De eerste vrouwelijke burgemeester van Amsterdam móét slagen

Bij het wekelijkse overleg van de Amsterdamse veiligheidsdriehoek, ’s maandags op het stadhuis, is de opstelling altijd dezelfde. Aan de ene kant van de tafel: de politiechef en de hoofdofficier van Justitie. Aan de andere kant: burgemeester Femke Halsema.

De twee mannen aan de overkant noemt Halsema wel eens schertsend ‘Statler en Waldorf’, naar de twee oude heertjes uit The Muppet Show. Politiechef Frank Paauw en hoofdofficier René de Beukelaer maken graag grappen en kunnen goed over voetbal praten.

Toch gaat het vooral over serieuze zaken op maandagochtend. De ‘driehoek’ is de belangrijkste vergadering van de week: openbare orde en veiligheid zijn de enige formele portefeuilles van de burgemeester. Aan deze tafel ging het de afgelopen jaren over de moorden op Derk Wiersum en Peter R. de Vries, minderjarigen met kapmessen in Zuidoost, de avondklok, de gijzeling in de Apple Store en coronademonstraties die eindigden in geweld – om maar iets te noemen.

In het begin van hun samenwerking, vertellen Paauw en De Beukelaer, was er wel eens spanning. De voormalige oppositiepoliticus Halsema – slim, belezen, verbaal sterk – had snel een mening over kwesties. Even afstand nemen of wachten op het advies van de deskundigen? Vaak had Halsema haar punt al klaar – ook voor de buitenwereld. „Ze is betrokken en ze is een debater”, zegt Paauw. „Om meningen zit ze niet verlegen.”

Komende dinsdag is Femke Halsema vijf jaar burgemeester van Amsterdam. Haar voordracht was een primeur voor de hoofdstad, in meerdere opzichten: de eerste GroenLinkser, na zeventig jaar PvdA’ers, en de eerste vrouw, na zevenhonderd jaar mannen.

Er is ook een groep die haar ziet als boegbeeld van de arrogante grachtengordel

De Amsterdammers lijken haar – voorzichtig – te hebben omarmd: in een peiling van het gemeentelijk onderzoeksbureau OIS kreeg ze onlangs een 6,3 als rapportcijfer. Ze heeft bewonderaars, maar is zeker niet geliefd bij iedereen: er bestaat ook een groep luidruchtige Halsema-haters, die haar zien als boegbeeld van de arrogante Amsterdamse grachtengordel.

Over een jaar zit Halsema’s eerste ambtstermijn erop. Deze zomer, zegt ze, besluit ze of ze verder wil, met nog eens zes jaar. In en om het stadhuis is niemand te vinden die eraan twijfelt dat ze doorgaat. Als ze daartoe besluit, lijkt een herbenoeming door de raad een formaliteit.

Hoe opereerde Halsema de afgelopen vijf jaar achter de schermen? Hoe doet de burgemeester het op de minder zichtbare momenten? NRC sprak met 25 bestuurders, raadsleden, ambtenaren, betrokken burgers en ondernemers die haar van nabij meemaakten. De burgemeester, zo blijkt uit die gesprekken, is een bestuurder met een fenomenale werklust en uitgesproken opvattingen; nieuwsgierig, zelfkritisch en niet bang aangelegd. Maar ook iemand die ongeduldig, veeleisend en snel gekwetst kan zijn. Empathisch en toegankelijk, zoals ze zelf zegt in het ambt te willen staan? Hangt ervan af wie je het vraagt. Een burgemeester voor álle Amsterdammers? Vaak wel, maar ze blijft ook iemand die verdeeldheid oproept – of ze het nou wil of niet.

Black Lives Matter

Pinkstermaandag 1 juni 2020: de Dam in Amsterdam staat afgeladen vol. Meer dan tienduizend mensen demonstreren tegen racisme en politiegeweld. Het is de zomer van George Floyd en Black Lives Matter.

