Een kapotgeschoten en uitgebrand gebouw. Op de gevel staat nog in zilverkleurige letters ‘Gespecialiseerde Operaties’. Op grote zandhopen op de binnenplaats van wat eens het belangrijkste ziekenhuiscomplex in Gaza was, staan honderden mensen. Uit wat rest van de gebouwen worden doden gedragen.
Na een belegering van twee weken heeft het Israëlische leger zich teruggetrokken uit het complex van het Al-Shifa-ziekenhuis in Gaza-Stad. Maandag was op videobeelden de verwoesting van het complex te zien. Er is sprake van „totale vernietiging”, vertelde correspondent Ismail al-Ghoul aan nieuwszender Al Jazeera. „Er is geen leven hier.”
Het ziekenhuis is niet langer operatief, medische apparatuur is kapot, en er wordt nog steeds gezocht naar doden. Op beelden, die door NRC niet onafhankelijk te verifiëren zijn, is te zien dat er in en rond het ziekenhuis diverse ontbindende en zwaar verminkte lijken liggen. Sommige lijken die waren begraven op de binnenplaats, zijn overreden door bulldozers, rapporteerde Al Jazeera-journalist Anas al-Sharif.
Geen zorgmiddelen
Volgens het ministerie van Gezondheid in Gaza zijn bij de belegering ruim vierhonderd mensen gedood. In het ziekenhuis bevonden zich ook veel ontheemden. De directeur van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), Tedros Adhanom Ghebreyesus schreef zondag op X dat er 21 patiënten zijn omgekomen. 107 patiënten bevinden zich nog in een inadequaat gebouw.
„Onder de patiënten zijn vier kinderen en 28 kritieke patiënten die niet de nodige zorghulpmiddelen hebben – geen luiers, urinezakken, water om wonden schoon te maken. Veel van hen hebben geïnfecteerde wonden en zijn uitgedroogd.”
Volgens het Israëlische leger waren er Hamasstrijders in het Al-Shifa-ziekenhuis en zijn tweehonderd van hen gedood en vijfhonderd gearresteerd. Dit wordt door het ziekenhuispersoneel en Hamas ontkend.
Het ziekenhuis werd ook in november belegerd. Er was toen geen bewijs voor militair gebruik van het ziekenhuis door Hamas, bleek uit onderzoek van de The Washington Post.
Verlamde toestand
Tijdens de belegering van het Al-Shifa-ziekenhuis, die op 18 maart begon, werd in de omgeving van het ziekenhuis gevochten. „Iedereen die in de buurt van het ziekenhuis komt, wordt beschoten”, vertelde Islam Bader, correspondent voor de Arabische zender Al Araby, telefonisch vanuit Gaza-Stad aan NRC.
Bader sprak met ooggetuigen uit het ziekenhuis en in de wijken rondom het complex. Ze vertelden hem over gedwongen evacuaties, arrestaties, martelingen en executies in de omgeving van het ziekenhuis. Ook waren er constante intimidaties via luidsprekers door het Israëlische leger. „De ene keer werd hun verteld dat ze in hun huizen moesten blijven, de andere keer dat ze moesten vertrekken.”
In de wijken rondom het ziekenhuis verkeerden bewoners in „een verlamde toestand”, vertelde Bader. „Veel mensen zitten vast in huizen, zonder eten, en niemand krijgt contact met hen.”
Nog maar tien operationeel
Israël heeft de afgelopen maanden herhaaldelijk ziekenhuizen belegerd in Gaza, steeds met het argument dat zich daar Hamasstrijders zouden ophouden. Inmiddels zijn nog maar tien van de 36 ziekenhuizen gedeeltelijk operationeel. Mensenrechtenorganisaties willen dat wordt onderzocht of er oorlogsmisdaden zijn gepleegd bij de Israëlische aanvallen op ziekenhuizen in Gaza.
Het dodental in Gaza is volgens het gezondheidsministerie in Gaza inmiddels opgelopen tot ruim 32.800. Naar schatting ligt het werkelijke dodental een stuk hoger, doordat veel mensen nog worden vermist of onder het puin liggen.
Foto’s: Foto Dawoud Abu Alkas/Reuters
In Khan Younis in het zuiden van Gaza raakten vorige maand het Nasser-ziekenhuis en het Al-Amal-ziekenhuis buiten dienst door de belegeringen. Het Palestijnse ministerie van Gezondheid deed maandag een oproep tot internationale hulp om opnieuw diensten te kunnen aanbieden in het Nasser-ziekenhuis.
Een van de laatste functionerende ziekenhuizen in het zuiden van Gaza is het Europese ziekenhuis in Khan Younis. De Nederlandse fysiotherapeute Brigitte Hoeben werkt daar sinds eind februari voor het International Rode Kruis. Ze helpt bij de postoperatieve revalidatie van zwaargewonde oorlogsslachtoffers, vertelt ze telefonisch. Zoals een man van achttien uit Khan Younis die zijn volledige been verloor bij een explosie, en wonden opliep aan zijn andere been. „Hij vertelde vol verdriet hoe sportief hij altijd was”, vertelt Hoeben.
Het ziekenhuis is overvol, zegt Hoeben. Naast het personeel en patiënten verblijven er ruim 21.000 ontheemde Palestijnen op het ziekenhuisterrein. „Ik sprak hier een arts die al zes maanden lang iedere dag van ’s ochtends tot ’s avonds doorwerkt. Een deel van het medisch personeel is gevlucht uit andere delen van Gaza en werkt hier op vrijwillige basis in ruil voor onderdak en eten. Iedereen is uitgeput en getraumatiseerd.”
Lees ook
’Ook in het zuiden van Gaza beginnen we hongersnood te zien bij kinderen’