De gedetineerde en inmiddels geschorste burgemeester van Istanbul, Ekrem Imamoglu, is veroordeeld tot een celstraf van een jaar en acht maanden. Dat heeft AFP gemeld op basis van de uitspraak die door het persbureau is ingezien. Imamoglu, die algemeen werd beschouwd als de grootste rivaal van president Recep Tayyip Erdogan, werd in maart opgepakt.
De 55-jarige politicus werd toen gearresteerd vanwege ‘corruptie’. Zijn arrestatie zorgde voor een golf aan protesten in heel Turkije. Ondanks zijn aanhouding werd hij door zijn partij CHP verkozen als presidentskandidaat voor de Turkse verkiezingen in 2028. Als zijn straf langer dan twee jaar is mag hij niet meer mee doen met die verkiezingen.
Volgens de uitspraak maakte Imamoglu zich schuldig aan het beledigen en intimideren van een officier van justitie. Ook in 2022 werd hij schuldig bevonden voor dezelfde aanklacht en kreeg hij twee jaar en zes maanden celstraf. De geschorste burgemeester ging toen in hoger beroep, sindsdien kwam er geen nieuwe uitspraak. Ook nu kan Imamoglu nog in hoger beroep gaan.
Begin juli werden drie van Imamoglu’s partijgenoten, tevens burgemeesters, ook gearresteerd. Ook zij worden beschuldigd van hun betrokkenheid bij corruptie. Volgens de partij en waarnemers zijn de arrestaties politiek gemotiveerd.
Lees ook
Erdogan schakelt tegenmacht bij voorbaat uit met arrestatie oppositieleider
Ze leiden tot straten die blank staan en kelders die onderlopen: flash floods. Die plotselinge overstromingen door hevige regenval zullen door klimaatverandering steeds vaker voorkomen. Wetenschapsjournalist Marit Verbeek zocht uit: hoe kan Nederland zich wapenen tegen deze razendsnelle wateroverlast?
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected]
Het pro-Russische hackerscollectief NoName057(16) is ontmanteld en uit de lucht gehaald. Dat gebeurde na een internationaal gecoördineerde actie waarbij twaalf Europese landen (Nederland incluis) samen met Europol betrokken waren, zo blijkt uit hun woensdag gepubliceerde verklaring.
Tot dusver zijn twee aanhoudingen, in Spanje en Frankrijk, verricht. Daarnaast zijn nog zeven arrestatiebevelen uitgevaardigd, waarvan de meeste in Duitsland. Volgens Europol zijn in totaal zo’n honderd servers verstoord. De justitie-autoriteiten in de landen hebben in totaal 1.100 vermeende sympathisanten en zeventien beheerders laten weten dat zij strafrechtelijke vervolging riskeren.
Doelen in Nederland, onder meer NRC
NoName57(16) is een pro-Russisch hackerscollectief dat zich met name richt op infrastructuren van westerse bondgenoten van Oekraïne. In Nederland werden bijvoorbeeld de websites van tientallen provincies en gemeenten aangevallen.
Daarnaast voerde het collectief een DDoS-aanval uit op de systemen van NRC. Op 30 april kreeg NRC een stortvloed aan verzoeken binnen van andere computers, waardoor de website overweldigd raakte. Daardoor was nrc.nl urenlang niet of slecht te bereiken voor lezers. De aanval duurde 24 uur.
Lees ook
En toen was nrc.nl opeens niet meer bereikbaar. Zaten de Russen achter de DDoS-aanval? Of tóch de Chinezen?
Ja, Donald Trump sloeg een radicaal andere toon aan, toen hij begin deze week in het Witte Huis bekendmaakte dat de Europese bondgenoten wapens kunnen gaan kopen voor Oekraïne. Hij complimenteerde de Oekraïners zelfs om de „enorme moed” waarmee zij tegen de Russen vechten – woorden die de Amerikaanse president nooit eerder had gebruikt.
Trump schaarde zich in de eerste maanden van zijn presidentschap meer achter Poetin, met wie hij zaken wilde doen, dan achter Zelensky. Nu stemde hij plotseling, ook voor het eerst, in met de verkoop van Amerikaanse wapens en munitie aan Oekraïne en dreigde hij Moskou en haar handelspartners met zware importheffingen.
Volgens Washingtonse bronnen zou Trump zelfs Zelensky hebben aangemoedigd Sint-Petersburg en Moskou aan te vallen met het nieuwe materieel, wat de Amerikaanse president dinsdag weer stellig ontkende. Deze wisselvalligheid is tekenend: sinds de ogenschijnlijke ommezwaai van Trump op maandag bestaat vooral grote onduidelijkheid over de directe gevolgen voor Oekraïne.
Ondanks de „miljarden en miljarden” aan wapens die Trump belooft te zullen verkopen, verkeert ook Kyiv nog in het ongewisse, zo zei generaal Vadym Skibitsky van de Oekraïense militaire inlichtingendienst dinsdag tegen The Guardian. Secretaris-generaal van de NAVO Mark Rutte, sprak maandag in het Witte Huis over „missiles”, raketten, maar weidde er niet over uit. Komen er Amerikaanse kruisraketten, waarmee Oekraïne mogelijk militaire doelen diep in Rusland kan aanvallen? Stelt het Pentagon nieuwe ATACMS beschikbaar, de ballistische raket waarmee Oekraïne vorig jaar succes boekte?
