Ze gingen de hele wedstrijd gelijkop, liepen een paar honderd meter voor de finish zelfs keurig naast elkaar, maar vlak voor het einde wees een van de vier hardlopers naar de eindstreep en wapperde met zijn hand. Alsof hij wilde zeggen: dit is het moment, ga er maar langs. De beelden van de halve marathon in Peking van afgelopen zondag gingen de wereld over. Want had de Chinese atleet He Jie op eigen kracht gewonnen, of lieten de Ethiopische en twee Keniaanse atleten hem bewust als eerste de finish passeren door zelf snelheid te minderen?
Eigenlijk had de Keniaanse loper Willy Mnangat al toegegeven hoe het zat, toen BBC Sport Africa er vlak na de wedstrijd naar vroeg. Nog heel even beweerde hij Jie voorrang te hebben gegeven „omdat hij mijn vriend is”, maar niet lang daarna speelde hij open kaart. Samen met zijn landgenoot Robert Keter en de Ethiopische Dejene Hailu Bikila was hij ingehuurd als zogenaamde ‘haas’ voor Jie, zei hij. „Ik deed niet mee om te winnen”, zei Mnangat, „het was geen spannende wedstrijd voor mij.”
Medailles en bonussen weer inleveren
Dinsdag bleek officieel dat er is valsgespeeld, nadat de organisatie van de hardloopwedstrijd een onderzoek had laten uitvoeren naar de wel erg vreemde taferelen aan de finish. Dus moet het viertal — Jie eindigde op de eerste plaats, de drie Afrikaanse atleten samen op twee — alle medailles, trofeeën en bonussen weer inleveren. De hazen werden ingehuurd door een co-sponsor van het evenement. De organisatie van de halve marathon verbreekt per direct de samenwerking met het sportbureau.
Het inzetten van hazen, in het Engels ook wel pacemakers genoemd, is niet verboden, zelfs gebruikelijk, tijdens hardloopwedstrijden. Dat moet dan wel op het startnummer vermeld staan. In dit geval was dat niet zo. „Ik weet niet waarom ze mijn naam op het startnummer hebben gezet”, zei Mnangat later. „Mijn taak was om snelheid te maken en Jie te laten winnen.”
En zo bleek het allemaal voor niets: het drietal zou Jie — zelf Chinees recordhouder op de hele marathon en gouden medaillist bij de marathon in Hangzhou vorig jaar — aan een wereldrecord op de halve marathon moeten helpen, maar daarvoor kwam hij alsnog één minuut en elf seconden te laat over de eindstreep. De tijden van alle vier de atleten zullen uit de boeken worden geschrapt.