Tekort aan huurwoningen in landelijke gebieden nog nijpender dan in grote steden

Op de website van een Veluwse kerk staat een plaatje van twee handen die beschermend zijn gevouwen rond een huisje met een puntdak. Daaronder staat: „Een gezin in onze gemeente […] is dringend op zoek naar woonruimte in Hattem.” De oproep is geplaatst door dominee Almatine Leene, die zegt: „In de huidige woning van dit gezin staat de schimmel op de muren.”

Leene kent onder de leden van De Open Poort, de Nederlandse gereformeerde kerk in Hattem, zo nog twee gevallen van mensen die dringend een huurwoning nodig hebben. Een stel dat uit huis moet, omdat de hoofdbewoner is overleden. Een alleenstaande man die wil vluchten voor zijn zeer lawaaiige buurman. „De laatste jaren merken we ook in onze kerk dat mensen steeds moeilijker aan een betaalbare woning komen”, zegt Leene. „Het aanbod huurwoningen is hier heel beperkt.”

Het aanbod van huurwoningen is in landelijke gebieden als die rond Hattem inderdaad nog krapper dan in de grote steden. Zo werden op de Veluwe in het vierde kwartaal van 2024 zeven huurwoningen per 10.000 inwoners aangeboden. Dat is de helft van bijvoorbeeld de grootstedelijke Groot-Rijnmond-regio (14,5 woningen), maar nog altijd twee keer zoveel als in de landelijke regio’s Zuidwest Drenthe (3,4) en de Kop van Noord-Holland (3,2).

Dit blijkt uit een analyse van de gegevens over het huuraanbod, die zijn gedeeld door Rent.nl, een online dienst voor mensen die een huurwoning zoeken. Rent.nl verzamelt geautomatiseerd aanbiedingen voor huurwoningen op zoveel mogelijk internetplatformen. In de kleine 30.000 advertenties die zo zijn gevonden zitten naar verhouding veel particuliere huurwoningen en weinig corporatiewoningen. Toch geeft deze verzameling door haar omvang het best beschikbare beeld van de Nederlandse huurmarkt, voor zover valt na te gaan.

Wet betaalbare huur

De particuliere huursector is in Nederland bescheiden – ongeveer 13 procent van de ruim 8 miljoen woningen – maar wel belangrijk. Dat geldt ook voor de nog kleinere, vrije huursector – 8 procent – die hiermee goeddeels overlapt. Deze huurwoning moeten onderdak bieden aan – vaak jonge – mensen, van wie het inkomen te hoog is voor een sociale huurwoning, maar te laag voor een koopwoning. Of juist aan ouderen die hun koophuis zouden willen verlaten om van het onderhoud af te zijn. En zeker ook aan mensen-in-echtscheiding, die snel woonruimte nodig hebben in de buurt van hun kinderen.

Dat het aanbod van deze huurwoningen in de landelijke gebieden zo klein is, komt doordat de professionele verhuurders zich al jaren concentreren op de grote steden. Daar verhuren vastgoedbeleggers veelal appartementen aan studenten en expats. „Daar kunnen beleggers ook hogere huurprijzen vragen dan in de regio”, zegt vastgoedadviseur Silvia Heikamp van SH Consultancy in Lunteren (Veluwe). „In de landelijke gebieden heb je vaak particuliere investeerders die hun pensioenpot investeren in één huis voor de verhuur.”

Het aanbod van de woningen staat nu zowel binnen als buiten de steden onder druk. Partijen als De Nederlandse Bank (DNB) en makelaarsvereniging NVM wijten dat aan de Wet betaalbare huur, die op 1 juli 2024 werd ingevoerd om de stijging van de woonlasten in de middenhuur te beperken. Een woning in de middenhuur heeft in 2025 een maandhuur van 900 tot 1.200 euro. Van het tweede op het derde kwartaal verdwenen vorig jaar inderdaad 3.000 huurwoningen, zo bleek uit eerdere data van Rent.nl, in de middenhuur en de duurdere huur. Veel beleggers deden hun woningen in de verkoop omdat hun rendement zou gaan dalen.