Het is ook de eerste zomer van corona. Het protest verloopt vredig, maar de demonstranten schenden op spectaculaire wijze de afstandsregels. Halsema, overrompeld door de massale toeloop, grijpt niet in. Wel komt ze even kijken. Op haar blouse draagt ze een button die ze van activisten heeft gekregen, met het jaartal ‘1873’.

De (sociale-)mediastorm die volgt op de ‘Damdemonstratie’ is ongekend. Openlijke kritiek uit het kabinet. Tweede Kamerleden die Halsema’s aftreden eisen. „Zo kan het ook Femke”, kopt De Telegraaf twee dagen later op de voorpagina bij een foto van een Black Lives Matter-demonstratie in Den Haag waar wél afstand wordt gehouden. Op Twitter kondigt Story-hoofdredacteur Guido den Aantrekker een „mediaoorlog” aan tegen de burgemeester van Amsterdam: „Als de politiek er niet voor zorgt dat Halsema aftreedt, ga ik daar persoonlijk voor zorgen. Enough is enough.”

Bestuurlijk zal Halsema de affaire overleven: ze neemt „de volle verantwoordelijkheid” voor wat er mis is gegaan en behoudt de steun van de gemeenteraad. Wel vormt de massale woede tegen haar persoon een van de dieptepunten in haar eerste vijf jaar als burgemeester – daar maakt ze geen geheim van.

Minder bekend is dat ‘1 juni’ ook leidde tot een vertrouwenscrisis in de Amsterdamse veiligheidsdriehoek, die volgens een later verschenen rapport op die dag leed aan een „collectieve vorm van passiviteit”. Dagenlang maakten Halsema, politiechef Frank Paauw en het tijdelijke hoofd van het Amsterdamse OM elkaar verwijten. Ze konden het niet eens worden over de vraag of het niet-ingrijpen nou een ‘gezamenlijk besluit’ was geweest of niet.

Toen René de Beukelaer in augustus 2020 aantrad als nieuwe hoofdofficier van Justitie, voelde hij de Damdemonstratie nog „nadreunen” in de driehoek. „We moesten echt elkaars vertrouwen winnen. Een nieuwe driehoek moet zich sowieso zetten, maar door die demonstratie moesten we nog een extra slag maken.”

Koffiedrinkers

Het duurde eventjes, maar het vertrouwen kwam er, zeggen Paauw en De Beukelaer. Betrokkenen bij het Amsterdamse veiligheidsbeleid beamen dit: ze zien Halsema en de twee mannen functioneren als een hecht team dat bereid is naar elkaar te luisteren.

Die teamgeest is, opmerkelijk genoeg, mede te danken aan een ánder protest in coronatijd: de verboden Museumpleindemonstraties van de ‘koffiedrinkers’, begin 2021. Dertien zondagen achtereen zaten Halsema, Paauw en De Beukelaer met elkaar in het commandocentrum van het hoofdbureau van de politie aan de Elandsgracht. Tussen het coördineren van de Mobiele Eenheid door werden er muziektips uitgewisseld, hobby’s besproken en stemwijzers ingevuld. Of ze voerden een persoonlijk gesprek. „Dat was goed voor de onderlinge band”, zegt De Beukelaer.

Onder Halsema, zegt politiechef Paauw, is er „een behoorlijke kentering” geweest in de relatie tussen stadhuis en hoofdbureau. De ambtenaren van Openbare Orde en Veiligheid (OOV), die traditioneel een beetje afstand houden van de Elandsgracht, werken onder haar nauwer samen met de politie-organisatie dan voorheen. En die is op zijn beurt sneller bereid fouten toe te geven in het openbaar, zegt Paauw, mits Halsema de politie publiekelijk steunt. Haar raadsbrieven over openbare orde en veiligheid ondertekent de burgemeester tegenwoordig met de zin: „namens de andere leden van de veiligheidsdriehoek”.

Ook van Halsema’s snelle meningsvorming zijn de scherpe kantjes afgegaan. „Ze is meer ontspannen”, zegt De Beukelaer. „Niet direct haar punt maken, maar ook eerst de ander willen horen.” Paauw: „Ze is meer gaan luisteren en minder gaan vinden.”

