In de Soedanese regio Darfur zijn woensdag minstens 57 burgers gedood bij gevechten tussen het regeringsleger en de paramilitaire groep Rapid Support Forces (RSF). Dat meldt persbureau AFP donderdag op basis van medische hulpverleners ter plaatse. De doden vielen bij gevechten om de stad Al-Fashir, provinciehoofdstad van de regio Noord-Darfur. Al-Fashir is de enige stad in de regio Darfur die nog in handen is van het regeringsleger.
Afgelopen weekend vond in dezelfde regio ook dodelijk geweld plaats. Bij aanvallen van RSF op Al-Fashir en twee vluchtelingenkampen vielen volgens de Verenigde Naties meer dan vierhonderd doden. Volgens de VN raakten 400.000 mensen opnieuw ontheemd door de aanvallen op de kampen.
De burgeroorlog in Soedan begon twee jaar geleden. De paramilitaire groep RSF onder leiding van Mohamed Hamdan Dagalo verzet zich tegen het regeringsleger onder leiding van Abdel Fattah al-Burhan. In twee jaar burgeroorlog kwamen volgens de VN tienduizenden mensen om het leven en raakten meer dan twaalf miljoen mensen ontheemd.
Etnische zuivering
Aanvallen van RSF in de regio Darfur, in het westen van Soedan, zijn door mensenrechterorganisatie Human Rights Watch omschreven als etnische zuivering. Het geweld richt zich regelmatig op de Masalit, een etnische minderheidsgroepering in Soedan en buurland Tsjaad. Ook is er in Soedan sprake van toenemende hongersnood. De situatie in het land geldt als een van de grootste humanitaire crises ter wereld.
Dinsdag, exact twee jaar na het begin van de burgeroorlog, maakte RSF bekend een alternatieve regering te willen vormen. In de nieuw te vormen regering wil RSF-leider Dagalo vijftien leden plaats laten nemen, een namens elke regio van het land. In feite heeft RSF alleen militaire controle over het westen en het zuiden van het land. Recent verloor RSF terrein ten opzichte van het regeringsleger, de paramilitaire groep werd onder meer verdreven uit de centraal gelegen hoofdstad Khartoem.
Lees ook
De oorlog in Soedan heeft desastreuze effecten: deze maand zijn conflicten en chaos overgeslagen op buurlanden
PVV-Tweede Kamerlid Gidi Markuszower stapt uit het presidium van de Tweede Kamer, het dagelijks bestuur. Dat bevestigt hij maandag tegenover NRC. Hij wilde dat het presidium tot een onderzoek zou besluiten naar onder andere oud-Kamervoorzitter Vera Bergkamp (D66), maar daarover werd het presidium het maandag niet eens.
Vorige week concludeerden Nieuwsuur en Follow The Money op basis van een gelekt onderzoeksdossier dat Bergkamps rol in het lekken van gevoelige informatie over het onderzoek naar haar voorganger Khadija Arib groter zou kunnen zijn dan eerder bekend was.
Het Openbaar Ministerie kon enkel de rol van de ambtenaren die bij die zaak betrokken waren onderzoeken. Tegen Bergkamps assistent Sonja K. werd een taakstraf van 140 uur geëist, maar de rechter sprak haar deze week vrij wegens gebrek aan bewijs.
Onderzoek naar Kamerleden kan alleen worden gedaan in opdracht van de regering of de Tweede Kamer. Maandag vergaderde het presidium, geleid door Kamervoorzitter Martin Bosma (PVV), daar 2,5 uur over – waarop Markuszower besloot zijn positie op te geven. Het presidium liet maandag weten zich later nog een keer over de kwestie te buigen en zich nog te beraden op vervolgacties.
Markuszower gaat morgen een debat aanvragen over de zaak rond Arib en wil vanuit de Tweede Kamer de rol van Bergkamp en voormalig topambtenaren laten onderzoeken.
Lees ook
Persvoorlichter vrijgesproken van lekken over onderzoek naar oud-Kamervoorzitter Arib
Geen sociale media voor kinderen onder de 15 jaar, dat gaat het demissionaire kabinet Nederlandse ouders adviseren, melden RTL Nieuws en persbureau ANP op basis van ingewijden. Ook gaat het kabinet ouders adviseren om kinderen pas vanaf groep acht van de basisschool een smartphone te geven. De adviezen staan in de richtlijn ‘Gezond schermgebruik’ van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), die maandag of dinsdag verschijnt.
Het zou gaan om vrijblijvende adviezen, gebaseerd op onderzoek van zowel wetenschappers als maatschappelijke organisaties. Bij het advies om geen sociale media te gebruiken onder de 15 jaar gaat het om platforms als TikTok en Instagram. Andere platforms die soms onder sociale media gerekend worden, zoals WhatsApp en Signal, worden niet afgeraden omdat ze een praktische en communicatieve functie hebben.
Afgelopen mei schreef een groep van tweeduizend artsen en deskundigen een brandbrief met daarin de oproep tot een smartphone- en socialemediaverbod voor kinderen. Volgens de auteurs van de brief leidt smartphone- en socialemediagebruik tot fysieke en mentale gezondheidsklachten.
In de Tweede Kamer dienden partijen ChristenUnie en NSC een initiatiefnota in waarin ze opriepen tot het instellen van een leeftijdsgrens voor het gebruik van sociale media. Vorig jaar stemde zowel de Australische regeringscoalitie als de grootste oppositiepartij van het land voor een leeftijdsgrens van zestien jaar voor gebruik van sociale media. Het is het eerste land dat zo’n verbod afkondigt.