Van deze klap is het aanbod van huurwoningen nog niet hersteld, leren de jongste cijfers. In het vierde kwartaal verdwenen evenveel – of weinig – woningen als erbij kwamen (zie kader voor meer details). Het aanbod blijft dus mager. In de gemeente Hattem werden bijvoorbeeld nog geen vijf huurwoningen aangeboden per 10.000 inwoners, wat nog altijd meer is dan in het nabijgelegen Scherpenzeel, met nul aangeboden. „Overal in de Hoeksche Waard zijn wel woningen of appartementen te huur in de vrije sector”, staat op de website van de gemeente. In werkelijkheid viel hier in het vierde kwartaal geen enkele huurwoning te traceren

Verhuurders kopschuw

Lokale makelaars in landelijke regio’s wijten de krimp van het aanbod aan het verbod op tijdelijke huurcontracten dat ook in de nieuwe huurwet staat. Daardoor worden verhuurders kopschuw, zegt Heikamp. „Ze zijn toch bang om vast te zitten aan huurders die zich niet netjes gedragen.” Dat weegt volgens haar zwaarder dan de extra belasting die de verhuurders nu moeten afdragen. „Sinds de nieuwe huurwet zijn er particulieren die hun huis willen verkopen”, zegt ook makelaar Erwin Kersten van Twan Poels in Land van Cuijk: „Anderen kijken de kat nog even uit de boom.”

Echtscheidingen

Alleen mensen die aan het scheiden zijn, mogen nog een tijdelijk huurcontract afsluiten. „Gelukkig wel”, zegt Petra Ackermans van Parentshouses, een organisatie die werkt aan tijdelijke woonruimte voor mensen-in-scheiding. „Vaak hebben mensen maar een paar maanden een huurwoning nodig, bijvoorbeeld tijdens de zoektocht naar nieuw onderdak. Als ex-partners gedwongen bij elkaar blijven wonen, kunnen de spanningen oplopen.”

Huurwoningen in de vrije sector zijn van groot belang voor de dynamiek van de Nederlandse economie

Een op de drie huwelijken eindigt in een echtscheiding. „Dus in een nieuwbouwwijk met 30 koopwoningen, zal in gemiddeld tien woningen een scheiding plaatshebben”, zegt Ackermans: „Die willen we zo soepel mogelijk laten verlopen om de betrokken kinderen even goede kansen te bieden als andere kinderen.” Daar hoort woonruimte bij, met voldoende ruimte voor de kinderen en in de buurt van school en vrienden. Parentshouses werkt daarvoor samen met onder meer woningcorporaties en vastgoedbeheerders die hun woningen tijdelijk willen verhuren.

Het maatschappelijk nut van de vrije huursector is heel groot, zeggen de economen van DNB, die al lang hameren op een groei van dit soort woningen. Deze sector is ook van groot belang voor de dynamiek van de Nederlandse economie: alleen met voldoende huurwoningen kunnen werkenden makkelijk verhuizen voor een nieuwe baan of een project in een ander deel van Nederland. DNB pleit voor onder meer het stoppen met het fiscaal bevoordelen van koophuizen boven huurwoningen (hypotheekrenteaftrek) – en vooral voor het massaal bijbouwen van woningen.

Dat laatste speelt ook door het hoofd van dominee Leene: „We hebben een kerk met daaromheen een terrein. Iemand heeft wel eens geopperd: kunnen we daar niet ook wat bouwen?” Ze verwijst naar De Ark, een kerk in Amsterdam Nieuw-West, die vijftien woningen heeft laten bouwen tegen het kerkgebouw aan: „We gaan daar vast nog een keer verder over nadenken.”

Het droomhuis van Celina Tourlousse (25)

Het huis is niet groot, met één slaapkamer, en ligt nogal afgelegen in de polder. Toch is dit het droomhuis van Celina Tourlousse: vrijstaand en vooral veilig. Met haar bescheiden inkomen – ze werkt in de zorg – kan ze het aankoopbedrag van 2,5 ton alleen nooit betalen. Daarom heeft ze op Marktplaats een oproep geplaatst of een ʻ sociale’ investeerder het huisje zou willen kopen en aan haar verhuren.

