Opmerkelijk onder de Gaza-oorlogsomstandigheden dat president Biden maar blijft werken aan normalisering van de betrekkingen tussen Saoedi-Arabië en Israël. Begrijpelijk dat de Israëlische premier Netanyahu er nog steeds op aast; het zou de gouden overwinningsbeker in zijn prijzenkast zijn en zijn zwaar gedeukte politieke loopbaan redden. Maar zou zo’n normalisering in de verkiezingen in november Biden helpen tegen Trump?
Hoe dan ook, de Saoediërs kregen vorige week dik genoeg van de aanhoudende berichten over die contacten. Witte Huis-woordvoerder John Kirby had net gezegd dat nog altijd gesprekken gaande waren over normalisering, of het Saoedische ministerie van Buitenlandse Zaken barstte los. „Het koninkrijk heeft zijn vaste standpunt aan de Amerikaanse regering overgebracht dat er geen diplomatieke betrekkingen met Israël zullen zijn tenzij een onafhankelijke Palestijnse staat is erkend met de grenzen van 1967 met Oost-Jeruzalem als zijn hoofdstad, en dat de Israëlische agressie in de Gazastrook stopt en alle Israëlische bezettingstroepen zich uit de Gazastrook terugtrekken.” Het ministerie richtte zich met name tot de permanente leden van de VN-Veiligheidsraad die Palestina nog niet hebben erkend, VS, VK en Frankrijk.
Dat vaste standpunt is wel eens een stuk minder vast geweest. Een paar weken voordat Hamas’ bloedige overval op Israël op 7 oktober alles veranderde, zei de Saoedische kroonprins in een vraaggesprek met het Amerikaanse Fox News dat normalisering „elke dag dichterbij” kwam. Hij hoopte dat die deal „het leven van de Palestijnen zal vergemakkelijken”. Een makkelijker leven! Hij hoopte! Dat was wel een hele luchtige aanzet tot de Palestijnse staat die Saoedi-Arabië en de overige Arabische landen sinds 2002 eisen.
Saoedi-Arabië onderhoudt al lange tijd niet eens zo stiekeme relaties met Israël; met zijn spectaculaire moderniseringsprogramma kan het Israëlische technologie goed gebruiken, nog afgezien van informatie van Israëlische inlichtingendiensten over de plannen van zijn enge buren. Maar de meeste Arabische heersers moeten zich wel íets aantrekken van de opinie van hun burgers. En die is door de bloedige Gaza-oorlog een stuk negatiever geworden over Israël, bevestigt een recente peiling in zestien Arabische staten door het Arab Center Washington DC. In Saoedi-Arabië was de verandering het grootst: van 38 procent afwijzing van normalisering in 2022 naar 68 procent nu. Interessant trouwens ook het pan-Arabische antwoord op de vraag naar de grootste bedreiger van de regionale vrede: Amerika wint met 51 procent, gevolgd door Israël met 26 en Iran met 7 procent.
Maar wat eisen de Saoediërs nou precies? Een einde aan de Gaza-oorlog en de Israëlische troepen weg spreken voor zich, maar wat betekent erkenning van die Palestijnse staat? Van de 193 lidstaten van de VN erkennen er 139 al jarenlang de Palestijnse staat, waarvan negen EU-leden (niet Nederland).
Sinds zeer kort hinten Washington en Londen op erkenning van de Palestijnse staat. „We moeten het Palestijnse volk een horizon geven naar een betere toekomst, de toekomst van een eigen staat”, ontdekte de Britse minister Cameron.
Maar wat zou het Palestijnse volk opschieten met die horizon? Er zijn dan nog steeds geen grenzen. Daarentegen wél Israëlische bufferzones, wegversperringen, standrechtelijke executies, invallen en arrestaties. Op de Westoever blijven de onder internationaal recht illegale nederzettingen en radicale kolonisten die straffeloos het recht in eigen hand nemen.
De Israëlische regering die zich, met steun van de bevolking, met alle kracht verzet tegen de vorming van een onafhankelijke Palestijnse „terreurstaat”, zou eigenlijk best een dergelijk fictief Palestina kunnen aanvaarden. Ja, een soort legalisering van de bezetting. En misschien alsnog Saoedische normalisering binnenhalen.
Carolien Roelants is Midden-Oostenexpert.