Scepsis over handelsdreigement
En wat heeft Oekraïne eigenlijk aan het handelsdreigement van Trump dat Moskou opdraagt binnen vijftig dagen in te stemmen met een vredesregeling? Is dat niet een vrijbrief voor vijftig lange dagen van nog meer Russische terreuraanvallen op de Oekraïense bevolking? „Trump is zo boos op Poetin dat hij de sancties met vijftig dagen heeft uitgesteld”, smaalde de Amerikaanse hoogleraar strategische studies Phillips O’Brien dinsdag. „Hij zegt tegen Poetin: blijf doen wat je aan het doen bent.”
Veelzeggend was de reactie vanuit Moskou op Trumps handelsdreigementen. Daar heerste opluchting, zo bleek uit de stijging van de Russische beurskoersen en de waarde van de roebel, in reactie op het ultimatum van Trump.
Ondertussen gaan de Russen volop door met aanvallen op de Oekraïense steden, woensdag opnieuw met honderden drones en raketten. Was de hele exercitie van Trump, maandag in de Oval Office, dan alleen maar een poppenkast, zoals politieke analisten regelmatig concluderen bij zijn grote, vooraf aangekondigde aankondigingen? Tien anonieme Amerikaanse en Europese regeringsfunctionarissen verklaarden tegenover Reuters dat Trump maandag vooral een „raamwerk” voorstelde, geen uitgewerkt plan met concrete wapens.
Op dit moment is alleen zeker dat Kyiv meer Patriot-luchtverdedigingssystemen zal krijgen. En die zijn broodnodig, omdat de Amerikaanse onderscheppingsraketten vrijwel als enige in staat zijn Russische ballistische raketten uit de lucht te halen.
Patriot-luchtafweersystemen
Maar de Patriots zijn schaars, peperduur en de landen die ze wél hebben willen hun eigen luchtafweer op orde houden. Zeker is dat Duitsland hier namens Europa als regisseur optreedt. De Europese landen die beschikken over Patriots, waaronder ook Nederland en Noorwegen, zouden volgende week woensdag bij elkaar komen om te bepalen wie wat kan missen.
Zoals het er nu uitziet, zijn dat in elk geval twee Duitse Patriot-systemen. Voor de Oekraïense luchtafweer ontegenzeggelijk een verbetering, maar bij lange na niet genoeg om het hele land te beschermen. President Volodymyr Zelensky zei een jaar geleden al dat Oekraïne zeker 25 Patriotsystemen moet hebben. De Russische drone- en raketaanvallen zijn twaalf maanden later beduidend omvangrijker. Op dit moment heeft Oekraïne zes operationele Patriotsystemen: twee uit de VS, twee uit Duitsland, een uit Roemenië en een systeem dat Nederland en Duitsland samen hebben geleverd.
Maar met Patriots alleen – een puur defensief wapen – gaat Oekraïne de oorlog tegen Rusland niet winnen, zei de gepensioneerde Amerikaanse generaal Wesley Clark, oud-opperbevelhebber van de NAVO, dinsdag bij CNN. „Als je dit echt wilt tegenhouden, moet je Rusland treffen, en je moet ze diep in Rusland treffen. Je moet de boogschutter aanvallen, niet de pijlen die op je af komen.” Tal van militaire analisten herinneren al sinds de eerste dagen van de Russische invasie aan dit adagium.
Aanvalswapens
Maar juist over aanvalswapens voor Oekraïne bestaat volop onduidelijkheid. Het land beschikt naar verluidt nog over een kleine voorraad Britse en Franse kruisvluchtwapens, Storm Shadow/Scalp, maar voor aanvallen diep in Rusland kan Kyiv feitelijk alleen relatief traag vliegende drones van eigen makelij inzetten.
De vorige Amerikaanse president, Joe Biden, stemde eind 2023 schoorvoetend in met de levering van ATACMS, die veel schade aanrichtten aan Russische doelen op de bezette Krim en in de Donbas, maar hij weigerde toestemming te geven voor aanvallen op Russische bodem, uit angst voor escalatie.
Oekraïense luchtafweerbrigade in afwachting van een melding, begin juli. Foto Maria Senovilla/EPA
Trump staat nu voor hetzelfde dilemma. Volgens The Washington Post zou de president hebben overwogen Tomahawk-kruisvluchtwapens beschikbaar te stellen waarmee, afhankelijk van het type, doelen op meer dan 2.500 kilometer afstand met grote precisie kunnen worden geraakt, dus ook Moskou en Sint-Petersburg. Maar de president zou dat wapen nog achter de hand willen houden, aldus analist David Ignatius van de Post.
Ook is nog onzeker welke Europese landen meedoen aan het plan van Trump om Amerikaanse wapens te kopen voor Oekraïne. Frankrijk en Italië zouden volgens uitspraken van anonieme regeringsfunctionarissen in Politico en La Stampa al hebben besloten niet mee te doen, omdat zij juist de Europese defensie-industrie willen versterken om minder afhankelijk te worden van Amerikaanse wapens.