Dit is een bijzondere actie, dat beseft Tourlousse wel, maar ze weet niet wat ze anders nog moet doen om aan passend onderdak te komen. „Ik heb echt al van alles geprobeerd: woongroepen, kamers via hospita’s, sociale huur en inschrijvingen bij commerciële verhuurbureaus waar je 15 tot 25 euro per maand betaalt. Helaas allemaal zonder succes”, vertelt ze via e-mail. „Zonder een oplossing dreig ik straks op straat te belanden.”

Op dit moment woont Tourlousse om financiële redenen nog samen met haar ex-partner, die binnenkort verhuist naar zijn nieuwe, net gekochte huis. Zij kan niet blijven, omdat het tijdelijke huurcontract afloopt en de huiseigenaar geen langdurig contract wil afsluiten. „Mijn netwerk in Nederland is enorm beperkt”, vertelt Tourlousse, die oorspronkelijk uit België komt, „waardoor ik nergens op kan terugvallen.”

Celina Tourlousse in haar huidige huis in Almere, waar ze om financiële redenen nog samenwoont met haar ex-partner.

Pleeggezin

Tourlousse kan ook niet zomaar overal wonen. Ze is opgegroeid in een pleeggezin. Haar jeugd „speelde zich af in een onveilige omgeving”. Nadat op ze op haar achttiende op haarzelf ging wonen, heeft ze al vaak moeten verhuizen. „Wat ik zoek, is een stabiele plek waar ik echt een thuis kan creëren en waar ik voor langere tijd kan blijven”, zegt ze. „Samenwonen met vreemden is voor mij geen veilige situatie.”

Toch heeft Tourlousse dat laatste noodgedwongen wel geprobeerd, maar tevergeefs. Haar kat bleek vaak een obstakel. „Hij is erg aan mij gehecht, net zoals ik aan hem. Hij is ontzettend lief en heeft nog nooit iets kapotgemaakt, maar het blijft een huisdier en dat schrikt mensen af.”

Na een oproep op Marktplaats kreeg ze vooral berichten van oplichters, die bijvoorbeeld vroegen om 185 euro te storten. En van mannen die voorstelden dat ze bij hen zou intrekken: „Dan weet je dat daar vaak andere intenties achter zitten.”

Toch gelooft Tourlousse dat er „er mensen zijn die echt willen helpen”, bijvoorbeeld door te investeren in het kleine huis en het haar voor maximaal 900 euro per maand te verhuren. „Natuurlijk levert het geen winst op in geld, maar ik ben bereid om daar iets voor terug te doen”, zegt ze. „Helpen met huishoudelijke taken, op kinderen passen of op een andere manier van betekenis zijn.” Dit huisje zou voor haar de perfecte oplossing zijn, zegt ze: „Een veilige plek , waar mijn kat welkom is en waar ik stabiliteit kan vinden.”

Opgelicht en bedreigd tijdens de woningzoektocht

Weinig is de 51-jarige vrouw bespaard gebleven. Haar gezin werd slachtoffer van de toeslagenaffaire, moest door alle schulden het eigen huis verkopen en belandde – geluk bij een ongeluk – in een sociale huurwoning. Toen kreeg haar man kanker, wat hij uiteindelijk overleefde. Haar dodelijke vermoeidheid had ze steeds geweten aan de stress door de zorg voor een kankerpatiënt. Bij de dokter bleek dat ze ooit ongemerkt een hartinfarct had gehad, waardoor haar hart deels was afgestorven. Ze werd arbeidsongeschikt verklaard en verloor haar baan.

Haar al wankele huwelijk verslechterde en eindigde vorig jaar in een echtscheiding. „We zijn wel bij elkaar blijven wonen. Want er was geen huis te vinden.”, vertelt ze aan de telefoon. Ze doet haar verhaal anoniem, want haar zoektocht naar een huurwoning heeft er inmiddels toe geleid dat ze wordt bedreigd door een (vermeende) woningaanbieder.