De Damdemonstratie bezorgde Halsema – in ieder geval tijdelijk – de reputatie van een bestuurder die niet ingrijpt als het erop aankomt. Dat is onterecht, zeggen ambtenaren en bestuurders die met haar werken. In veel opzichten is ze juist een burgemeester van law and order – méér dan de linkse Amsterdamse raad soms lief is. Demonstraties van Extinction Rebellion laat ze snel beëindigen, net als bezettingen van universiteitsgebouwen. Ze heeft het kraakbeleid aangescherpt. Boeren die met honderden tractoren naar de hoofdstad wilden komen, kregen te horen dat ze met alle mogelijke middelen zouden worden tegengehouden.

Halsema is ook bereid om Amsterdamse taboes te doorbreken. Zo liet ze zich door Paauw en De Beukelaer overhalen tot een proef met preventief fouilleren. Ze trotseerde daarmee een ruime meerderheid in de Amsterdamse raad, inclusief twee coalitiepartijen, die vreesde voor etnisch profileren.

Een paar keer per jaar, bij risicowedstrijden van Ajax, gaan Halsema, Paauw en De Beukelaer met z’n drieën naar de Johan Cruyff Arena. Halsema maakt bij die gelegenheid geen geheim van haar gebrek aan kennis van de sport. „Buitengewoon gezellig”, noemt René de Beukelaer de dienstuitjes naar de Johan Cruyff Arena. „Dat Femke niet weet wie de rechtsbuiten is van Ajax, daar kan ik mee leven.”

Heiligenstatus

De eerste twee jaar waren moeilijk, zegt vrijwel iedereen die met Femke Halsema samenwerkte. Ze moest het vak leren – nooit eerder had ze een ambt in het openbaar bestuur bekleed. De heiligenstatus van Eberhard van der Laan, haar in het harnas gestorven voorganger, hing nog lang over het stadhuis. En Halsema was het mikpunt van aanvallen van rechtse media – een campagne die al voor haar benoeming begonnen was.

In augustus 2019 onthulde De Telegraaf dat Halsema’s minderjarige zoon was gearresteerd in het bezit van ‘een alarmpistool’, bij het plegen van een gewapende inbraak. Dat klopte niet, zo bleek al gauw: van inbraak was geen sprake, van een alarmpistool evenmin. Het wapen, zo vertelde Halsema’s partner Robert Oey later aan NRC, was een onklaar gemaakte revolver die hij voor een film had gebruikt. Documentairemaker Oey had het wapen in de ambtswoning bewaard. In hetzelfde interview beklaagde hij zich over de „onvoorstelbare keurigheid” van zijn vrouw. „Ik ben al strafbaar als ik straks op de Herengracht een stukje tegen het verkeer in fiets. Maar ik doe het gewoon. Ik overtreed iedere dag de wet.”

De zaak greep Halsema enorm aan, schreef ze in een ‘open brief aan alle Amsterdammers’. Ze was woedend dat haar zoon van vijftien „op de voorpagina is veroordeeld voor een delict dat hij niet heeft gepleegd. […] Hij verdient geen extra publieke straf, alleen omdat hij mijn zoon is.”

Binnenskamers zagen wethouders en medewerkers in die maanden heel veel druk en stress bij de burgemeester. Het rondje actualiteiten tijdens de wekelijkse collegevergadering, dat ook gebruikt werd om stoom af te blazen over politiek gedoe en relletjes, duurde in die tijd langer dan gebruikelijk. Een aantal keer verliet Halsema voortijdig de vergadering, vertellen aanwezigen – een enkele keer zelfs in tranen. „Ik ging over mijn schouder kijken”, zei Halsema onlangs in Het Parool over die tijd. „Ik werd wantrouwend, oppassender, want mijn gezin was geraakt.”

