Koopjesketen Action had een goed lustrum: in 2023, toen het dertig jaar bestond, groeide de omzet met ruim een kwart, tot zo’n 11 miljard euro.
Die groei kwam deels door 303 nieuwe winkels, en deels doordat in bestaande filialen meer huis-, tuin- en keukenspulletjes werden verkocht. In die ‘oude’ winkels steeg de omzet met bijna 17 procent.
Action heeft nu 2.566 winkels, in elf landen. Wekelijks ontvangt het er ruim vijftien miljoen klanten. Dat blijkt uit de jaarcijfers die Action donderdag publiceerde.
Het is het zoveelste jaar op rij dat de Nederlandse koopjesketen groeit. In 2022 lag de omzet 30 procent hoger dan in 2021, in welk jaar de groei 23 procent bedroeg. En dat zijn dan jaren waarin de winkels wegens corona met sluiting en andere beperkingen te maken hadden.
Rappe uitbreiding
Die groei in de recente jaren kwam voornamelijk door rappe uitbreiding van het aantal winkels: eind 2020 waren het er nog 1.716, inmiddels zijn daar 850 winkels bij gekomen. De meeste staan in Frankrijk (800), gevolgd door Duitsland (500) en Nederland (zo’n 400). Binnenkort opent Action zijn eerste winkels in Portugal.
Waar veel andere winkels voorgaande jaren omzetgroei realiseerden door prijsverhogingen vanwege de hoge inflatie, zegt Action in 2023 juist prijzen verlaagd te hebben. Van zijn assortiment is 40 procent in prijs verlaagd, zei een woordvoerder eerder tegen De Telegraaf. Volgens de algemeen directeur van de Nederlandse keten, Hajir Hajji, ging het om 2.500 producten. De Britse investeringsmaatschappij 3i, grootaandeelhouder van Action, schrijft 90 procent van de omzetgroei toe aan een hoger verkoopvolume.
Kleine kanttekening bij de groeicijfers: in het laatste kwartaal van 2023 lag de omzet in bestaande Action-filialen ‘nog maar’ zo’n elf procent hoger dan het jaar ervoor. Behalve van deze afvlakkende groei heeft Action last van problemen in de Rode Zee. Het geweld daar hindert de scheepvaart en drijft transportkosten op. Dat treft ook Action, dat veel producten uit Azië haalt.
Ooit was Action zelf een koopje: 3i betaalde in 2011 een schamele 500 miljoen euro voor een meerderheidsbelang. De investeerder schat de waarde ervan nu op zo’n 13,8 miljard pond, circa 16 miljard euro.
Action keerde 3i over 2023 ruim 220 miljoen euro dividend uit. Normaliter verkoopt de private equity-investeerder bedrijven na drie tot vijf jaar door.
Sinds de Algemene Politieke Beschouwingen hangt er een sfeer van crisis in de Tweede Kamer. Zelfs binnen de coalitie wordt openlijk over een kabinetsval gespeculeerd. PVV wil koste wat het kost een asielcrisis uitroepen en het parlement buiten spel zetten. Terwijl NSC verwacht dat dit niet strookt met de rechtsstaat en zij de macht van het parlement juist belangrijk vinden. In deze Haagse Zaken bespreken we met justitieredacteur Liam van de Ven en juridisch redacteur en columnist Folkert Jensma het omstreden coalitieplan van kabinet-Schoof om een asielcrisis uit te roepen. Wat doet dit met de rechtsstaat? Welke politieke belangen spelen er? En wanneer is er eigenlijk sprake van een crisis?
Donderdag 3 oktober is er een speciale live-opname van Haagse Zaken. Wil je erbij zijn? Koop dan je kaartje op: nrc.nl/haagsezakenlive
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected].
Zeker 43 mensen zijn omgekomen in het zuidoosten van de Verenigde Staten als gevolg van de tropische storm Helene, die grote verwoesting heeft aangericht in Florida en andere staten nadat hij donderdagavond aan land kwam vanuit de Golf van Mexico. Dat meldt Reuters.