Beide landen produceren samen een Europees luchtverdedigingssysteem, SAMP/T, dat vergelijkbare kwaliteiten heeft als de Amerikaanse Patriots, maar waarvan de productie nog niet groot genoeg is. Polen ziet liever dat de Russische tegoeden in het Westen worden gebruikt voor de Oekraïense wapenaankopen, zo zei minister van Buitenlandse Zaken Radoslav Sikorski dinsdag in Brussel, in plaats van de Europese burgers hiervoor te laten opdraaien.
Rutte zei maandag in het Witte Huis dat Noorwegen, Zweden, Denemarken, Finland, Canada en Nederland zullen meedoen aan de aankoop van Amerikaanse wapens voor Oekraïne, maar details daarover bleken toen nog niet bekend. Volgens Reuters hoorden vertegenwoordigers van de betrokken landen ook pas over Trumps wapenvoorstel op het moment dat hij het maandag naar buiten bracht.
‘Wil je archeoloog worden, dan moet je wel het veld in en met je pikhouweel aan de slag”, zegt Brechtje Hartong van Ark, een 22-jarige studente oudheidwetenschappen, specialisatie archeologie, aan de Universiteit van Amsterdam. „Of met ander materiaal. Want het middeleeuws skelet dat ik net heb uitgegraven, lag in zachte grond. Voor hem heb ik een theelepeltje gebruikt. Hij was een man, ik denk een jaar of twintig.”
Samen met nog 24 andere studenten heeft de archeoloog in opleiding net vier weken opgravingen en onderzoek achter de rug in Satricum, een opgravingslocatie in het huidige Le Ferriere, een gehucht van de Midden-Italiaanse gemeente Latina, zo’n uurtje rijden van Rome. Archeologie is ook intense handenarbeid. Metersgrote ruimtes hebben de jongeren eigenhandig uitgehouwen en -gegraven. In korte broek en shirt gaan ze al voor dag en dauw aan de slag. Maar het wordt snel heet. Na één uur ’s middags stoppen ze met graven. Later op de middag gaan ze nog twee uur scherven wassen.
Satricum is niet zo bekend en dat is onterecht, zegt Marijke Gnade (69), emeritus hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. „Deze site biedt ons een schat aan informatie over pre-Romeinse, Italische volkeren als de Latijnen en de Volsken die hier woonden voordat het Romeinse Rijk werd gevormd, maar bevat ook sporen van een ruime Romeinse villa uit de eerste eeuw na Christus.”
De opgravingslocatie Satricum, op een uur rijden van Rome.
Foto’s Rocco Rorandelli
Dit is het langstlopende archeologische onderzoek in het Middellandse Zeegebied door Nederlanders
Afgaand op alle marmeren scherven die de onderzoekers hebben geïnventariseerd en de resten van een zuilengalerij moet de villa – een grote herenboerderij uit de Oudheid met slaven en vee – erg luxueus zijn geweest, vertelt Gnade. „We vonden ook giallo antico, of Numidisch marmer, met zijn prachtige gele kleur, uit Afrika terug. Het marmer in deze villa kwam uit het hele Romeinse Rijk.”
De hoogleraar is gespecialiseerd in die pre-Romeinse tijd en kwam als student, in 1980, voor het eerst in Satricum terecht. „Wat mij meteen fascineerde, is dat je hier op één plek bijna 3.000 jaar geschiedenis treft – in de negende eeuw voor Christus was hier al een huttennederzetting”, zegt Gnade, die na decennia onderzoek nog steeds in het veld staat, met korte broek en los shirt, maar nu als supervisor van de studenten.
Haar team vond resten van begraafplaatsen van de Volsken, maar dus ook van geraamtes uit de Middeleeuwen, toen de locatie opnieuw een begraafplaats werd. Een tunnel, door de Romeinen als opslagplaats gebruikt, kreeg tijdens de Tweede Wereldoorlog een nieuw leven als schuilplaats voor Amerikaanse soldaten. „In de tunnel lagen kogels en blikjes uit de jaren veertig.”
Archeologen aan het werk op de pre-Romeinse site.
Terracotta vloer van de Romeinse villa.
foto’s Rocco Rorandelli
Satricum kan in Italië niet concurreren met meer spectaculaire sites zoals de antieken steden Pompeï en Herculaneum bij Napels, of zelfs Ostia, de oude Romeinse havenstad niet ver van Rome. In de jaren zestig werd de Romeinse villa van Satricum gesloopt om plaats te maken voor landbouwgrond. De overblijvende muurtjes zijn op het hoogste punt nog maar een halve meter hoog.
Toch valt er veel boeiends te ontdekken. Gnade toont de resten van het thermencomplex dat bij de villa hoorde. De site biedt ook veel inzicht in het ingenieuze Romeinse rioleringssysteem en de waterbevoorrading. „Water kwam van een hoger gelegen bron en werd via een ondergronds aquaduct aangeleverd”, vertelt Gnade, terwijl we over het aquaduct stappen. Het water werd verzameld in een enorme cisterne, die bewaard is gebleven, en waarin 200.000 liter water kan. Ze toont ook een stukje van een loden waterpijp, met de stempel van Auruncleius Chresimus, een plumbarius ofwel loodgieter uit Antium (het huidige Anzio).
