Een tijdje terug was er een man die had besloten dat hij en ik bij elkaar hoorden. Dat kan natuurlijk gebeuren en is onder bepaalde omstandigheden misschien zelfs romantisch te noemen, alleen hadden deze man en ik elkaar nog nooit gesproken. Hij had me ergens zien optreden en begon vervolgens onsamenhangende berichten te sturen via Facebook, plus allemaal foto’s van zichzelf. Er kwamen brieven van hem (blijkbaar had hij weten te achterhalen waar ik woonde) en om het nog griezeliger te maken, waren deze brieven allemaal ongefrankeerd, wat betekende dat hij ze dus zelf door mijn brievenbus had gedaan.
Ik vond het verontrustend maar besloot er verder geen aandacht aan te besteden, tot er op een middag werd aangebeld. Ik nam de intercomtelefoon op (in die tijd had ik nog een ouderwetse zonder beeldscherm), er klonk „pakketje!” en ik drukte op de buzzer. Twee trappen later werd er op mijn deur geklopt. Ik deed open en daar stond Facebookman.
„Verrassing!”, riep hij.
Ik moet zo wit zijn weggetrokken dat hij meteen sorry zei en zich uit de voeten maakte.
Die nacht sliep ik niet. Wat als hij de volgende keer niet wegging?
De dag erna zat ik op het politiebureau om aangifte te doen. De agente die het proces-verbaal optekende krabde zich achter de oren.
„Je wil niet weten hoeveel mensen er lastig worden gevallen. En er valt zo weinig tegen te beginnen.”
De politie zocht Facebookman gelukkig op om een stopgesprek te houden. Ik heb hem daarna nooit meer gezien, tot vorige week.
Ik wandelde mijn straat in en zag een bekend gezicht bij mijn voordeur. Mijn vriend (die een zwarte band in diverse enge vechtsporten heeft en gelukkig bij me was) voelde me verstijven. „Alles goed?”, vroeg hij bezorgd.
Toen pas zag ik dat de persoon bij de voordeur gewoon mijn buurman was. Niets aan de hand, en tegelijkertijd ook weer wel, want een van de vervelender dingen van lastiggevallen worden is dat iemand zich niet alleen een weg in je leven probeert te forceren, maar ook in je hoofd. Er is niet alleen sprake van een ruimtelijke, maar ook een psychische vorm van huisvredebreuk.
„Kalm aan”, zei mijn geliefde toen ik gisteren weer even in paniek was. „Hij stond niet aan je deur, het was betekenisloos.”
Dat klopte. Maar de afgelopen dagen ben ik weer continu mijn omgeving aan het scannen op mogelijk gevaar. Voel ik me ongemakkelijk als er iemand achter me loopt. Ik moet de hele tijd van mezelf opletten, voel me onveilig als ik ook maar even mijn gedachten laat afdwalen. Raak er steeds meer van doordrongen dat betekenisloosheid iets compleet anders is dan betekenisvrijheid.
„Toen ik net begon, had ik geen geld om truien te laten maken, dus kocht ik truien van schooluniformen. Ik liet die dragen door David Bowie, door Jimmy Page, met heel baggy broeken erbij. Dat hebben we opnieuw gemaakt: heel strakke tops met grote broeken. Het ziet er fantastisch uit, vind ik. (…) Dit is een spijkerbroek gemaakt van thornproof stof, een dubbel getwijnde keperstof die heel sterk is en oorspronkelijk uit Yorkshire komt. Kleding van die stof beschadigt niet als je ermee tussen struiken met doornen loopt, vandaar dat-ie thornproof wordt genoemd.”
Paul Smith – Sir Paul Smith – lanceerde zijn collectie voor najaar 2025 vorige week woensdag nou eens niet met een show, maar met een persoonlijke presentatie. „We zijn nog altijd een onafhankelijk bedrijf”, zei de inmiddels 78-jarige Britse ontwerper. „Dus ik kan doen wat ik wil.”