Lees ook
Experts en ouders willen een socialemediaverbod. Komt dat er ook?
Het is een mysterieuze paradox waar wetenschappers nog steeds het antwoord niet op hebben gevonden: sporten is gezond en verkleint de kans op hartaandoeningen, maar langdurig en intensief sporten is óók een zware belasting voor de hartspier.
Al langer is bekend dat bij het sporten het eiwit troponine vrijkomt in het bloed. Dat is dezelfde stof die artsen op de spoedeisende hulp meten bij patiënten die een hartinfarct hebben gehad. Bij zo’n infarct sterft een deel van de hartspier af door onvoldoende bloedtoevoer, waarna de troponinespiegel in het bloed stijgt. Hoe meer troponine, hoe groter de schade aan het hart.
Het eiwit wordt dus gezien als een alarmstof die de gezondheid van het hart voorspelt, maar waarom is de aanwezigheid dan juist na het sporten zo verhoogd, en wat is er dan met het hart van deze sporters aan de hand?
Onderzoekers van het Radboudumc vonden een geruststellend antwoord op die vraag en publiceerden daar maandag over in het Journal of the American College of Cardiology. Verhoogd troponine na het sporten is geen aanwijzing voor verstopte kransslagaders – de bloedvaten die het hart van bloed voorzien. „Goed nieuws voor de sporters”, zegt hoofdonderzoeker en bewegingwetenschapper Thijs Eijsvogels. „Maar deze uitkomst roept voor de wetenschap weer een hoop nieuwe vragen op.”
Verkalkte kransslagaders
Eijsvogels en zijn collega’s knoopten reeds bestaande inzichten over troponine aan elkaar voor een nieuwe onderzoeksvraag. „In een studie die we een paar jaar geleden zelf deden bij deelnemers van de Nijmeegse 4Daagse zagen we al dat het troponinegehalte van de deelnemers een voorspeller was voor hartproblemen en vroegtijdige sterfte”, zegt Eijsvogels. „Maar we wisten niet waarom dat zo was, welke rol troponine daarin speelde.”
Een vermoeden voor dat oorzakelijke verband leken de onderzoekers te hebben gevonden in een studie die liet zien dat sporters vaker dan niet-sporters last hebben van verkalking van de kransslagaders. „Logisch gezien vermoedden we dus dat sporters met een hoog troponinegehalte na het sporten een verhoogde mate van kransslagaderverkalking hebben, wat weer een hoger risico geeft op hartproblemen.”
Om die hypothese te kunnen testen, pakten de onderzoekers het groots aan. Ze volgden meer dan duizend deelnemers aan onder meer de Nijmeegse 4Daagse, de Zevenheuvelenloop en de Ronde van Nijmegen. Wandelaars, hardlopers en wielrenners dus, allemaal tussen de veertig en zeventig jaar oud. Voor en na het sporten werd hun troponinegehalte gemeten via bloedafname. Binnen drie maanden ging tien procent van de deelnemers door de CT-scan, om de gezondheid van hun kransslagaders te meten.
„We wilden echt naar de extremen van het spectrum kijken”, zegt Eijsvogels. „Daarom scanden we de 6,6 procent van de deelnemers met het hoogste troponinegehalte, soms wel tien keer hoger dan de gezonde grens, en de 3,3 procent met het laagste gehalte, gecorrigeerd voor leeftijd, geslacht en het type inspanning”. Wat bleek? In tegenstelling tot wat de onderzoekers dachten, hadden sporters met een zeer hoog troponinegehalte helemaal geen ongezondere kransslagaders dan mensen met lage troponinewaardes.
Lekkende hartcellen
Jarenlang werd volgens Eijsvogels aangenomen dat het vrijkomen van troponine een normale respons van je lichaam is op sporten. Dat veranderde toen verschillende onderzoeken deden vermoedden dat troponine in je bloed misschien niet zo goedaardig is als gedacht. Omdat troponine hartspecifiek is – het komt alleen maar voor in de cellen van hartspieren – was toen juist de consensus dat verhoogd troponine altijd foute boel is: het kan alleen vrijkomen als er schade is aan de hartspier.
Maar het kan ook nog iets anders zijn, zegt Eijsvogels nu hij zijn eigen resultaten nog eens bekijkt. „We onderzochten eerder ook 11 deelnemers aan de marathon van Amsterdam door hen door de MRI-scan te halen. Daar zagen we dat hun hartspiercellen na inspanning leken te lekken. Hoe hoger hun troponinegehalte, hoe sterker de lekkage van de hartspiercel. Maar dan blijft wel de vraag: wat zegt de mate van lekkage over de gezondheid van je hart? Het kan dus ook zo zijn dat de hartspiercellen een beetje troponine gaan lekken na inspanning, zonder dat dit schadelijk is. Vlak na de inspanning zagen we geen afwijkingen, maar misschien is het wel en voorspeller voor ziekte over vijf of tien jaar.”
Om die reden blijven de onderzoekers hun meer dan duizend patiënten de komende twintig jaar volgen. Ze krijgen jaarlijks een vragenlijst toegestuurd, en de onderzoekers houden het sterfteregister bij. De studie van Eijsvogels heeft weliswaar zijn eigen hypothese ontkracht, het is wel goed nieuws voor sporters. „Ook met een verhoogd troponine is er niet ineens van alles mis met je hart.”
