Trump kondigt heffingen van 100 procent aan op buitenlandse films

Vrijheid is „een uniek en zeldzaam voorrecht”, sprak minister Ruben Brekelmans (Defensie, VVD), even voordat een groepje demonstranten over de dranghekken op het 5 Mei Plein in Wageningen klom en de toespraak van de minister verstoorde. „Free Palestine”, riepen ze, en toen werden ze getackeld door de politie. Vijf actievoerders zijn weggesleept en aangehouden.

Die actie kon niet op instemming rekenen van het publiek, maandagochtend in Wageningen bij de nationale aftrap van Bevrijdingsdag, waar hoogwaardigheidsbekleders en veteranen aanwezig waren. De demonstranten werden uitgejouwd. „Kies een andere dag uit, joh!”, riep iemand. Een ander: „Ga je schamen!”

Groot werd de verstoring niet. Brekelmans aan het slot van zijn toespraak: „Ik zeg dat ook tegen de mensen die we hier zojuist zagen: laten we elkaar stevig vasthouden en ons niet uit elkaar laten spelen, dat is wat ons allen te doen staat.” Premier Dick Schoof ontstak even later volgens plan het ‘vrijheidsvuur’; de Poolse premier Donald Tusk hield een speech. Toeschouwers klapten vrolijk en opgelucht voor de aeerbiedwaardige veteranen die Nederland tachtig jaar geleden bevrijdden, allen hoogbejaard. En voor het defilé van militaire voertuigen en blaaskapellen, dat rond het middaguur door de Wageningse binnenstad slingerde.

Een uurtje later, bij het begin van het Bevrijdingsfestival verderop in Wageningen, was het weer raak. Een rookbommetje dat rode wolken verspreidde werd op het podium gegooid toen premier Schoof net vrijheid „kostbaar” had genoemd, met zijn Poolse ambtgenoot Tusk naast hem. Zij werden door beveiligers snel weggevoerd. De rook zag er in de ogen van veel festivalgangers nog redelijk feestelijk uit, anderen, verspreid over het publiek, staken op dat moment rode flyers in de lucht met de tekst: „Wageningen trekt hier een rode lijn.”

Actievoerder Petra Rietberg staat in het publiek met een spandoek. De tekst: „Vrijheid voor iedereen”. Rietberg: „Het gaat hier over vrijheid. Maar intussen staat de vrijheid van zo veel mensen onder druk door het beleid van dit kabinet: asielzoekers, migranten, transgenders.” En, stelt ze, mag het ook even gaan over de Palestijnen die getroffen zijn door de Gaza-oorlog? „Ook al schendt Israël mensenrechten, toch trekt dit kabinet geen rode lijn.”

Als Schoof hier zegt dat de vrijheid op het spel staat, waarover heeft hij het dan?

Rietberg kwam naar het festival om die boodschap te laten horen, samen met vriendin en collega Jenneke van Vliet. „Op deze dag zeggen we ‘nooit meer’ tegen elkaar, maar nooit meer is ook nu. Als Schoof hier zegt dat de vrijheid op het spel staat, waarover heeft hij het dan? Waarom zegt hij niet: en daarom is Netanyahu niet meer welkom in Nederland? We spreken grote woorden uit over vrijheid, maar ze lijken voor de bühne.”

Omstanders reageerden verschillend op de actie, vertelt ze. „Er waren mensen die ermee instemden, maar ik hoorde ook: ‘Huh, waarom staat u hier? Ga hier weg!’ Over die scheefheid kan ik me echt boos maken, we staan hier voor de vrijheid!”

Structurele financiering

Bevrijdingsdag is meer dan een festival. Zonder de inhoud moet Bevrijdingsdag niet gevierd worden, vindt ook het kabinet. Voor het weekend maakte staatssecretaris Vincent Karremans (Jeugd, Preventie en Sport, VVD) bekend dat veertien Bevrijdingsfestivals in Nederland structurele financiering ontvangen, te beginnen met 700.000 euro dit jaar. Daarvoor stelde hij wel de voorwaarde dat er „een inhoudelijke link met het vieren van vrijheid” moet zijn.

Daar is Rianne Kuijer, die met haar man en drie kinderen naar het festival is gekomen, ook van doordrongen. „Ik kom hier om mijn kinderen te laten zien: dit is vrijheid. Feest mogen vieren, met muziek en een biertje in mijn hand. Tachtig jaar geleden konden de kinderen weer blij buiten spelen, zo leg ik dat aan mijn kinderen uit. Dat is ook in deze tijd niet vanzelfsprekend, ze hebben Oekraïense vriendjes die dat hebben ondervonden.”

De acties om aandacht te vragen voor de Palestijnen vindt ze „lastig”. „We leven in een land waar dat mag en dat is belangrijk. Maar op deze dag wil ik het wel graag houden bij de definitie van Bevrijdingsdag: om te denken aan de Tweede Wereldoorlog en waar onze mannen voor gevochten hebben.”

„Jammer dat het op zulke dagen moet”, vindt ook Artie Blankespoor, die met zijn dochter Madeleen uit Ede gekomen is. Voor het defilé, en om haar eens te laten kennismaken met zo’n muziekfestival. „Ik denk dat we in Nederland al best veel aandacht hebben voor wat er in Israël gebeurt, dus ik zou zeggen: misschien kunnen we vandaag de positieve kant laten zien, dat we nu vrijheid vieren.”

Misschien kunnen we vandaag de positieve kant laten zien, dat we nu vrijheid vieren

Later in de middag werdop verschillende plaatsen in Nederland nog een actie gehouden: „Op de grond voor de Grondwet”, waarbij actievoerders op straat gingen zitten. Op de Neude in Utrecht deden zo’n honderd mensen mee.

Premier Schoof noemde het maandagmiddag in een reactie tegen de NOS „jammer” dat Bevrijdingsdag „gebruikt wordt voor demonstraties voor heel andere zaken die in andere delen van de wereld spelen”.

Student Roos Hamelink, die in Wageningen woont, ziet „de tegenstrijdigheid” daarvan wel. „Het hele punt is natuurlijk dat we ‘nooit meer oorlog’ willen, maar dat er nog steeds oorlog is.” Dus voor een actie heeft ze wel begrip, „zolang het vredig is”. Zelf kwam ze voor het festival. „Wat vrijheid dan voor mij betekent? Het betekende vanochtend vooral dat ik dacht: ik doe vandaag rare oogschaduw op”, zegt ze lachend.

Delen

Mail de redactie