Sinds 2019 is er veel veranderd. Halsema en Oey zijn gescheiden, zo maakte ze eind vorig jaar bekend. Haar kinderen zijn volwassen en het huis uit. Naaste collega’s zien een burgemeester die goed in haar vel zit en zich ongestoord aan haar werk kan wijden, zonder onrust aan het thuisfront.

Wat niet veranderd is, zijn de aanvallen op haar persoon. Hoewel haters en complotdenkers in D66-leider Sigrid Kaag een nieuwe progressieve vrouwelijke politica gevonden hebben als mikpunt, wordt ook Halsema nog regelmatig uitgescholden en bedreigd. Toen ze vorig jaar de huldiging van kampioen Ajax moest schrappen wegens een gebrek aan beveiligers, ontving ze online zoveel bedreigingen dat ze aangifte deed.

Wat Halsema als vrouwelijke bestuurder over zich heen krijgt, zegt haar omgeving, is puur seksime – en het geeft te denken over het zelfbeeld van Nederland. „Ik denk dat we helemaal niet zo’n tolerant land zijn”, zegt hoofdofficier René de Beukelaer. „Volgens mij vinden veel mannen toch dat vrouwen wat minder rechten hebben.”

Met bewondering kijken haar collega’s naar de taaiheid waarmee Halsema doorgaat, ondanks de dagelijkse hoeveelheid drek. Ze is zich zeer bewust van haar positie als rolmodel, zeggen ze: het project ‘de eerste vrouwelijke burgemeester van Amsterdam’ móet slagen.

De brandweer

Een dossier dat Halsema al sinds haar installatie in 2018 bezighoudt, is de Amsterdamse brandweer. Een verwaarloosde organisatie, waar sprake is van pesten, intimidatie, seksisme en racisme. Opeenvolgende korpsleidingen probeerden iets te doen aan de sfeer van wetteloosheid op de kazernes. Telkens faalden ze.

Toen Halsema aantrad, was Leen Schaap commandant van de brandweer. De voormalig politieman, aangesteld door Eberhard van der Laan, probeerde met harde hand de orde te herstellen. Hij strafte brandweerlieden die zich misdroegen, of probeerde ze te ontslaan. Dat leidde tot een conflict met de werkvloer, dat vlak na Halsema’s aantreden volledig escaleerde. Op de kazernes circuleerden afbeeldingen van Schaap met een Hitlersnor. Tot twee maal toe deed de commandant aangifte wegens doodsbedreigingen.

Halsema móest iets. Ze riep de hulp in van een oude bekende: Peter van Uhm, voormalig commandant der strijdkrachten. Die schreef een rapport. Halsema concludeerde dat Schaap niet kon aanblijven: de vertrouwenscrisis was dermate diep, dat er van diens beoogde hervormingen – zoals het afschaffen van de omstreden 24-uursdiensten – weinig meer terecht zou komen.

Een maandenlange patstelling volgde. Schaap wilde niet van wijken weten. Maar ook in de Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland, waar de brandweer onder valt, was verzet. Een jaar eerder hadden de burgemeesters in de regio het contract met Schaap tussentijds verlengd, als signaal aan de uitrukdienst: deze commandant krijgen jullie niet weg. Schaap nu wegsturen, vonden ze, was capituleren voor de macht van de werkvloer.

Het waren „pittige botsingen” in de veiligheidsregio, zegt Bas Eenhoorn, destijds als interim-burgemeester van Amstelveen en als portefeuillehouder brandweer aanvoerder van het verzet. Hij verbaasde zich over de manier waarop Halsema de discussie voerde. „Het werd persoonlijk. Dat ik het met haar oneens was, zag ze als een aanval op haarzelf. Ik kreeg verwijten van haar over hoe ik me had gedragen en wat ik had gezegd.” Eenhoorn, een VVD’er met veertig jaar ervaring als burgemeester, ervoer de confrontatie met Halsema als „buitengewoon onplezierig”, zegt hij. „Ik voelde mij in een hoek gezet. En dat was onnodig. Je kunt zo’n discussie toch ook zakelijk voeren?”

