Het was „geen nederlaag”, benadrukte de woordvoerder van de Filippijnse kustwacht maandag tegen de internationale pers. Maar beelden van zeelieden die op brancards een Filippijns marineschip werden afgedragen, straalden iets anders uit.
Zondag keerde het marineschip Teresa Magbanua terug in de thuishaven, nadat de bemanning zich vijf maanden lang had geweerd tegen intimidatie en geweld van de Chinese kustwacht rond een onbewoond rif in de Zuid-Chinese Zee. Het Escoda-rif hoort volgens internationale verdragen bij de Filippijnen. Het ligt ook binnen de zogenoemde exclusieve economische zone van de Filippijnen: honderdveertig kilometer ten westen van het Filippijnse eiland Palawan. De afstand tot het dichtstbijzijnde Chinese eiland Hainan is twaalfhonderd kilometer.
Op historische gronden vindt China dat vrijwel de hele Zuid Chinese Zee haar toebehoort. Die claim is eerder in NRC door Bill Hayton, onderzoeker aan het Asia-Pacific-programma van de Britse denktank Chatham House, omschreven als „historische nonsens die is verzonnen in de jaren dertig en veertig”.
Dat weinigen de logica snappen van China’s claim weerhield de Volksrepubliek er niet van dit jaar agressief aanwezig te zijn rond dit rif. Zo maakten Chinese schepen het Filippijnse vissers regelmatig onmogelijk te werken. Om dit te stoppen werd in april de Teresa Magbanua gestuurd. Maar de Filippijnen leken niet opgewassen tegen de Chinezen. Vorige maand blokkeerden Chinese schepen een bevoorradingsmissie voor de bemanning, wat leidde tot tekorten aan voedsel en andere benodigdheden. Een andere reden om terug te keren is dat schade aan het schip gerepareerd moet worden die volgens de Filippijnen veroorzaakt is door China.
‘Grotere doelen’
Bij thuiskomst van het Filippijnse schip heette admiraal Ronnie Gil Gavan de bemanning welkom, zo was te zien op beelden van nieuwszender ANC. Hij zei dat leiders in hun leven soms moeten kiezen tussen de „bescherming van de levens van de bemanning” en „grotere doelen”. Maar in dit geval was dat niet nodig, vervolgde hij, omdat de Filippijnen het gebied zouden blijven verdedigen. Een woordvoerder van de Filippijnse kustwacht verzekerde tijdens de persconferentie op maandag eveneens dat er „aanwezigheid” zal zijn op het rif. „Wij herpositioneren ons schip alleen maar” en „dit betekent niet dat de schepen van de kustwacht niet meer op die plek zullen worden ingezet”, aldus de woordvoerder.
Vergelijkingen met het Scarborough-rif, dat Manilla in 2012 aan Beijing verloor na een soortgelijk maandenlang conflict, werd door de Filippijnse woordvoerder resoluut van de hand gewezen. „De kustwacht is in staat om alles te doen wat nodig is om ervoor te zorgen dat China niet in staat is het Escoda-rif te bezetten of terug te vorderen”, verklaarde hij. „Wij hebben andere kustwachtschepen die, terwijl wij spreken, misschien al onderweg zijn of zich al op het Escoda-rif bevinden”, voegde hij eraan toe zonder verdere details te verstrekken.
China reageerde stoïcijns. Beijing „oefent onbetwistbare soevereiniteit uit over (…) Xianbin Jiao en de aangrenzende wateren”, stelde een Chinese kustwachtwoordvoerder, waarbij hij de Chinese naam voor het rif gebruikte.
Niet alleen om dit rif wordt gestreden. De afgelopen maanden hebben talrijke incidenten plaatsgevonden tussen Beijing en Manilla, die strijden om de soevereiniteit van verschillende onbewoonde riffen en eilandjes in de Zuid-Chinese Zee. Sinds het aantreden van president Ferdinand Marcos jr. in 2022, heeft Manilla ook sterker haar soevereiniteitsaanspraken op enkele betwiste riffen geuit.
Lees ook
over eerdere aanvaringen tussen China en de Filippijnen