De resten van het thermencomplex dat bij de villa hoorde.
Foto Rocco Rorandelli
Godin van de dageraad
De Amsterdamse emeritus heeft van het onderzoek naar de site haar levenswerk gemaakt. Na dat eerste bezoek in 1980 raakte ze verknocht aan de plek. „Dit is het langstlopende archeologische onderzoek in het Middellandse Zeegebied door Nederlanders”, zegt ze trots. Maar ere wie ere toekomt: een Fransman was eerst. Hector Graillot ontdekte in 1896 de resten van een tempel, opgedragen aan Mater Matuta, de godin van de dageraad. Daarop volgde twee jaar onderzoek door Italiaanse archeologen. Het materiaal werd opgeborgen, om pas in 1976 weer onder het stof vandaan te worden gehaald voor een grote tentoonstelling in Rome.
„Een jaar later kwam het onderzoek naar Satricum terecht bij het Nederlands Instituut Rome (NIR), dat concessiehouder werd met geld van het Nederlandse ministerie van Onderwijs en Wetenschappen”, zegt Gnade. Na het NIR kwam het project onder de hoede van de Universiteit van Amsterdam, en later opnieuw bij het inmiddels koninklijke Nederlands Instituut terecht. De opgravingen worden tegenwoordig gefinancierd door de private Stichting Nederlands Studiecentrum voor Latium. De Nederlanders werken samen met Italiaanse onderzoekers en arbeiders.
Marijke Gnade in een ondergrondse voorraadkamer.
Foto Rocco Rorandelli
Etruskische urnen die op de locatie gevonden zijn.
Foto Rocco Rorandelli
Een echte mecenas
Ook het terrein waarop de archeologen werken is particulier, en hoort bij Casale del Giglio, een groot wijnbedrijf dat wijnen produceert die als eerbetoon aan de site Satricum en Mater Matuta worden genoemd. „Eigenaar Antonio Santarelli gedraagt zich als een echte mecenas”, zegt Gnade. Hij laat de archeologen werken op lapjes grond tussen zijn wijnranken zonder huur te vragen, en heeft op zijn landgoed ook plek gemaakt voor twee opslagruimtes. Die puilen inmiddels uit van de amfora’s, kruiken, grafobjecten en honderden marmeren scherven die Gnade en haar team de voorbije jaren hebben geïnventariseerd.
De archeoloog hoopt vurig dat de gemeente Latina een recent gemaakte belofte ook nakomt, en dat de site in de toekomst een archeologisch park met een museum wordt. „Tijdens het fascisme is in deze streek voormalige moerasgrond drooggelegd. Daar houdt de lokale historische kennis vaak op. Terwijl de geschiedenis van dit stukje Italië zo oneindig veel rijker is.”
Het belangrijkste vertrek van de Romeinse villa, met wijnranken op de achtergrond.
Het Britse punkduo Bob Vylan komt met eigen shows naar poppodia Paradiso in Amsterdam en 013 in Tilburg. Maandag zegden de artiesten wegens „logistieke redenen” nog af als voorprogramma van Gogol Bordello. Woensdag maakten Paradiso en 013 bekend dat het duo toch komt optreden, nu als hoofdact. Ook in Doornroosje (Nijmegen) staat nu een concert gepland, de shows vinden plaats in september.
Rondom de optredens van Bob Vylan is onrust ontstaan na een optreden op Glastonbury, afgelopen juni. De frontman van het duo had op het Britse festival geroepen „Death, death to the IDF” (‘Dood aan het Israëlische leger’), en liet het publiek mee scanderen. De politie heeft een strafrechtelijk onderzoek ingesteld naar het optreden, dat loopt nog. Het optreden werd live uitgezonden door de BBC, dat achteraf besloot optredens met een „hoog risico” niet meer uit te zenden, en stelde dat deze show niet uitgezonden had mogen worden. De Britse premier Keir Starmer verklaarde nadien: „Er is geen excuus voor dit soort schokkende haatzaaiende uitlatingen.”
De zaak had grote gevolgen voor Bob Vylan. Europese optredens (niet de Nederlandse) werden afgezegd, de tour door de Verenigde Staten is gecanceld, de Amerikaanse overheid trok de verleende visa in, en boekingskantoor United Talent Agency stopte de samenwerking met de twee.
De drie Nederlandse poppodia die het duo nu boeken, verwijzen elk naar een statement van branchevereniging Vereniging Nederlandse Poppodia en Festivals (VNPF). Die stelt dat vrije expressie, ook als het wrijving veroorzaakt, beschermd moet worden. De VNPF publiceerde dat statement nadat Paradiso bedreigd was vanwege het geplande optreden van Bob Vylan (toen nog als voorprogramma). Twee gemaskerde mensen hielden in de nacht van 7 op 8 juli een spandoek omhoog voor het popgebouw, met de tekst „If Bob Vylan plays that night, Amsterdam will stand and fight.”