Fles wijn op tafel

Wat Eenhoorn zegt, hoor je vaker: Femke Halsema is een bestuurder met twee gezichten. Ze is charmant, empathisch en kan goed luisteren. Ook is ze iemand die houdt van gezelligheid en persoonlijk contact. Fles wijn op tafel, sterke verhalen uitwisselen, de laatste roddels doornemen. Bijvoorbeeld tijdens heidagen van het college aan het begin van het politieke jaar, wanneer Halsema het voortouw neemt. Aanwezigen herinneren zich een avond die uitliep op een hilarisch gesprek over de looks van raadsleden. Welke lokale volksvertegenwoordiger (m/v) vond het college van B en W het meest aantrekkelijk?

Er is ook een andere kant. Halsema, zeggen mensen die haar van nabij meemaken, heeft de neiging om kritiek en tegenstand persoonlijk te nemen. Collega-bestuurders, ambtenaren en journalisten vertellen over reprimandes of stekelige appjes wanneer de burgemeester zich onrecht voelt aangedaan door een artikel of publieke uitspraak. Een dikke huid heeft Halsema in die vijf jaar in het ambt nauwelijks gekregen, zeggen ze.

De – openbaar gemaakte – appgesprekken die Halsema op de dag van de Damdemonstratie voerde, laten zien hoe ze opereert als ze zich onheus bejegend voelt. „Wat is dit nou?”, schrijft ze aan Justitieminister Ferd Grapperhaus wanneer hij voor tv-camera’s zijn zorgen uit over het niet-handhaven van de afstandsregels op de Dam. En later op de avond: „Soms even navragen voor je op media reageert.” Als premier Mark Rutte weigert om haar publiekelijk steun te geven, schrijft Halsema: „Sorry, ik verwacht wel iets meer van je.” En als de premier vervolgens doorverwijst naar Grapperhaus: „Ha Mark, je zet me wel erg in de kou.”

Een dikke huid heeft Halsema in die vijf jaar in het ambt nauwelijks gekregen

In de veiligheidsregio werd de patstelling over de brandweer beslecht in het voordeel van Halsema: als grootste gemeente is Amsterdam nu eenmaal de baas. Zeer tegen zijn zin ging burgemeester Eenhoorn akkoord met de exit van commandant Schaap. Ook Schaap zelf accepteerde, na lang onderhandelen, een vertrekregeling.

Onder Schaaps opvolger Tijs van Lieshout keerde de rust terug, maar vooral omdat de ambitie om het brandweerkorps te hervormen, grotendeels is losgelaten. De 24-uursdiensten bestaan nog. Uit de kazernes komen nog altijd verhalen over intimidatie en pestgedrag.

Leen Schaap schreef een boek over zijn tijd bij de brandweer, waarin hij Halsema neerzet als een bestuurder die zich laat inpakken door de charmante praatjes van brandweerlieden en de échte confrontatie uit de weg gaat.

Neem de Black Lives Matter-demonstratie op de Dam, zegt Schaap tegen NRC. „Daar middenin gaan staan met een gewenste button opgespeld, dat is makkelijk werken aan het beeld van de progressieve linkse vrouw. Maar waar staat ze als het er werkelijk toe doet? Als ze de barricades op moet tegen racisme, discriminatie, pesten en misogynie, zoals bij de brandweer? Dan haakt ze af en kiest voor ‘geen gedoe’.”

Brandbrief

Aandacht geven aan de stadsdelen die lang waren verwaarloosd door het college. Dat was een belangrijke opgave die Halsema voor zich zag bij haar aantreden. Ze wilde, zo zei ze in haar installatiespeech, „in gesprek met Amsterdammers die vinden dat er weinig naar ze wordt geluisterd, dat ze te weinig aan het woord komen.”

