Belgische politiek begint het jaar feestelijk, maar een regering is er nog steeds niet

Vriendinnen Pascale Vereeken en Monique Govaert („spijtig genoeg allebei een Franse voornaam, wij zijn Vlaams-nationalisten”) staan in de rij. Net als een paar honderd anderen hopen de twee zestigers op een foto met Bart De Wever, de leider van de grootste partij van België, de Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA). „Ik herken me in Bart”, zegt Pascale, die uit Gent komt, bij een verzekeringskantoor werkt en een zelfgemaakte turquoise jurk draagt. „Als Bart zijn mond open trekt, heeft iedereen een mening klaar. En hij is net als ik veel vermagerd.”

In een evenementenhal in provinciestad Mechelen houdt de N-VA zaterdagavond haar nieuwjaarsfeest, een traditie onder Belgische partijen. Als grootste en rijkste partij is de receptie van de Vlaams-nationalistische conservatieven de indrukwekkendste van allemaal. Maar liefst vijfduizend N-VA-leden draven op in hun beste avondkledij, de bubbels zijn gratis en er worden scampi’s geserveerd.

„Monique en ik leerden elkaar kennen op de dansvloer tijdens een eerdere editie van het N-VA-nieuwjaarsfeest. Het klikte meteen”, zegt Pascale. „Bij ons thuis werd de katholieke volkspartij CVP er ingepompt, maar ik kreeg een eigen mening.”

Dan zijn ze eindelijk aan de beurt voor een foto met De Wever. „Wel, bekend volk”, zegt De Wever tegen Monique, die elk jaar op de foto gaat. Ze heeft een zwarte outfit met zilveren sjaal gekocht. „Je draagt niet twee keer hetzelfde”, verduidelijkt ze. „Van elk jaar bewaar ik de foto”, zegt Pascale.

Niet efficiënt

Verderop in de zaal haalt Koen Geenen, een vijftiger in lichtblauw kostuum die voor het eerst zijn vrouw en dochter heeft meegenomen, een glas witte wijn. „Bij de ingang kregen we cava, maar die hebben we teruggeven. Die was niet te drinken”, zegt hij. Geenen wil dat België wordt gesplitst en treft hier „veel gelijkgestemden”. „Dit land werkt niet efficiënt. En Brussel mag naar Europa gaan, maak daar maar een ‘Brussel DC’ van”.

Geenen vindt het „jammer” dat de N-VA haar standpunten over Vlaamse onafhankelijkheid heeft „afgezwakt”. Het streven naar een onafhankelijke republiek Vlaanderen staat nog wel in de partijstatuten. Toch denkt hij dat De Wever „zeker” de volgende premier van België wordt. „Ik kijk uit naar de toespraak van de grote leider, straks op het podium”, zegt Geenen half-ironisch.

Ondanks een voor de hand liggende coalitie slaagt De Wever er al een halfjaar niet in om die te vormen

Bart De Wever is aan zet om een regering te vormen sinds hij in juni 2024 onverwacht de nationale verkiezingen won. Opgelucht en ietwat verrast reageerden het brede politieke midden en de Vlaamse pers destijds op die uitslag: Vlaams Belang werd, in tegenstelling tot radicaal-rechts elders in Europa, in België niet de grootste.

Meer zelfs, in het land dat met 541 dagen het wereldrecord formeren op haar naam heeft staan, diende zich een voor de hand liggende coalitie aan. Die zou bestaan uit de N-VA, Franstalige liberalen van MR, christendemocraten, centrumpartij Les Engagés en de Nederlandstalige socialisten van Vooruit. Toch slaagt De Wever er al een halfjaar niet in om deze regering te vormen, die hij als premier zou gaan leiden. Op 31 januari brengt hij opnieuw verslag uit aan koning Filip.

Begrotingstekort

In zijn toespraak op de nieuwjaarsreceptie haalt De Wever de Amerikaanse president Lincoln aan. „Je kan de verantwoordelijkheid van morgen niet ontlopen door ze vandaag te ontwijken. Dit land is er zeer slecht aan toe”. Daarmee doelt De Wever onder meer op het Belgische begrotingstekort, dat zo’n 26 miljard euro bedraagt. „De Belgische ziekte zal niet genezen door ervan weg te kijken.” En dus wil de Vlaams-nationalist nog altijd een regering vormen, waarbij „de verdere opbouw van autonomie voor Vlaanderen geen taboe is”.

„Dit is de zwaarste regeringsvorming die België deze eeuw al heeft gehad”, zegt politicoloog Carl Devos van de Universiteit Gent telefonisch. „Ze moeten de arbeidsmarkt, pensioenen en gezondheidszorg hervormen. Opeenvolgende regeringen hebben dat nagelaten, omdat ze protest van de straat vreesden.” Er moet zo’n 20 miljard euro worden bespaard. Een van de bezuinigingen die bij de onderhandelingen op tafel ligt, is het pensioen van onder meer leerkrachten en spoorwegpersoneel korten. Daartegen wordt maandag in heel België gestaakt.

Belgen fronsen even met de wenkbrauwen en gaan weer verder. Een lange regeringsvorming zijn we hier gewend

„Links wil geen sociale achteruitgang, rechts wil geen stijging van de lasten”, zegt politicoloog Dave Sinardet van de Vrije Universiteit Brussel. „Dat is geen typisch Belgisch probleem.” Wat de formatie volgens hem compliceert is het ontbreken van onderling vertrouwen tussen de onderhandelaars. „De Franstalige liberaal Georges-Louis Bouchez en de Vlaamse socialist Conner Rousseau lijken op elkaar: Ze hebben niet het kleinste ego en besteden allebei veel aandacht aan hun communicatie op socale media.”

Keet schoppen

Tijdens de onderhandelingen voortdurend publieke eisen stellen ziet Devos als een vorm van „keet schoppen”, zegt hij. „Terwijl empathie en discretie de basis zijn om tot consensus te komen. Deze soap kan niet blijven duren.” Sinardet wijst bovendien op het ontbreken van Europese of maatschappelijke druk op de onderhandelaars. „Belgen fronsen even met de wenkbrauwen en gaan weer verder. Een lange regeringsvorming zijn we hier gewend.”

Zorgen over de formatie zijn er op de nieuwjaarsreceptie vooral achterin de zaal. Vooraan dansen vrouwen en een enkele man op discohitjes uit de jaren zeventig en tachtig. Monique Govaert is ongeduldig. „Ik wil dansen, maar ik wacht op mijn man.” Als de deejay Katrina and the Waves draait, stapt ze alvast de dansvloer op.

Delen





Mail de redactie