Waarom de wereld met ingehouden adem naar Israël en Iran kijkt

Tegenover een geautomatiseerde bloemenwinkel, waar voorverpakte boeketten en lang houdbare rozen worden aangeboden, ligt een man met blauwe pet ’s ochtends om zes uur op een bankje te slapen. De eerste winkels van het Utrechtse winkelcentrum Hoog Catharijne openen twee uur later, dus alleen een paar forenzen zien een andere man ongestoord door de gangpaden fietsen. Bij de MediaMarkt is een om geld bedelende man met papiertjes en een vuurtje in de weer. Op enkele meters afstand liggen nog twee slapende mannen.

De voorbije zes tot acht maanden is „zowel het aantal personen als de overlast en incidenten in Hoog Catharijne in de nacht toegenomen”, schreef het Utrechts college onlangs in een brief aan de gemeenteraad. Ook de sfeer „wordt grimmiger”. Daarom gaat het winkelcentrum ergens deze zomer ‘s nachts potdicht, een wens van de eigenaar, institutioneel vastgoedbelegger Klépierre. Treinreizigers kunnen minimaal een jaar geen gebruik maken van de snelle 24-uursroute die door een deel van Hoog Catharijne loopt, tussen de binnenstad en het hoofdstation.

Ondanks extra beveiligers, uitrukkende politie en een persoonsgerichte aanpak nam de overlast, volgens de gemeente, niet af. De groep overlastgevers – daklozen, drugsgebruikers, dealers – bestaat doorgaans uit dertig tot vijftig personen. Het gaat om Utrechtse inwoners en migranten uit Oost-Europa, Noord-Afrika en het Midden-Oosten, schrijft het college. Vooral jonge asielzoekers uit Syrië en Algerije worden verantwoordelijk gehouden voor de toename van (gewelds)incidenten. Door de nachtelijke sluiting hoopt de gemeente dat overlastgevers hulp zoeken bij een nachtopvang, terugkeren naar een COA-locatie of zorg aannemen.

Zoom in

Kosten

Jan Hagenouw denkt dat de nachtelijke sluiting „een heel goed idee is”. De eigenaar van restaurant Hagenouw, gehuld in een groen shirt met blauwe bretels, zit om half twaalf ’s middags samen met zijn vrouw, roze shirt en rode lippenstift, voor zijn zaak in Hoog Catharijne. Op tafel liggen het AD Utrechts Nieuwsblad en De Telegraaf. De extra beveiligingskosten die eigenaar Klépierre maakt worden doorberekend aan de ondernemers, stelt hij. „Terwijl het om een probleem met asielprocedures draait. Als ze een veilige plek hebben, halen ze ’s avonds echt geen rottigheid uit in Hoog Catharijne.”

Hagenouw, die ook de Belangenvereniging Hoog Catharijne voorzit, is 35 jaar ondernemer in het winkelcentrum en heeft ook de problematiek met heroïneverslaafden meegemaakt in de vorige eeuw. „Dit probleem is niet hetzelfde, want niet lokaal op te lossen. Anders hadden we wel een draaiboek uit de kast gehaald.” De huidige problematiek moet door landelijke of Europese politici verholpen worden, vindt hij.

Als ze een veilige plek hebben, halen ze ’s avonds echt geen rottigheid uit in Hoog Catharijne

De meeste winkels langs de 24-uursroute horen bij een keten. Als NRC vrijdagochtend en -middag vraagt naar ervaringen van winkelpersoneel, wordt vaak eerst een hogergeplaatste opgebeld, die vervolgens geen toestemming geeft voor een interview. Het onderwerp ligt gevoelig.

Soms willen werknemers wel anoniem iets kwijt. Volgens de assistent-manager van een hamburgerrestaurant, willen sommige werknemers geen sluitdiensten meer draaien. Ze vrezen een grote groep hangjongeren die ’s avonds samenkomt in het winkelcentrum, gevolgd door drugsdealers. „Na negen uur is het één grote feestpartij.” Daarom is hij is blij met de onlangs geplaatste extra camera’s. Ook is de politie bij calamiteiten binnen drie minuten aanwezig, zegt hij.

Veiliger

De manager van een broodjeszaak, Marcos van Rossum, betrapte eens iemand die op zijn terras aan het urineren was. In de ochtend is het winkelcentrum een „vuilnisbelt”, stelt hij. Bij een lunchzaak, een paar deuren verder, trof de ochtendploeg buiten tafels aan met kots en brandplekken. Er zijn geregeld vechtpartijen. Toch baalt een vrouwelijke medewerker dat het winkelcentrum ’s nachts dichtgaat, omdat de fel verlichte route binnendoor voor haar veiliger aanvoelt.

Ook de NS, medeverantwoordelijk voor de veiligheid in de stationshal, heeft twijfels over het tijdelijke plan. „We begrijpen de keuze, maar vrezen dat de sluiting het probleem niet oplost maar verplaatst. In de stationshal hebben ze ook een dak boven hun hoofd”, zegt een woordvoerder telefonisch. De NS is nog in gesprek met de gemeente over de overlast, maar wil niet in detail treden over de inhoud.

De nachtelijke sluiting voelt voor de Utrechtse VVD, de grootste oppositiepartij in de raad, als „capitulatie” en „symptoombestrijding”, zegt lijsttrekker Tess Meerding. De partij pleit voor een permanente politiepost in het stationsgebied met agenten. „Als de politie nu een ronde doet, houden de overlastgevers zich even koest. Maar daarna gaan ze door met wat ze van plan waren.”

De politie heeft een capaciteitsprobleem, erkent Meerding, „maar dit is zo’n uitzonderlijke situatie dat vergaande politiemaatregelen nodig zijn”. Recentelijk heeft ze samen met de lokale tak van D66 vragen ingediend bij burgemeester Sharon Dijksma. Zijn er geen andere maatregelen dan sluiting mogelijk?, wil Meerding onder meer weten.

Zoom in

Susan & Freek

De gemeente Utrecht zegt tegen NRC dat alles wat er over de kwestie te zeggen valt in de raadsbrief staat. Het stadsbestuur schrijft dat de nachtelijke sluiting „geen structurele oplossing” is, maar verwacht dat de overlast rondom het station op korte termijn vermindert. De autoriteiten beloven na invoering in de gaten te houden of de overlast zich verplaatst. Waar nodig treden handhavers op of bieden zorgverleners hulp aan, belooft het stadsbestuur.

Restauranthouder Hagenouw hoopt dat de bewakers van het winkelcentrum zich snel weer met andere zaken kunnen bezighouden. „Toen [zangduo] Suzan & Freek eens een pop-up store openden, stonden er zulke achterlijke rijen. Dat leiden we wel graag in goede banen, want dan komen er géén messen tevoorschijn.”

Delen

Mail de redactie