De storm, die vrijdagmiddag werd afgewaardeerd tot een tropische depressie, liet chaotische taferelen achter van ondergelopen straten, drijvende auto’s en omgevallen bomen. Meer dan 3,5 miljoen woningen en bedrijven kwamen zonder stroom te zitten.
Onder de dodelijke slachtoffers waren volgens persbureau AP drie brandweerlieden, een vrouw en haar tweeling van een maand oud, en een 89-jarige vrouw van wie het huis werd getroffen door een omvallende boom. Volgens AP vielen de doden in Florida, Georgia, North en South Carolina en Virginia.
Reddingsploegen
Vijf mensen die omkwamen in Pinellas County nabij St. Petersburg aan de Golfkust van Florida woonden in wijken waar inwoners was bevolen om te evacueren, zei sheriff Bob Gualtieri. Volgens hem kan het dodental nog oplopen wanneer reddingsploegen van deur tot deur gaan in overstroomde gebieden.
Lees ook
Orkaan Helene richt veel schade aan in Golf van Mexico
Meer dan vijftig mensen werden gered van het dak van een ziekenhuis in Tennessee, nadat het gebied werd getroffen door een overstroming.
Materiële schade als gevolg van Helene wordt door Moody’s Analytics geraamd op 15 miljard tot 26 miljard dollar (13,4 tot 23,3 miljard euro).
Een ongewoon ambitieus plan zond vastgoedondernemer Luigi Prins in 1992 in voor de prijsvraag van Staatsbosbeheer voor de restauratie en afbouw van Huis Elswout in Overveen, zo valt te lezen in het onlangs verschenen Landhuis Elswout 390 jaar verder. Prins, eigenaar van de vastgoedinvesteerder Cobraspen, stelde voor om het nooit voltooide, vervallen landhuis op de prachtige buitenplaats Elswout alsnog te bouwen volgens het oorspronkelijk ontwerp dat architect Constantijn Muysken omstreeks 1880 had gemaakt in opdracht van de toenmalige eigenaar Willem Borski III. De steenrijke Borski wilde een ‘Italiaans paleis’ in plaats van het buitenhuis dat, mogelijk naar een ontwerp van Jacob van Campen, al in de 17de eeuw was gebouwd.
In 1882 begon de bouw van het paleis in eclectische stijl. Twee jaar later stierf de kinderloze, ziekelijke Willem Borski III en was het nieuwe landhuis Elswout nog lang niet af. Meer dan de buitenmuren met een dak erop stonden er niet. Borski’s erfgename, zijn zus Anna Borski, die op de naburige buitenplaats Duinlust woonde, zag niets in het nieuwe huis en zette de bouw onmiddellijk stop.
Bijna zestig jaar bleef landhuis Elshout na 1884 een lege huls, met treurige ramen waarop gordijnen waren geschilderd. Pas in de Tweede Wereldoorlog, toen de Duitse bezetter Huis Elswout had geconfisqueerd en in gebruik nam als telefoon- en radarstation voor onderzeeboten op de Noordzee, kreeg het landhuis vloeren, elektriciteit en verwarming. Na de oorlog werd Elswout opnieuw verbouwd en diende het van 1949 tot 1992 als school. In 1958 werd de gemeente Bloemendaal eigenaar van landgoed Elswout, en droeg dit in 1970 over aan Staatsbosbeheer.
Nadat Prins zijn plan had ingeleverd, werd het stil. Staatsbosbeheer was tot de conclusie gekomen dat Huis Elswout ter vermijding van verkeersdrukte in de weekeinden een kantoorbestemming moest krijgen. Zeven jaar had de gemeente nodig om het bestemmingsplan te veranderen, zodat Prins pas in 1999 te horen kreeg dat zijn plan voor een ‘postume’ voltooiing van Huis Elswout was uitverkoren. Een jaar later werd het huis voor één gulden overgedragen aan de Cobraspen Groep en konden de definitieve ontwerpen worden gemaakt.
