Arbeidsinspectie behandelt melding over ‘giftige’ sfeer ministerie Volksgezondheid

Hier moeten de asielzoekers tot het eind van het jaar overnachten: in een verlaten schoolgebouw in het dorp Ugchelen, aan de zuidkant van Apeldoorn, ingeklemd tussen jarentachtigwoningen, groenstroken, een beekje en de nieuwe katholieke basisschool de Eloy. Maximaal honderd net in Nederland aangekomen asielzoekers voor wie in het aanmeldcentrum in Ter Apel, 150 kilometer verderop, ’s nachts geen plek is.

Er zijn weken dat er minder gebeurt in Ugchelen, weet buurtgenoot Gerard Molenaar. Hij gaat er goed voor zitten, op een betonnen verhoging bij de vuilniscontainers voor de oude basisschool. Zijn poes Nala draalt om hem heen. „Het gaat 999 van de duizend keer goed met die mensen,” zegt Molenaar. „Maar de buurt-app is ontploft en veel omwonenden voelen zich door alle media-aandacht onveilig. Mijn vrouw heeft camera’s aangeschaft. Straks gebeurt er iets met de auto – dan kunnen we het in ieder geval aantonen.”

De buurvrouw die koffie komt brengen weet minder goed wat ze er van moet denken. Ze heeft een tekkel („vier kilo schattigheid”) en ze is niet bang voor fluitende mannen – er is al „heel lang niet naar haar gefloten”. Maar aan de andere kant, moet ze nou voortaan de deur naar haar tuin op slot doen?

Buurtbewoner Peter Kranenburg, tevens gemeenteraadslid voor de ChristenUnie in Apeldoorn, is minder luchtig. Zijn kinderen zitten op de Eloy, hij is bij alle voorlichtingsbijeenkomsten over de opvang geweest. Daar zag hij dat „een klein groepje ouders” de discussie kaapte. „Er is veel media-aandacht en weinig nuance. Ouders en omwonenden die achter de opvang staan, roeren zich nauwelijks. De schreeuwers hoor je daarentegen overal.” Hoe dat komt? „Er is her en der een sterk anti-overheid-sentiment,” zegt hij. „Sommige ouders houden de komende tijd hun kinderen thuis. En de schooldirectie heeft aangekondigd dat kinderen die ’s ochtends naar de gymzaal moeten lopen, begeleiding kunnen krijgen. Dat is dertig meter verderop. In Ugchelen. Waar gaat dit over?”

Waterkokers

Asielzoekers zijn er nog niet in de oude basisschool, die afgelopen week werd uitgerust met onder meer stapelbedden en een kast vol waterkokers. Die zijn geen luxe: het water in de regio is vervuild met ‘poepbacterie’ E. coli zodat het voorlopig alleen gekookt geschikt is voor consumptie.

In de buurt blijft het onrustig. In de nacht van dinsdag op woensdag ging er een explosief af, waardoor de school flink beschadigd raakte. De noodopvanglocatie werd in allerijl hersteld maar vrijdagnacht hoorden buurtbewoners opnieuw flinke knallen, dit keer van vuurwerk – nooit ver weg in dit deel van de stad.

De twee bewakers van het schoolgebouw halen er zaterdagmiddag hun schouders over op. Apeldoorn is nou eenmaal de „fatbike-hoofdstad van Nederland” zeggen zij. Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA), dat ’s middags bekend maakte dat er zaterdagavond – en vermoedelijk ook zondagavond – geen bus uit Ter Apel komt, houdt hen niet op de hoogte van de laatste opvangplannen. De opzichters: „We zien het wel, wij bewaken gewoon de boel.”

Asielzoekers moeten ’s avonds anderhalf uur in een touringcar zitten om in Ugchelen de nacht door te brengen. Na een ontbijt worden zij teruggereden naar Ter Apel.

Alleen ’s nachts

Voor- en tegenstanders van de opvang in Ugchelen weten één ding zeker: de communicatie vanuit de gemeente verliep ongelukkig. Op 2 oktober kregen buurtbewoners een brief waarin stond dat Apeldoorn de crisisopvang van maximaal honderd asielzoekers zou overnemen van Zutphen, omdat daar het contract afliep met de plaatselijke sporthal. Een week later was er een ‘inloop’ gepland in het oude schoolgebouw in Ugchelen, dat begin dit jaar door de gemeente werd aangekocht en uiteindelijk plaats moet maken voor huizen.

Toen de ouders van de naastgelegen Eloy-school lucht kregen van de plannen, draaide de zaak. Er volgde een haastig geplande extra voorlichtingsbijeenkomst in het nabije Van der Valk-hotel De Cantharel. Daar beloofde burgemeester Ton Heerts (PvdA) dat de asielzoekers alleen ’s nachts in Ugchelen zouden verblijven – en niet óók overdag zoals in Zutphen het geval was. „Achtergrond van die draai was, zegt een woordvoerder van de gemeente, dat basisschool de Eloy pal naast de opvang normaal moest kunnen blijven functioneren. „We hebben het plan aangepast om ouders tegemoet te komen.”

In de nacht van 8 op 9 oktober ging er een explosief af bij de entree van de opvanglocatie, die flink beschadigd raakte. De politie gaat uit van vernieling. De noodopvanglocatie werd in allerijl hersteld.

