de hoogte van de veroordeling en het verleden van Bryan K., zo blijkt uit een bericht van een eigenaar Anne Braun aan een familielid van een van de slachtoffers. „Ik lees de krant”, stuurt ze diegene. Braun bevestigt dat Bryan K. op haar banen actief is. Verdere vragen wil ze niet beantwoorden. Via Euregio, dat is aangesloten bij de KNLTB, biedt de tennisschool van Bryan K. ook weer lessen voor minderjarigen aan. Het is, omdat zowel Braun als K. niet reageren, niet duidelijk in hoeverre hij zelf betrokken is bij die lessen.

Het werkt nog lang door

Alex G., die in 2022 veroordeeld werd voor verkrachting en ontucht met een minderjarige, is in hoger beroep gegaan. Dat moet nog worden behandeld. De jonge vrouw heeft nog altijd last van wat er is gebeurd: ze wordt behandeld voor een posttraumatische stressstoornis.

R., die inmiddels veertig is, geeft nog steeds tennistraining. Hij is al drie jaar de coach van een Duitse speelster die in de top-400 van de wereld staat. Zij is blij met hem, omdat hij tactisch sterk is en ervoor zorgt dat ze aanvallend speelt. Misdragingen van R. heeft ze niet ervaren of ze gezien bij anderen, ook niet bij de Aziatische speelster met wie ze getraind heeft. Het enige wat ze over de aantijgingen aan het adres van haar coach heeft gehoord, „zijn een heleboel geruchten”, zegt ze. „Maar ik heb nooit het gevoel gehad dat dit bij mij kan gebeuren.”

Eind 2021 stopte de samenwerking tussen R. en de Aziatische speelster. Zij heeft een naar gevoel overgehouden aan wat er is gebeurd. Ze ontwikkelde vertrouwensproblemen, waar ze nog altijd niet helemaal overheen is. „Dat maakt het heel erg lastig om samen te werken met een nieuwe coach. Ik was iemand die altijd snel en volledig gehecht kon raken aan iemand, maar dat is nu voorbij.”

In september loopt de ISR-sanctie tegen Bryan K. af, al is het maar de vraag of hij een VOG zal krijgen, mocht een werkgever daarom vragen.

Op de spelers die aangifte tegen hem gedaan hebben, hebben de gebeurtenissen veel indruk gemaakt. De jonge man zegt dat hij door het gedrag van K. bang is om een kleedkamer binnen te gaan. Zijn liefde voor tennis is hij kwijtgeraakt.