Oneigentijdse neparchitectuur
Even leek de voltooiing van Elswout toch nog mis te gaan toen de Rijksdienst voor de Monumentenzorg geen goedkeuring wilde geven aan de ‘historiserende’ ontwerpen van Ray Kentie en partners, een architectenbureau dat is gespecialiseerd in de verbouwing van historische gebouwen. De Rijksdienst was bang voor ‘oneigentijdse’ retro-architectuur. Maar Prins wist Monumentenzorg ervan te overtuigen dat het voltooien van een onafgemaakt project heel iets anders was dan ‘een soort namaakantiek’.
In 2004 begon eindelijk de voltooiing van Huis Elshout. Eerst werd het huis opnieuw de huls die het tot de oorlog was geweest, zo laten de foto’s in Landhuis Elswout zien. Vervolgens begon de restauratie van het exterieur en werd de huls gevuld met een centrale hal, omgeven door kamers en andere vertrekken. In 2008 werd ook de bouw van het nieuwe Elshout zoals het oorspronkelijk was bedoeld, getroffen door een bouwstop, dit keer wegens de diepe bouwcrisis die volgde op de financiële crisis van 2007. Pas in 2015 werd de bouw hervat. Acht jaar later, 31 jaar na de prijsvraag, werd landhuis Elswout voltooid.
Grandeur
De Russische componist Igor Stravinsky heeft eens opgemerkt dat het verwijt van ‘oneigentijdsheid’ dat veel kunstenaars wordt gemaakt altijd onterecht is. Niemand kan immers ontsnappen aan zijn eigen tijd, wist Stravinsky als ervaringsdeskundige – zijn muziek werd als onmodern en reactionair veroordeeld, toen hij na baanbrekende stukken als Le sacre du printemps (1913) overstapte op neoclassicisme. „Er wordt wel gezegd dat men met zijn tijd mee moet gaan”, schreef hij in Muzikale poëtica (1942). „Een overbodige raad: hoe kan men anders? Ook al zou ik ‘vroeger’ willen overdoen, dan nog zouden de hevigste pogingen van mijn boze verlangens vergeefs blijven.”
Dit geldt ook voor Luigi Prins en zijn dappere poging om ‘vroeger over te doen’ en de geschiedenis terug te draaien. Kosten noch moeite heeft hij gespaard om landhuis Elswout te bouwen zoals Muysken het had bedacht. Zo vond hij na een lange zoektocht de juiste marmersoorten in China en importeerde hij 87 containers met exact op maat gemaakte deuren en andere onderdelen van marmer, hout en ijzer.
Maar wie nu Elswout nadert, ziet dat ook het nieuwe 19de-eeuwse landhuis niet is ontsnapt aan zijn tijd. In het souterrain van het huis, dat vanuit de verte oog als een puntgaaf voorbeeld van 19de-eeuws eclecticisme, zit bijvoorbeeld een parkeergarage. Wie Elswout vervolgens binnengaat, ontdekt dat het nog altijd geen woonhuis is, maar een kantoor van de Cobraspen Group, met lichte, aangename ruimtes waar tafels met glazen bladen staan en Bauhausmeubelen als de Wassily-fauteuil van Marcel Breuer.
Een van de redenen waarom het nieuwe Elshout toch ‘eigentijds’ is geworden, is dat Muysken niet voor alle vertrekken ontwerptekeningen had gemaakt, toen de Willem Briski III overleed. En dus lijkt de ‘Jachtkamer’ met zijn overdaad aan opgezette dieren, berenvellen en geweren aan de wanden nu eerder op een postmodern restaurant in Dubai dan op een authentiek 19de-eeuws vertrek. Maar in de grootste ruimte, de rechthoekige hal in het hart van het landhuis, heerst Muyskens eclecticisme in al zijn grandeur. Met zijn tientallen zuilen, pilasters en balustrades van marmer en een glazen koepel waarin een in Egypte gemaakte kroonluchter hangt, is de hal een ruimte die zijn gelijke niet kent in Nederland. Toch is zelfs hier de tegenwoordige tijd nadrukkelijk aanwezig: midden in de hal staat een robotachtige sculptuur die alleen in het digitale tijdperk gemaakt kon worden.