Hoogstens 120 mensen zaten samengepropt in een zaaltje in zijn Parijse kantoor – minder mensen dan buiten stonden in de hoop een glimp van de uitgenodigde K-popster Hongjoong op te vangen, en een fractie van het aantal bezoekers van zijn shows.
Zes groepjes van drie modellen riep Smith bij zich. Hij vertelde niet alleen over de kleren, maar ook over de inspiratie voor de collectie: de kledingstijl van jarenzestigfotografen als David Bailey en Terence Donovan en het werk van zijn eigen vader, Harold B. Smith, oprichter van de Beeston Camera Club en maker van de bloemenfoto die in de collectie op overhemden en dassen terugkwam. („Ik ben dit seizoen dol op overhemden en dassen in hetzelfde materiaal”). Tussendoor toverde hij een ei uit een van de tassen en maakte een paar grapjes („Ik ga hem niet vragen zijn broek uit te trekken want ik ben een heer”).
Het is niet uit te sluiten dat de aanpak van Paul Smith vooral een bezuinigingsmaatregel was – Parijse shows zijn tonnen verslindende evenementen, en volgens de laatst bekendgemaakte cijfers draait het merk al een paar jaar verlies. Maar het werkte. Paul Smith ging terug naar de basis: kleren, en waarom en hoe die worden gemaakt – dat bleef hangen.
Van links naar rechts: Paul Smith, Louis Vuitton, Louis Gabriek Nouchy
Foto’s: Paul Smith, Louis Vuitton, Louis Gabriel Nouchi
Greedflation
Paul Smith is niet het enige modemerk dat het zwaar heeft. Een paar uitzonderingen daargelaten zucht de hele luxe-industrie onder teruglopende inkomsten. Na jaren van enorme groei en inflatie overstijgende prijsstijgingen, ‘greedflation’ genoemd – sinds corona gemiddeld 54 procent – lopen de inkomsten de laatste tijd terug. Oorzaken die worden genoemd zijn die hoge prijzen van kleding en accessoires, de steeds vaker tegenvallende kwaliteit en het gebrek aan vernieuwende ontwerpen – te veel luxehuizen hebben te lang geleund op logoproducten.
De Parijse mannenmodeweek had een minder vol programma dan eerdere edities; de modewereld zit duidelijk in een overgangsfase.
Het Spaanse Loewe gaf voor het eerst in lange tijd geen aparte mannenmodeshow, maar kondigde aan de mannencollectie in maart met de vrouwencollectie samen te showen. Al hoeft dat niet zozeer met eventuele tegenvallende financiële resultaten te maken te hebben, als wel met een mogelijk vertrek van creatief directeur Jonathan Anderson: het hardnekkige gerucht is dat hij binnenkort overstapt naar Dior. Ook afwezig: Givenchy. De nieuwe creatief directeur Sarah Burton (ex-Alexander McQueen), die het merk weer op de rails moet krijgen, maakt in maart pas haar debuut.
Vijf fototenten
Louis Vuitton had voor de show een grote tent laten opzetten achter het Louvre. Daarvóór maar liefst vijf kleine tenten, waar beroemde bezoekers zich op de foto konden laten zetten. Op de catwalk stonden grote blokken die, toen het licht er aan het einde van de show op viel, kasten bleken te zijn waarin oude hutkoffers zaten en vintage kledingstukken van streetwearmerken van het Japanse A Bathing Ape en Billionaire Boys Club, merken die werden opgericht door de Japanse streetwearlegende Nigo. Billionaire Boys Club bestierde hij samen met Pharrell, muzikant en creatief directeur van de mannenlijn van Louis Vuitton.
