Demissionair minister van Financiën Eelco Heinen (VVD) houdt vast aan zijn voornemen de benoemingstermijn van een DNB-president te verkorten. Dat zei hij maandag na afloop van de ministerraad in het Catshuis. In een interview met NRC had scheidend president van De Nederlandsche Bank Klaas Knot kritiek op dat voornemen. Knot noemde het plan van Heinen slecht voor de kredietwaardigheid van Nederland.
Lees ook
‘De verkiezingen moeten gaan over de vraag waar Nederland z’n geld mee verdient’
Nu nog geldt een maximum van veertien jaar (twee keer zeven) voor de benoemingstermijn. Heinen greep de wisseling van de wacht bij DNB aan om het debat te starten over de zittingsduur. Veertien jaar vond hij te lang. Als belangrijkste reden noemde hij het risico op „verkokering”. Zijn voorstel is daarom om de termijn in te korten naar vijf jaar, met één verlengingsmogelijkheid. Zo kan DNB gemakkelijker met de tijd meegaan, redeneert Heinen.
Knot stond „niet te juichen” bij het perspectief dat de benoemingstermijnen zouden worden verkort, zei hij tegen NRC. „De onafhankelijkheid van de centrale bank is een belangrijke factor die hoort bij een stabiel institutioneel klimaat en een hoge kredietwaardigheid. Lange benoemingstermijnen dragen bij aan die onafhankelijkheid. En we zien dan ook dat landen met een hoge kredietwaardigheid vaak lange benoemingstermijnen kennen.”
Heinen benadrukt dat hij niet op zoek is naar politieke invloed.
Kredietbeoordelaars als S&P, Moody’s en Fitch beschouwen de onafhankelijkheid van centrale banken als cruciaal voor de kredietwaardigheid van een land. Bij kortere termijnen telt de onafhankelijkheid minder zwaar mee, en dat kan gevolgen hebben voor de kredietwaardigheid. Heinen ontkent die mogelijkheid niet, maar zegt dat kredietbeoordelaars nog veel zwaarder meewegen of een land prudent begrotingsbeleid voert.
De minister verzekerde dat het niet aan Knot lag, die deze maandag vertrekt bij de centrale bank. Dinsdag treedt de huidige DNB-directeur Monetaire Zaken Olaf Sleijpen aan als president. Zijn eerste termijn duurt zeven jaar, omdat het aanpassen van de zittingsduur om een wetswijziging vraagt.
Onafhankelijkheid
Ook experts zijn kritisch op inkorting. Ze zien dan een hoger risico op politieke druk ontstaan. Dat een centralebankpresident bijvoorbeeld een beslissing neemt die politici graag zien, zodra het einde van een benoemingstermijn in zicht is. Heinen blijft er echter bij dat hij veertien jaar te lang vindt en benadrukt dat hij niet op zoek is naar politieke invloed. „De onafhankelijkheid staat buiten kijf. Die moet gegarandeerd zijn.”
Heinen zegt ook „uit de sector” te horen dat het een toezichthouder wil die met de tijd meegaat. Welke sector dat is, wil hij niet specificeren. Knot herkent het risico op „verkokering” niet, zei hij. Heinen neemt dat ter kennisgeving aan. „Een slager kan natuurlijk niet zijn eigen vlees keuren.”
Heinen zegt dat hij zijn plan om de zittingsduur te verkorten met de raad van commissarissen van DNB heeft besproken. Dat bevestigt de voorzitter van de raad van commissarissen Martin van Rijn telefonisch. Van Rijn zegt wel dat hij alleen tegen Heinen heeft gezegd dat de commissarissen het inhoudelijke voorstel afwachten. „We hebben geen weging gegeven.”
Heinen heeft een onafhankelijke commissie aangekondigd die gaat uitzoeken wat wenselijk en mogelijk is. Van Rijn wil die commissie afwachten, voor hij een oordeel geeft.