Recht op verontwaardiging
Paradiso schrijft woensdag op zijn website over de woorden die Bob Vylan op Glastonbury gebruikte: „Die zijn niet de onze, maar we erkennen het recht op verontwaardiging over oorlog en massaal menselijk leed.”
Het poppodium programmeert de show niet „om te provoceren”, maar vanuit de overtuiging „dat een vrije popcultuur ruimte moet bieden aan scherpe stemmen”. Bob Vylan past bij die overtuiging, schrijft het poppodium, omdat het een artiest is „die zich uitspreekt over onrecht en vanuit eigen ervaringen kritiek levert op structuren van onderdrukking”.
Eenzelfde statement publiceert poppodium 013: „Wij accepteren niet dat een act als Bob Vylan, een uitgesproken punk-rapduo met een lange geschiedenis van politiek activisme, gecanceld dreigt te worden vanwege woorden die voortkomen uit verontwaardiging over een humanitaire ramp.” Ook het Nijmeegse Doornroosje noemt „culturele censuur”, waar het zich tegen wil verzetten.
De organisatie verwijst bovendien naar de dreigementen die Paradiso al ontving voor het programmeren van Bob Vylan. Het toont volgens 013 „hoe kwetsbaar de ruimte voor artistieke expressie soms is. Intimidatie mag nooit bepalen wie er op een podium mag staan.”
Lees ook
Na Bob Vylan op Glastonbury: hoe gaan festivals om met activisme op het podium? ‘Wij laten ons niet forceren’
De Hongaarse premier Viktor Orbán, de pro-Russische plaaggeest van Brussel, lijkt weer toe te kunnen slaan, ditmaal door een maas in de wet die niet wordt gedicht door de EU. Hongarije kan 1,2 miljard euro aan eerder bevroren EU-fondsen ontvangen, zo werd dinsdagavond duidelijk tijdens een overleg tussen de Europese Commissie, het Europees Parlement en de Raad van Ministers.
Een meerderheid van de EU-landen steunt de wijzigingen in de regels voor de regionale fondsen, waardoor lidstaten niet-besteed EU-geld van de huidige begroting kunnen herbestemmen voor andere doeleinden. Het voorlopige besluit, als onderdeel van de gebruikelijke tussentijdse begrotingsbeoordeling, stemt tot grote onrust bij diplomaten en politici die wijzen op onveranderd beleid in Boedapest.
De Europese Commissie blokkeerde in 2022 tot 22 miljard euro aan regionale fondsen voor Hongarije, vanwege zorgen over de rechtsstaat. Het land voldoet niet aan zogeheten ‘horizontale voorwaarden’ die worden gekoppeld aan de vrijgave van de regionale fondsen. Het gaat daarbij om voorwaarden op het vlak van academische vrijheid, onafhankelijkheid van de rechterlijke macht, asielrechten en lhbtiq+-rechten.
Het vooruitzicht dat Hongarije toch geld krijgt zonder de vereiste hervormingen door te voeren, heeft een groep van elf lidstaten – waaronder Duitsland en Frankrijk – gealarmeerd. Nederland, België, Luxemburg, Oostenrijk en Ierland spraken afgelopen maand expliciet hun zorgen uit. Maar veel kritische landen onthielden zich in juni van stemming. Finland en Zweden stemden tégen de maatregel. „Geen enkele euro uit de EU-begroting mag naar landen gaan die de rechtsstaat en andere EU-waarden niet naleven”, stelde Jessica Rosencrantz, de Zweedse minister van Europese zaken, eind juni tijdens een EU-top.
Zoveelste gijzeling
Een maand eerder stuurde een groep verontruste parlementariërs een brief naar de Commissie om de regering-Orbán volledig af te snijden van EU-fondsen. Woensdag presenteert de Europese Commissie de nieuwe meerjarenbegroting (2028-2034) van ruim duizend miljard euro, waar de regionale fondsen onderdeel van zijn. De ondertekenaars van de brief vinden de huidige gang van zaken onbegrijpelijk en vinden dat er geen enkele euro uit de EU-begroting naar Orbáns Hongarije mag.
„Von der Leyen, met al haar grootspraak over Orbán en de rule of law, pakt niet door als puntje bij paaltje komt”, zegt een van de ondertekenaars, Raquel García Hermida-van der Walle, Europarlementariër voor D66. Ze vervolgt: „Orbán gijzelt de Europese Unie, voor de zoveelste keer.”
García Hermida-van der Walle is daarbij niet te spreken over de positie van de Europese Volkspartij (EVP), de grootste partij in het parlement, die volgens haar een „achterkamertjesdeal” heeft gesloten met de Commissie en de Raad. „Ze willen niet dat Orbán het achterhouden van EU-middelen kan gebruiken om de sancties tegen Rusland te blijven blokkeren.”
Het zou niet de eerste keer zijn dat Hongarije profiteert van een dergelijke dooi. In 2023 gaf de EU 10 miljard euro vrij om Boedapest ertoe te bewegen een veto op Oekraïense steun te laten vallen. En in februari ontving Hongarije volgens diplomatieke bronnen al 157 miljoen euro door een wijziging in de uitgavenplannen van cohesiefondsen bedoeld voor regionale ontwikkeling.