Nigo, die tegenwoordig modemerk Kenzo leidt, werkte ook voor deze collectie samen met Pharrell. Het is het soort samenwerking dat in de wereld van de streetwear gebruikelijk en geloofwaardig is, maar bij deze collectie vaak niet meer opleverde dan de inmiddels overbekende luxe logokledingstukken en accessoires. Straatmode voor mannen zo rijk, dat ze die straat nog zelden zien – de echte Billionaire Boys Club.
Van links naar rechts: Comme des Garcons, Walter Van Beirendonck, Willy Chavarria
Foto’s: Getty Images, Walter Van Beirendonck, Willy Chavarria
Fris voelden wel de relatief sobere bruine pakken en jassen aan het begin van de show. Die zouden zomaar een trend kunnen worden. Meer modehuizen lieten bruine in plaats van de bekende blauwe en zwarte pakken zien: ze waren ingetogen en warm.
Naast bruin was ook legergroen veel te zien op de catwalks, een kleur die moeilijk níét te linken is aan de actualiteit. Nergens was dat groen zo prominent aanwezig als bij het Japanse avant-gardemerk Comme des Garçons, waar een groot deel van de modellen geheel of gedeeltelijk in legergroen liep, op het hoofd wollen ‘helmen’ bezet met kunstbloemen, een combinatie die niet anders uit te leggen is dan een roep om vrede. Of zoals ontwerper Rei Kawakubo de show had gedoopt: ‘To hell with war’.
Bij Walter Van Beirendonck waren het ‘aliens’ die de vrede bepleitten: modellen van wie vingers waren verlengd met 3D-geprinte ‘lange vingers’. Op nylon pakken, jassen en shirts stonden teksten als ‘We come in peace’ en ‘No war’. In het midden van de zaal stonden stoelen in de vorm van beren met heel lange benen en armen en een piemel; Van Beirendoncks tweede samenwerking met de Nederlandse meubelproducent Hans Lensvelt. Maar het was niet alleen uitbundigheid: ook Van Beirendonck had volop bruine (geruite) pakken.
Onder een aantal kleinere onafhankelijke merken waren er eveneens afhakers, en een nieuwkomer: Willy Chavarria, die met zijn ‘chicano’-stijl twee keer werd uitgeroepen tot Amerikaanse mannenmodeontwerper van het jaar. Hij liet vooral pakken zien – uitbundige zwarte, rode en geruite pakken met wijde broeken die werden gedragen met overhemden met enorme kragen, hoeden en oversized corsages en rozenkransen, alsook een aantal ‘Chanel-jasjes’ voor mannen.
Niet alleen een ode aan de latino-stijl, ook aan de lhbtqi+-gemeenschap en met een welkome dosis vrolijkheid. Aan het eind van de show werd de toespraak afgespeeld die bisschop Mariann Budde voor Trump hield na zijn inauguratie.
Légion d’Honneur
Als het klopt dat Jonathan Anderson naar Dior gaat en daar niet alleen de vrouwen- maar ook de mannencollectie onder zijn hoede zou nemen, zou de collectie voor najaar 2025 zomaar Kim Jones’ laatste kunnen zijn. Jones – die de avond na de show onderscheiden werd met de Légion d’Honneur, de hoogste Franse onderscheiding – heeft zich in de zeven jaar dat hij voor Dior werkt meer en meer toegelegd op couture voor mannen, en deze show was daar veruit het meest overtuigende voorbeeld van. Mocht hij inderdaad vertrekken, dan was het een prachtige zwanenzang.
Vanaf een hoge, helverlichte witte trap liepen geblinddoekte modellen gekleed in elegante zijden blouses op smalle zwarte broeken, zachtroze zijden jasjes en capes met grote strikken op de rug, kamerjassen met leggings eronder, lange jassen die zo waren omgeknoopt dat ze op lange rokken leken, en perfect gesneden getailleerde jasjes.