Circus

Maximaal honderd wachtende asielzoekers in Ter Apel moeten voortaan ’s avonds na het eten anderhalf uur in een touringcar zitten om in Ugchelen de nacht door te brengen. Na een ontbijt worden zij teruggereden naar Ter Apel, waar zij weer aansluiten in de asielrij. Elke avond bepaalt het COA wie er terugkeren naar Gelderland. Dat is de ene keer een grote groep, de andere keer niemand – afhankelijk van de doorstroom en de capaciteit in Noord-Nederland.

Gerard Molenaar vindt het maar een circus, in zijn wijkje. Vrijdagnacht liet hij zijn hond uit en zag hij gemeenteambtenaren parkeerborden in de grond schroeven. Vanaf tien uur ’s avonds tot tien uur ’s ochtends mag niemand voor de opvanglocatie parkeren. En geloof het of niet, zegt hij: „Ze hebben verkeerd gestickerd, waardoor het lijkt dat je er overdag niet mag parkeren.” De borden moeten nu worden aangepast voordat ze goed en wel in gebruik zijn.

„De gemeente kan het niet goed doen,” besluit Molenaar zijn relaas, op het richeltje voor de school. Hij haalt zijn poes Nala aan en zegt: „Oudjes in de buurt vinden het een eng idee, ze durven hun hond straks niet meer uit te laten. Zo werkt het: we hebben nog geen asielzoeker gezien, maar de onrust is er al.”

Delen

Mail de redactie

Alex Salmond, de oud-premier van Schotland die zaterdag op 69-jarige leeftijd is overleden, belichaamde de afgelopen decennia de opkomst en neergang van de Schotse onafhankelijkheidsbeweging. In de jaren negentig was hij de drijvende kracht achter het gewonnen referendum dat een eerste stap op weg naar een zelfstandig Schotland moest zijn. Toen de kleine, corpulente en mediagenieke politicus de SNP in 2020 verliet, ging het met de partij – en daarmee de onafhankelijkheidsstrijd – een stuk minder slechter.

De man die de bijnaam ‘Wee Eck’, Schots voor ‘kleine Alex’ kreeg, maakte van de SNP een brede politieke beweging die lang het hart van de Schotse regering vormde. Na hem was Nicola Sturgeon vanaf 2014 succesvol, maar sinds haar aftreden in 2023 verkeert de partij in crisis. Humza Yousaf was slechts een jaar partijleider en eerste minister. De partij viel terug op oud-gediende John Swinney. Die verloor bij de landelijke verkiezingen deze zomer 39 van de 48 zetels, bijna allemaal aan Labour.

Oliewinsten

Alex Salmond, in St. Andrews opgeleid als econoom en later werkzaam voor de Bank of Scotland, was in verschillende periodes de leider van de Scottish National Party. Hij ontwikkelde snel een grote voorkeur voor een zelfstandig Schotland. Zijn partij omschrijft hem op de website „als een titaan van de onafhankelijkheidsbeweging”.

Westminster, waar het parlement van het Verenigd Koninkrijk is gehuisvest, nam in de jaren negentig in zijn ogen te vaak beslissingen die niet goed waren voor de Schotten. Salmond zag een bloeiend, onafhankelijk Schotland, voor zich. „Onafhankelijkheid is de enige grondwettelijke regeling die Schotland in staat stelt zijn rijkdom, kennis en ervaring doeltreffend te gebruiken”, zei hij in 1998. Door de oliewinsten niet meer aan ‘Londen’ af te staan en inkomsten uit het toerisme en de hightech-sector te genereren, kon Schotland volgens hem op eigen benen staan. Dankzij een gewonnen referendum in 1997 zetten de Schotten een eerste en ook enige stap naar onafhankelijkheid, de vorming van een eigen parlement in Edinburgh, met als bijnaam ‘Holyroad’.

Salmond werd bij de eerste verkiezingen voor het Schotse parlement in 1999 niet de ‘eerste minister’, zoals de Schotten hun premier noemen. Later, in 2007, lukte hem dat wel. Nadat de Schotse nationalisten in 2014 een referendum verloren, stapte Salmond op als premier.

Vrijgesproken

Na zijn aftreden bleef hij graag in de schijnwerpers staan. In 2017 stond Salmond op het Edinburgh Fringe Festival met de show Alex Salmond… Unleashed. Hij besprak politieke kwesties en interviewde collega-politici. Dat deed hij niet overdienstelijk, schreef The Guardian destijds. Zijn timing en humor bleken niet slecht, maar de interviews waren matig. Hij kreeg 2 van de 5 ballen van de recensent.

Maar in de jaren na zijn premierschap kwam Salmond vooral in de belangstelling vanwege meerdere beschuldigingen van aanranding en poging tot verkrachting in zijn tijd als premier en partijleider. Negen vrouwelijke medewerkers van de SNP of van de overheid hebben aangerand op onder meer Bute House, zijn ambstwoning. In 2020 werd Salmond vrijgesproken.

Inmiddels had hij zijn SNP verlaten. Salmond richtte een eigen partij op, Alba. Dat werd geen groot succes. Deze zomer deed Alba mee in 19 kiesdistricten, maar de partij haalde nog geen 12.000 stemmen. Salmond greep naast een zetel.

De ooit zo gevierde en gewiekste politicus stond nog wel op podia, zoals zaterdag in Noord-Macedonië. Daar zou hij na afloop van een lezing onwel zijn geworden, schrijven Britse media.

Lees ook

In Glasgow geloven ze niet meer in een onafhankelijk Schotland

Delen

Mail de redactie