Dat deed ze: vanaf het begin van haar burgemeesterschap was Halsema veelvuldig te vinden in Noord, Nieuw-West en Zuidoost – de ‘achtergebleven’ stadsdelen buiten de Ring. Maar de echte test kwam in de winter van 2021, toen betrokken bewoners onder de naam Red Amsterdam Noord een brandbrief schreven aan de gemeenteraad. Over hoe de ‘oude’ Noordelingen hun stadsdeel dreigden te verliezen aan nieuwe, welvarende bewoners. Over het groen dat dreigde te verdwijnen, het slechte onderhoud van de openbare ruimte, het gebrek aan inspraak bij het stadsdeelbestuur. Over hoe de gemeente, in de woorden van bewoner Sylvia Fennis, „met haar reet naar Noord stond”, en „alle problemen bij ons over de schutting gooide”.

Halsema trok zich de noodkreet aan. Ze kwam naar Noord. De eerste keer, in de zomer van 2021, met het voltallige college. Daarna in haar eentje, op het kantoor van Red Amsterdam Noord aan het Mosveld. Geen ambtenaren, geen voorlichter. Alleen haar chauffeur kwam mee. En af en toe haar chef kabinet, van wie Halsema’s gesprekspartners meteen het 06-nummer kregen.

Het eerste wat Sylvia Fennis opviel, was de aandachtige houding van de burgemeester. Geen uitleg of verhalen over beleid – ze kwam om te luisteren. „Of althans, dat gevoel gaf ze je.” Er was koffie en thee, meestal ook koekjes of cake. De sfeer was informeel. Met Eva Bollen, een van de auteurs van de brandbrief en roker, ging Halsema wel eens naar buiten, stiekem een sigaretje doen op een bankje.

„Ik had m’n reserves, net als de rest van ons”, zegt Sylvia Fennis, „maar daar waren we na het eerste gesprek meteen vanaf.”

Eva Bollen: „Ze gaf toe: we hebben als gemeente fouten gemaakt. En ze vroeg: willen jullie een plan schrijven om Amsterdam-Noord beter te maken?”

Halsema bleef komen. Iedere maand, een jaar lang. Ze spraken over de zorgen en grieven in Noord, Halsema legde uit wat ze wél voor de bewoners kon doen en wat niet. Uit de gesprekken ontstond een plan voor hoe het beter zou kunnen boven het IJ: de Aanpak Noord.

Regelfetisjisme

‘Aanpak’ is een woord dat je vaak hoort bij Femke Halsema. Ze houdt van plannen maken, liefst langlopend en veelomvattend. In de afgelopen jaren lanceerde ze projecten en programma’s om de grote vraagstukken van Amsterdam te lijf te gaan: de gewelddadige drugscriminaliteit, ondermijning, bureaucratie en regelfetisjsime bij ambtenaren, overlast en monocultuur door massatoerisme, achterstelling en apathie in de stadsdelen buiten de Ring.

Bang voor uitgesproken stellingnames is Halsema niet. Ze is, bijvoorbeeld, de eerste burgemeester van Amsterdam die hardop zegt dat de situatie op de Wallen onacceptabel is, dat er niets ‘leuks’ of ‘tolerants’ is aan de gekte die zich daar avond aan avond voltrekt.

Toch is de oogst van al die ambitieuze programma’s nog niet heel zichtbaar. Sommige projecten, zoals de ‘masterplannen’ die voor leefbaarheid en zelfvertrouwen moeten zorgen in de achtergebleven stadsdelen, zullen vele jaren nodig hebben om resultaat te boeken. The jury is still out.

Andere plannen gingen niet door of zijn op z’n best onzeker. Halsema’s voorstel om buitenlandse toeristen te weren uit coffeeshops werd afgeschoten door de raad, die vreest voor illegale straathandel in cannabis door kwetsbare jongeren. De proef met preventief fouilleren – waarvoor Halsema de gemeenteraad trotseerde – werd afgelopen najaar per direct stopgezet. De politie bleek onbevoegde controles te hebben uitgevoerd.

Sekswerkers

Over één voorstel van Halsema is op dit moment bijzonder veel te doen: het Erotisch Centrum. Als het aan de burgemeester ligt, wordt een flink deel van de raambordelen op de Wallen verplaatst naar een gebouw buiten het stadscentrum. Het doel: minder Britse vrijgezellenfeesten, meer veiligheid voor sekswerkers.