<figure aria-labelledby="figcaption-1" class="figure" data-captionposition="icon" data-description="Dries Van Noten
Foto Willy Vanderperre
” data-figure-id=”1″ data-variant=”row”><img alt data-description="Dries Van Noten
Van links naar rechts: Dior, Dries Van Noten, Egonlab
Foto’s: Dior Men, Willy Vanderperre, Egonlab
Helder maar onmiskenbaar romantisch, en daarmee zou je er een statement in kunnen zien tegen de groeiende intolerantie tegen genderfluïditeit.
De collectie van Dries Van Noten was even ongegeneerd romantisch. Jassen hadden dramatisch grote pofmouwen en werden gedragen met hoofddoekjes en bloemcorsages, blouses hadden grote strikken, er was een mannenminirokje bezet met paarse pailletten.
Het was de tweede collectie die Van Noten, die afgelopen zomer met pensioen ging, niet zelf heeft ontworpen. Zijn achtergebleven team maakte het begin, de in december benoemde nieuwe creatief directeur Julian Klausner had de collectie afgemaakt en gestyled. Ook het huis Dries Van Noten gaf dit keer geen show; de collectie werd voor een keer in de showroom gepresenteerd.
Op de poppen en in het lookbook werden de outfits gedragen met zwarte panty’s. Het geheel had, dankzij de rijke stoffen, ontegenzeglijk het stempel van het modehuis Dries Van Noten. Maar het getuigde ook van vernieuwingsdrang en eigenzinnigheid. Precies waar de mode behoefte aan heeft.
Modellen nemen na de show van Walter Van Beirendonck in de stoelen die hij ontwikkelde met Hans Lensvelt.Foto Foc Kan/WireImage
Er hangen donkere wolken boven de afdeling aardwetenschappen op de Vrije Universiteit in Amsterdam. Hoewel niet duidelijk is wat de VU precies met aardwetenschappen van plan is, geldt er sinds kort een vacaturestop en ligt de bouw van laboratoria stil. Wat er ook gebeurt, opheffen of wegbezuinigen van aardwetenschappelijke opleidingen en onderzoek zou een heel onverstandige beslissing zijn, waarmee de VU zich onttrekt aan haar verantwoordelijkheid om mensen op te leiden die kunnen gaan werken aan de grote maatschappelijke uitdagingen waar een snel veranderende wereld ons voor stelt.
Aardwetenschappen aan de VU is een plek waar onderzoek naar klimaat en aarde van zeer hoog niveau wordt bedreven, en waar aan ongeveer 300 studenten misschien wel het beste aardkundeonderwijs van het land wordt gegeven. Nóg wel.
Want het lijkt financieel niet goed te gaan met de afdeling, vooral doordat een paar jaar geleden de regels werden herzien voor de facultaire financiering van onderwijs en onderzoek. Het gebruik van laboratoria wordt sindsdien volledig doorberekend aan de groepen die er gebruik van maken. Erg nadelig voor een onderzoeksgroep als aardwetenschappen, met kleinschalige opleidingen en veel labonderzoek. Collega-klimaatonderzoekers van mij voelen zich overvallen door de recente vacaturestop, en maken zich grote zorgen over de toekomst van onderzoek en onderwijs.
Energietransitie
We zullen kennis over onze bodem de komende tientallen jaren nog hard nodig hebben. Neem alleen al de energietransitie. Een essentiële uitdaging is dat we momenteel bezig zijn om onze gehele energievoorziening te verplaatsen van de onzichtbare ondergrond naar het overvolle aardoppervlak. Een gaswinningslocatie, dat zijn een paar leidingen met een hek eromheen. Als je niet weet dat het er staat, rijd je er zo aan voorbij. Zonneparken en windmolens zijn daarentegen niet te missen.