Maar er speelt meer. De onvrede over regering-Orbán groeit in Hongarije. Naast ergernissen over vermeende corruptie, inclusief nepotisme binnen de kringen van Orbán, voelt de gemiddelde Hongaar het wanbeleid ten tijde van het 15-jarige premierschap van de autocratisch leider steeds scherper in de eigen portemonnee. De Hongaarse consumptie daalde vorig jaar tot het laagste niveau in de EU. De economische stagnatie geeft oppositieleider Péter Magyar – eveneens Europarlementariër binnen de EVP-fractie – wind in de zeilen. Zijn partij Tisza heeft inmiddels een duidelijke voorsprong in de peilingen op Orbán, in aanloop naar de landelijke verkiezingen van 2026.
García Hermida-van der Walle: „De EVP probeert hun man [Magyar] te beschermen. Want elke keer dat de EU zijn plicht doet, wordt dat ingezet als politiek wapen door Orbán.” Maar, vervolgt ze ontstemd: „De Europese begroting is hier niet voor bedoeld. Politieke partijkansen mogen nooit meespelen bij het verdelen van miljarden. Je wilt toch ook niet dat de EU Nederland wel of geen miljard uitkeert, omdat anders de PVV het wint van het CDA?”
Na het Brusselse zomerreces – dat eind juli aanvangt – volgt een definitieve stemming door het Europees Parlement over de gedeeltelijke vrijgave van opgeschorte middelen voor Hongarije.
Een bionische arm, waarmee neergestorte drones op het slagveld kunnen worden verzameld voor hergebruik. Dat is het nieuwste speeltje van de Russische strijdkrachten in de oorlog in Oekraïne. De nieuwe technologie, ontwikkeld door een wetenschappelijk centrum nabij de West-Russische stad Veliki Novgorod, moet een oplossing bieden voor het voortdurende tekort aan drones op het Oekraïense slagveld en de daarmee gepaard gaande financiële verliezen.
Gemonteerd op een drone kan de robotarm naar het gevaarlijke front worden gebracht om daar de resten van Oekraïense en Russische drones te verzamelen. Zo wordt kostbaar materiaal hergebruikt. „Er zijn nooit genoeg drones aan de frontlinie. Want hoeveel je er ook levert, ze zullen altijd worden gebruikt, omdat drones een heel korte levensduur hebben en snel worden neergeschoten. Maar het belangrijkste is dat mensenlevens worden gespaard”, zei ingenieur Maksim Kondratjev eind juni tegen de Russische krant Argumenty i Fakty.
Dat Rusland vol inzet op de productie van drones is iedere dag te merken in Oekraïne. Rusland vuurde in de maand juni 5.337 kamikazedrones af op Oekraïense (burger)doelen, maar dat record lijkt deze maand alweer te worden gebroken. Vorige week lanceerde Rusland in één nacht meer dan 700 drones, onder meer op de regio Kyiv en wapenfabrieken bij de West-Oekraïense stad Loetsk. Het niet-aflatende Russische luchtoffensief ondermijnt al maanden het vredesoverleg. Maandag besloot de Amerikaanse president Donald Trump daarom tot nieuwe wapenleveranties aan Oekraïne, via de NAVO. Tegelijk gaf hij Poetin 50 dagen respijt. Vijftig dagen waarin Rusland nog duizenden drones kan afvuren op Oekraïense burgerdoelen.
Rusland monteert speciale lenzen op zijn lokdrones, waardoor die groter en gevaarlijker lijken
De Russische regering doet niet al te geheimzinnig over de snelle uitbreiding van zijn arsenaal. De wapens zijn bedoeld voor de oorlog in Oekraïne, maar ook voor toekomstige conflicten elders. Afgelopen week verklaarde de Russische vicepremier Michaïl Misjoestin, dat Rusland dit jaar al drie keer meer drones heeft geproduceerd dan oorspronkelijk was voorzien in de defensieplanning voor 2025. „Mede dankzij ruimhartige staatssteun kunnen fabrieken nieuwe modellen ontwikkelen”, aldus een trotse Misjoestin tijdens een forum voor innovatie in Jekaterinenburg. Volgens de Oekraïense Buitenlandse Inlichtingendienst heeft Rusland de productie van langeafstandsdrones en lokdrones, bedoeld om verwarring te zaaien, verhoogd van 15.000 in 2024, tot ruim 30.000 exemplaren dit jaar. Daarnaast produceert Rusland zo’n twee miljoen lichte, wendbare drones per jaar.
De technologische ontwikkelingen zijn via Russische en Oekraïense militaire websites nauwkeurig te volgen. Zoals de lancering, dit jaar, van de Tsjernika 2 (Russisch voor bosbes), een drone die met behulp van een katapult of zelfs met de hand kan worden gelanceerd en wordt geprezen om zijn lage gewicht, grote bereik en wendbaarheid. Eind juni werd de drone, samen met de lichtere Tsjernika 1, voor het eerst ingezet bij een aanval op de stad Charkiv.