Halsema werkt, met onderbrekingen, al vier jaar aan het plan. In het Erotisch Centrum komt veel uit Halsema’s burgemeesterschap samen. De overtuiging dat het zo niet langer gaat in de binnenstad. Haar streven om de positie van kwetsbare groepen zoals sekswerkers te verbeteren. De behoefte om het gesprek aan te gaan met bewoners. En de bereidheid om radicale plannen te smeden – ook als die stuiten op tegengestelde belangen en heftige emoties.

Sinds Halsema begin dit jaar de beoogde locaties voor het sekscentrum bekend heeft gemaakt, twee in Amsterdam-Zuid en één in Noord, is onder bewoners in beide stadsdelen sprake van hevig verzet. De twee betrokken stadsdeelbesturen gaven een negatief advies; de gemeenteraad – die eerder instemde met de het plan – is ineens een stuk minder enthousiast.

Tijdens twee drukbezochte bijeenkomsten uitten bewoners van Zuid en Noord luidruchtig – en soms ronduit onbeschoft – hun bezwaren tegen Halsema’s ‘megabordeel’. De burgemeester bleef geduldig uitleggen waarom zij wél gelooft in haar plan. Het uit de hand gelopen feesttoerisme, zo luidde haar boodschap, is óók een probleem van de rest van de stad. „U bent een van de meest weerbare stadsdelen”, zei ze tegen een stomende zaal in Zuid. En: „Participatie wil niet zeggen dat u altijd uw zin krijgt.”

Aanpak Noord

Hoe ingewikkeld de keuzes zijn die Halsema moet maken en hoe de opgaves die ze zichzelf gesteld heeft met elkaar kunnen botsen, zie je in Amsterdam-Noord.

De bewoners van Red Amsterdam Noord waren „heel blij” met Halsema’s betrokkenheid bij hun stadsdeel, zegt Sylvia Fennis. Het grofvuil kon ineens wekelijks worden opgehaald in plaats van één keer per maand. Een beoogd fietspad door het Vliegenbos, dat op fel verzet stuitte bij omwonenden, ging niet door. „Daar zat Halsema natuurlijk achter.”

Na een jaar praten was de Aanpak Noord klaar. Geschreven door de bewoners. De gemeente heeft zich er voor vijfentwintig jaar aan verbonden. Het eerste geld, onder meer voor jeugdwerkers een buurtcoöperaties, werd onlangs vrijgemaakt.

Maar toen werd het februari 2023. Plotseling wees de burgemeester het NDSM-terrein in Noord aan als mogelijke locatie voor het Erotisch Centrum. De bewoners van Red Amsterdam Noord waren compleet verrast, zegt Eva Bollen. „Het was een klap in ons gezicht. Dit is nou precíes waar we bij die bijeenkomsten met haar over spraken: de problemen over het IJ kieperen.”

Op dag van de bekendmaking kwam Halsema langs op het kantoor aan het Mosveld. „Ineens zwaaide de deur open en stond Halsema daar”, zegt Bollen. „Ze wilde haar keuze komen toelichten. Ik stond met m’n mond vol tanden.” Naderhand was ze „best boos” over Halsema’s bezoek, het voelde intimiderend. „Ik ben je vriendin niet, dacht ik, je moet je bewust zijn van je positie.”

Desondanks heeft ze Halsema „hoog zitten”, zegt Bollen. „Ik heb ontzettend veel respect voor hoe ze zich staande houdt, met alles wat ze als vrouwelijke burgemeester over zich heen krijgt.”

Laatst hebben ze het erover gehad bij Red Amsterdam Noord: ze zouden graag zien dat Halsema een tweede termijn als burgemeester ingaat. „Al is het maar om te laten zien dat het heel normaal is, een vrouwelijke burgemeester. Dat heeft Amsterdam blijkbaar nodig.”