De verplaatsing naar het aardoppervlak geeft overal wrijving in de samenleving. Aardwetenschappers zijn onmisbaar om die ruimteclaims in goede banen te leiden, met kennis van bodem, natuur en water als basis. Ze kunnen ook helpen de druk op het oppervlak te verlichten, door te werken aan ondergrondse energieopslag, geothermie, aanleg van warmtenetten en waterstofinfrastructuur. Ze zijn onmisbaar voor een overstap naar duurzaam en circulair gebruik van grondstoffen. En dan heb ik het nog niet eens gehad over de enorme joker in alle twee-gradenscenario’s: afvangen en ondergronds opslaan van CO2. Niemand die weet hoe we dit gaan opschalen maar we rekenen wel vast op knappe koppen die dit gaan oplossen.
De aardwetenschappen zijn ook onmisbaar om ons klimaat beter te leren begrijpen. Voor een groot deel wordt ons klimaat bepaald door snelle en langzame kringlopen van water en koolstof. Die verblijven lang (gesteente, ijskap) of kort (boom, wolk) in verschillende reservoirs, boven en onder de grond. De uitwisseling van water en koolstof tussen al die reservoirs verandert in een snel opwarmend klimaat. Maar hoe, dat weten we niet altijd.
Vrijwel alle gaten in onze kennis over het klimaat komen doordat we het veranderende gedrag van die kringlopen niet precies begrijpen. Onderzoek en onderwijs moeten helpen om antwoorden te vinden op belangrijke vragen. Hoeveel koolstof kan de oceaan nog opnemen? Hoelang blijven broeikasgassen nog opgesloten in de permafrost en op de oceaanbodem? Hoe houden we bodems vitaal voor akkerbouw en hoe wordt bodemkwaliteit beïnvloed door toenemende droogte en wateroverlast?
Dalende instroom
Je kunt beredeneren dat Utrecht, Delft en Wageningen studenten wel kunnen opvangen als de aardwetenschappen uit Amsterdam verdwijnen. Maar dat is wensdenken. Studentenkamers zijn schaars en duur, daardoor woont tegenwoordig meer dan de helft van de studenten thuis. In de praktijk raak je daarmee potentiële studenten uit de regio Noord-Holland en Flevoland kwijt. Studenten die we zo hard nodig hebben voor al die uitdagingen op het gebied van energie, voedsel, landschap, water en veiligheid.
Stopt er één opleiding, dan gaat dat ten koste van de landelijke instroom én de landelijke zichtbaarheid.
In 2020 heeft de VU zich nog met andere universiteiten uitgesproken voor een versterking van de aardwetenschappen. Dat mondde onder het vorige kabinet uit in de zogenoemde sectorplannen, waarmee kon worden geïnvesteerd in onderzoekers en docenten. Wat we nu echter zien is het tegenovergestelde. Daarmee lijkt de VU terug te komen van haar ambities, en onttrekt zij zich aan de maatschappelijke verantwoordelijkheid én vraag om aardwetenschappelijke kennis voort te brengen.
Aardwetenschappen is een fundamenteel vakgebied, onmisbaar in een wereld waarin we miljarden mensen voorzien van voedsel, energie, water en grondstoffen. Onderzoek en onderwijs zijn cruciaal in voorbereiding op de grote verbouwing van Nederland en de wereld, op weg naar een circulaire, fossielvrije toekomst. Aan alle VU-bestuurders: de aardwetenschappen hebben investeringen nodig, geen bezuinigingen.
Peter Kuipers Munneke is glacioloog bij de Universiteit Utrecht en weerman bij de NOS
Steeds als de stikstofdiscussie oplaait, zoals nu ook weer het geval is, hoor je nogal uiteenlopende economische argumenten. Er zijn onderzoeken die aantonen dat de boeren het zwaar hebben. Maar het tegenovergestelde valt ook te bewijzen. Je hoort dat de agrarische sector van groot belang is voor de Nederlandse economie. Maar ook dat landbouw Nederland economisch niet zoveel oplevert. Hoe zit het echt?
Vandaag banen Maarten en Marike een weg door een doolhof aan cijfers. Hoe afhankelijk zijn we van onze landbouw?
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected].