Zoals drones verschillen in grootte en inzetbaarheid, doen ze dat ook in prijsklasse. Zo zijn de kleine, wendbare Orion-10 en ZALA Lancet drones in een prijsklasse tussen de 20.000 en 80.000 euro relatief goedkoop. Daarentegen hangt aan de gigantische Forpost-R, een replica van de Israëlische Searcher-drone met een spanwijdte van 16 meter, een prijskaartje van rond de 6 miljoen euro. Grote drones mogen imponeren, ze kunnen met zogenoemde interceptors makkelijk uit de lucht worden geschoten. In april was de vreugde in Oekraïne groot, toen Oekraïense troepen op 4 kilometer hoogte een Forpost wisten neer te halen.
Een andere uitdaging voor zowel de Oekraïense als de Russische strijdkrachten is de inzet van grote hoeveelheden kleine lokdrones, die aanvalsdrones in de lucht begeleiden om vijandelijke luchtafweer in de war te brengen. Rusland monteert er bovendien speciale lenzen op, waardoor kleine drones groter en gevaarlijker lijken. Vorig jaar lanceerde Rusland honderden lokdrones van het type Parodie’ en Gerber. In onderschepte exemplaren werden Chinese, Amerikaanse, Zwitserse en Taiwanese onderdelen aangetroffen. Ook Oekraïne gebruikt lokdrones, onder andere op de Zwarte Zee.
Buitenlandse werkkrachten
Voor het in elkaar zetten van drones en raketten zijn fabriekshallen nodig en vooral ook handen. In drie jaar tijd heeft Rusland zijn bestaande wapenfabrieken uitgebouwd. Eind juni bleek uit satellietbeelden dat de belangrijke Russische wapenfabriek in de stad Jelaboega in Tatarstan flink wordt uitgebreid. De fabriek produceert onder meer de Geran-2, de Russische replica van de gevreesde Iraanse Shahed-136, met een kostprijs van tussen de 20.000 en 50.000 euro. Volgens Oekraïne heeft Rusland daar in drie jaar oorlog bijna 30.000 van afgeschoten. Uit analyse van de beelden door de Oekraïense nieuwssite Novoje Vremja blijkt dat er in korte tijd vier nieuwe wapenfabrieken zijn gebouwd, aan een vijfde locatie wordt gewerkt.
De Oekraïense krant The Kyiv Independentpubliceerde begin juli onderzoek naar een wapenfabriek in Votkinsk. De fabriek ligt niet ver van de stad Izjevsk in de republiek Oedmoertië, sinds de Sovjet-jaren het kloppend hart van de Russisch wapenindustrie. De stad is onder meer thuishaven van het legendarische Kalasjnikov-concern en werd deze maand doelwit van een aanval door Oekraïense drones. Daarbij vielen drie doden en zeker vijfendertig gewonden.
Beschadigde Russische drones tentoongesteld in Kyiv.
Foto Efrem Lukatsky/AP
De stevig uitgebreide Votkinsk-fabriek produceert onder meer Iskander-M raketten en de intercontinentale Jars en Boelava’s, die volgens Russische claims Amerikaans grondgebied kunnen treffen. In korte tijd werden er op het fabrieksterrein verschillende nieuwe gebouwen neergezet en werden duizenden nieuwe werknemers aangenomen.
De uitbreidingen zouden deels bedoeld zijn voor de huisvesting van buitenlandse arbeiders, waaraan in Rusland zelf een groot tekort bestaat. Al langer is bekend dat Rusland voor zijn Tataarse fabrieken arbeiders werft in Afrikaanse landen als Nigeria, Kameroen, Burkina Faso en Sierra Leone. Volgens cijfers van de Russische regering zouden in 2024 meer dan 110.000 Afrikaanse arbeiders naar Rusland zijn gekomen, een verdubbeling van het aantal van voor de oorlog.
Het zijn met name vrouwen, die naar eigen zeggen onder valse voorwendselen naar Rusland worden gelokt. „We voelden ons goed, want we kregen banen in de logistiek, dienstverlening, catering en als kraanmachinist aangeboden. Maar toen we hier kwamen, bleek alles anders”, vertelde een jonge Nigeriaanse vrouw aan Deutsche Welle. De vrouwen stellen te worden blootgesteld aan gevaarlijke werkomstandigheden en uitbuiting. Bovendien was de fabriek al vaker het doelwit van Oekraïense drones, in juni vielen daardoor twee doden.
Volgens het Japanse medium NHK zou Moskou inmiddels ook met Pyongyang onderhandelen over de inzet van 25.000 Noord-Koreaanse arbeiders. Niet alleen om de fabrieken te bemannen, maar ook om de vele mijnen op te ruimen aan de frontlinie in het bevrijde Koersk.