Nadat de spanningen in haar gezin onlangs zijn geëscaleerd, heeft onlangs besloten te vertrekken met haar 16-jarige dochter. Maar waarheen? Zelfs als ze straks een volledige arbeidsongeschiktheidsuitkering, zorgtoeslag, kinderalimentatie heeft, kan ze niet meer betalen dan 900 euro. Dat is de sociale huurgrens, waar ze ook onder moet blijven om huurtoeslag te ontvangen. De wachttijden voor sociale huurwoningen zijn vele jaren. Dus heeft ze een advertentie op Marktplaats gezet: „Je blijft toch hopen.”

Vastgoedbedrijf

Tot nu toe hebben alleen oplichters gereageerd. „Dan krijg je een bericht van iemand die zegt dat ie een huis heeft, maar dat je eerst inschrijfgeld moet betalen om het te mogen zien”, vertelt de vrouw. Ze heeft dat een paar keer gedaan en hoorde vervolgens niets meer. „Bij een huurprijs van 785 euro denk ik wel: hoe kan dat dan? Maar je moet ook ooit iemand vertrouwen geven, want anders kom je er niet.” Dus gaat ze vandaag toch kijken naar een huis van „een echt vastgoedbedrijf”.

Een dag later belt de vrouw terug: „Dat was dus ook een oplichter.” Eerst moest ze 375 euro betalen om „haar registratie in orde te maken”, toen nog eens 375 euro als borg. Daarna 200 euro btw en 400 euro om haar schuldenregistratie bij het BKR „naar nul” te brengen. Ze maakte alles over, maar het laatste bedrag werd geblokkeerd door de bank die de transacties was gaan wantrouwen.

De bank van de aanbieder blokkeerde vervolgens diens rekening. Daarop begon de man de woningzoeker te bedreigen, omdat de blokkade haar schuld zou zijn. De vrouw schaamt zich dat ze er ondanks de ‘waarschuwingsbelletjes in mezelf´ toch is ingetrapt: „Je wilt zo graag geloven dat het wel in orde is. Mensen als ik hebben zo hard een woning nodig dat ze hun laatste geld aan dit soort oplichters geven.”

Gescheiden Gerrit (52) woont in een chalet

Eigenlijk heeft hij voor een gescheiden man nog geluk, vindt Gerrit, die niet met zijn achternaam in de krant wil. Hij heeft een koophuis en de familie van zijn ex-vrouw heeft voldoende geld om hem straks uit te kopen. Als timmerman in de bouw verdient hij een goede boterham. „Dus waarschijnlijk kan ik ergens dit jaar een woning kopen”, vertelt hij aan de telefoon.

Intussen moet Gerrit wel ergens onderdak hebben, want hij wil niet met zijn ex-vrouw samenwonen: „Dat geeft stress thuis en dat is niet fijn voor de kinderen.” Dus is hij sinds vorig jaar zomer op zoek naar een huurwoning, waarvoor hij zich heeft ingeschreven bij commerciële verhuurbureaus: „Hoe meer woningen je wilt zien, hoe meer je moet betalen.” Zonder resultaat, tot dusver.

Zo is Gerrit op de camping beland in het oosten van Gelderland, niet ver van zijn kinderen. Vorig jaar was dat een ontluisterende ervaring: „Ik betaalde 1.400 euro per maand voor een chalet, waar de schimmel na drie dagen poetsen nog niet was verdwenen.” Hij vertrok en kon voor enkele maanden terecht in de woning van vrienden, maar „dat houdt volgende maand op.”

Dus is Gerrit weer gaan zoeken naar een chalet. „Er zijn veel campings met chalets, die 1.200 of 1.400 euro kosten.” Want er zijn veel mensen als hij op zoek naar tijdelijke woonruimte: „Je wordt gewoon uitgemolken, schandalig.”

Nu heeft hij een mooi chalet gevonden voor 1.100 euro per maand, op een „mooie vakantiecamping” waar de kinderen kunnen spelen. De looptijd van het huurcontract is twee maanden en drie weken: „Maar dat kan in principe verlengd worden.” En anders moet hij weer op zoek naar wat anders.

Delen





Mail de redactie