China houdt zich officieel aan alle regels. Maar alleen officieel
Naast werkkrachten uit Noord-Korea en van het Afrikaanse continent, leunt Rusland zwaar op Chinese technologie voor de productie van tactische en langeafstandsdrones. „Zestig procent van de onderdelen van ieder Russisch vliegend object is made in China”, zei de Oekraïense regeringsadviseur Vladyslav Vlasjoek afgelopen week in een uitzending van de Duitse ARD. Begin juni stelde de Oekraïense Buitenlandse Inlichtingendienst tegenover Politico, dat Chinese bedrijven Rusland voorzien van hardware, elektronica, motoren, navigatie- en andere systemen. „Ze gebruiken lege vennootschappen, veranderen namen en doen er alles aan om exportcontrole en sancties te ontlopen”, aldus woordvoerder Oleh Aleksandrov. „China houdt zich officieel aan alle regels. Maar alleen officieel.” Geen wonder dat in het Westen de roep om een embargo steeds harder klinkt.
Een Russische Forpost-R.
Foto Artyom Anikeev
Raketten
Ook de productie van raketten en andere wapens gaat in volle vaart. „Wij gaan door met het krachtiger maken van onze defensie-industrie, om aan alle behoeften van de ‘speciale militaire operatie’ [in Oekraïne] te voldoen en ons exportpotentieel te vergroten. Dit stimuleert op zijn beurt de ontwikkeling van civiele industrie, met name de machinebouw”, zei de Russische minister voor Industrie en Handel, Anton Alichanov, begin deze maand.
Rusland produceerde in 2024 bijna drie keer meer Iskander-M raketten dan in 2023. In juni kondigde president Vladimir Poetin aan dat de in Oekraïne eenmaal ingezette Oresjnik-raket (Russisch voor hazelaar), waarop een kernkop kan worden gemonteerd, nog dit jaar in serieproductie zal worden genomen. In hoeverre het Kremlin zijn publieke uitspraken en toekomstbeloftes daadwerkelijk zal inlossen, moet blijken. Obstakel is de (vermeende) corruptie, op alle niveaus, waardoor de defensie-industrie wordt geplaagd. Begin juli kreeg de oud-viceminister Timoer Ivanov 13 jaar celstraf in een omvangrijk corruptieschandaal in de voormalige defensietop onder voormalig Defensieminister Sergej Sjoigoe. Die wist de dans zelf tot nog toe te ontspringen en volgde vorig jaar Nikolaj Patroesjev op als secretaris van de Russische Veiligheidsraad. In die hoedanigheid reist Sjoigoe nu regelmatig af naar Pyongyang om met Kim Jong-un te onderhandelen over nieuw materieel en arbeidskrachten.
Ik werd deze week geraakt door een interview in Bild met de Duitse doelvrouw Ann-Katrin Berger. Hoe het zat met haar tatoeages, wilde het Duitse boulevardblad weten. Die in haar nek: ‘All we have is now’. En die boom op haar arm?
De verslaggever moet even met z’n ogen hebben geknipperd, want het antwoord was indringend. Die eerste tattoo, zei Berger, belichaamt haar levensverhaal. In 2017 werd schildklierkanker bij haar vastgesteld. 76 dagen later stond ze weer in haar doel bij Birmingham City, en in 2022 was ze er bij toen Duitsland de EK-finale tegen Engeland speelde op Wembley.
Bergers ziektegeschiedenis was bekend, maar dat die verbeeld wordt in haar tatoeages niet. Ze bleef lasthouden van het litteken van de operatie, vertelde ze, en besloot die „te bedekken” met die mooie slogan, die haar eraan herinnert dat ze niet te veel ‘in’ haar hoofd moet zitten. Bijkomend voordeel: mensen vragen niet steeds naar dat litteken in haar nek, maar bewonderen haar tatoeage.
Toen de ziekte in 2022 bleek te zijn teruggekeerd, liet Berger, die inmiddels bij Gotham FC in New York speelt, de boom op haar arm tatoeëren. Want „de wortels van een boom zijn belangrijker dan de schoonheid eromheen”.
‘Diese Geschichte geht unter die Haut!’ kopte Bild (‘Dit verhaal kruipt onder je huid’). Berger gaat nog twee keer per jaar op controle, de kanker lijkt bedwongen. Door haar ziektegeschiedenis maakt ze zich niet langer druk om de fouten die ze maakt. Ze heeft nog steeds een hekel aan verliezen, maar er zijn ergere dingen in de wereld. Woorden van een kampioen.
In 1980 wordt een Joodse synagoge in Parijs gebombardeerd, met vele gewonden en vier doden tot gevolg. Even is een groep Franse neo-nazi’s verdacht, maar het onderzoek van de politie wijst geen duidelijke dader aan. Tot een gerenommeerde Franse onderzoeksrechter zich, gebrand op terrorismebestrijding, bijna 30 jaar later in de zaak vastbijt. Zo kan het gebeuren dat aan de andere kant van de Atlantische Oceaan, in Ottowa, Canada, een nietsvermoedende sociologieleraar wordt opgepakt. Het is het begin van een jarenlange strijd om de waarheid, met aan de ene kant de vurige hoop op verlossing van het Franse trauma en aan de andere kant het onvermoeibare verweer van de verdachte. Twee onderzoeksjournalisten zochten uit: is de Libanees-Canadese Hassan Diab daadwerkelijk een terrorist, of een zondebok? Een grondige analyse van de systemische krachten die vrijkomen in de strijd tegen antisemitisch geweld.