Ajax, AZ en FC Twente hebben donderdag gewonnen in Europa League-wedstrijden. Ajax heeft de eerste wedstrijd van de avond tegen Union Sint-Gillis gewonnen (0-2). De ploeg van trainer Francesco Farioli knokte zich op een slecht bespeelbaar veld in het Koning Boudewijnstadion van Brussel naar een goede uitgangspositie voor een plek in de achtste finales van de Europa League. De return is volgende week in de Johan Cruijff Arena.
Farioli koos niet voor zijn sterkste basisformatie, met het oog op de strijd om de bovenste plaatsen in de Eredivisie en het slechte veld in Brussel. Brian Brobbey, Josip Sutalo, Kenneth Taylor, Anton Gaaei en Bertrand Traoré verschenen niet aan de aftrap.
Winst voor AZ tegen Galatasaray
AZ overrompelde donderdagavond met een ruime zege (4-1) de Turkse koploper Galatasaray. Daarmee heeft de Alkmaarse club een plaats bij de laatste zestien clubs in de Europa League voor het grijpen. Galatasaray is in eigen land nog ongeslagen in de competitie.
Door de winst verdedigt AZ over een week in Istanbul op een ruime voorsprong. AZ en Galatasaray stonden eind november in het hoofdtoernooi van de Europa League ook al tegenover elkaar in Alkmaar. Toen werd het 1-1.
Spanning FC Twente in laatste minuten
FC Twente won op het nippertje het eerste duel met FK Bodø/Glimt in de tussenronde van de Europa League. Het werd 2-1 in de Grolsch Veste van Enschede. De ploeg stond lang op voorsprong door een doelpunt in de vijfde minuut. In de 85ste minuut kwam de gelijkmaker voor de Noren. Ricky van Wolfswinkel haalde uiteindelijk de zege binnen door in blessuretijd nog een strafschop te benutten.
De ploeg van trainer Joseph Oosting moet over een week naar Noorwegen voor de return. De winnaar van het tweeluik plaatst zich voor de achtste finales van het tweede Europese clubtoernooi.
Voor de verandering eens goed nieuws over het propvolle stroomnet in Nederland. Netbeheerder Tennet deelde maandag een nieuwe strategie om de ellenlange wachtlijst van bedrijven die een nieuwe of zwaardere aansluiting op het elektriciteitsnet willen, bijvoorbeeld om te verduurzamen, in te korten. Tennet gaat een nieuw soort energiecontract aanbieden waarmee bedrijven alleen de ‘restjes’ stroom krijgen die overblijven buiten de piekuren. Voor nieuwe reguliere aansluitingen is vaak geen plek, voor bedrijven die alleen buiten de piek capaciteit verbruiken onder dit nieuwe contract wel.
Met de nieuwe contracten kan Tennet ruimte op het elektriciteitsnet die nu niet wordt benut verdelen over nieuwe bedrijven. Het gaat om 9,1 gigawatt (GW) aan nieuw vrijgemaakte vermogen. Ter vergelijking: een gemiddelde kernreactor heeft een vermogen van 1 GW.
Knelpunt in energietransitie
Het overvolle stroomnet is een van de hardnekkigste knelpunten in de energietransitie. Om de klimaatdoelen te halen moet Nederland net als omringende landen af van fossiele brandstoffen en overstappen op duurzame elektriciteit. Steeds meer bedrijven willen elektrificeren, maar het stroomnet in Nederland zit bijna overal vol. Met andere woorden: er is nu niet genoeg ruimte op het elektriciteitsnet om alle duurzaam opgewekte elektriciteit van bron naar gebruiker te vervoeren tijdens de spits. De wachtrij van toekomstige Tennet-klanten neemt met de dag toe.
Tennet beheert het hoogspanningsnetwerk: het ‘zware’ net, van 380.000, 220.000, 150.000 of 110.000 volt. Huishoudens zitten daar niet (direct) op aangesloten; wel de allergrootste grootverbruikers en grote energieproducenten als Tata Steel en de kerncentrale in Borsele. En ook regionale netbeheerders die elektriciteit uiteindelijk in de juiste, lagere, voltage afleveren bij kleinere bedrijven en huishoudens.
Tennet bouwt voor miljarden euro’s aan extra kabels en stations om (nieuwe) klanten een (extra) aansluiting te geven. Maar de toename in aanbod kan de snel stijgende vraag niet bijbenen.
Restcapaciteit
Nu komt Tennet, samen met de Autoriteit Consument & Markt (ACM), met een contract, een zogeheten tijdsduurgebonden contract, om de bestaande capaciteit beter te benutten. Klanten mogen daarmee alleen gebruikmaken van de restcapaciteit buiten de piek. Ja, het stroomnet zit tijdens de piekmomenten (zoals tussen 16.00 uur en 20.00 uur) aan de maximale capaciteit, met het aantal huidige klanten. Daarom kunnen er op veel plekken geen traditionele contracten meer bij. Maar met dit nieuwe contract kan, in tegenstelling tot met het traditionele contract, worden afgesproken dat nieuwe klanten capaciteit alleen buiten de piekmomenten gebruiken.
Hoe ziet dat contract eruit? Bedrijven krijgen rechten om stroom af te nemen of te leveren aan het net tijdens een vooraf bepaald aantal uren per jaar. Het gaat om minimaal 85 procent van de uren die in een jaar zitten. „Tijdens de overige 15 procent van de tijd kan Tennet, bijvoorbeeld bij verwachte piekmomenten, een (gedeeltelijke) beperking in de afname of invoering van elektriciteit opleggen”, schrijft de netbeheerder. „Deze beperkingen deelt Tennet minimaal een dag van tevoren met de klant.” Die beperking wordt waarschijnlijk afgedwongen met een boete.
En zo kan Tennet 9,1 GW toekennen aan de bedrijven die op de wachtlijst staan. 9,1 GW is goed voor zo’n 40 procent van de capaciteit die in Nederland tijdens piekuren gevraagd wordt.
Korting op nettarieven
Flexibiliteit is een algemene tendens in de energiewereld. In een toekomst waarin elektriciteit niet meer vanzelfsprekend op ieder moment uit het stopcontact zal komen in Nederland, roepen netbeheerders al langer op om zuiniger en flexibeler met capaciteit om te gaan. Er staat ook iets tegenover. Bedrijven met een tijdsduurgebonden contract krijgen kortingen op de nettarieven (een onderdeel van de energierekening) van maximaal 65 procent.
Tijdsduurgebonden contracten zijn vooral interessant voor bedrijven die flexibel met hun capaciteit kunnen omgaan, zoals batterijsystemen, de procesindustrie en bedrijven met eigen noodvoorzieningen. Minder geschikt is het voor bedrijven die een continue stroom van elektriciteit nodig hebben, zoals datacenters.
Bedrijven hebben in totaal voor 70 GW aan aanvragen ingediend voor dit nieuwe contract. Daar moet bij vermeld worden dat dit onrealistisch veel is: tussen die aanvragen zitten veel grootschalige batterijparken die meerdere aanvragen doen die ze niet allemaal zullen gebruiken. Alsnog zal niet iedere aanvrager een aansluiting krijgen.
Giga Storage tekende voor een grootschalige batterijinstallatie in Delfzijl als eerste zo’n nieuw contract. De komende maanden gaat Tennet de ruimte op het net verdelen. First come first serve, „rekening houdend met maatschappelijke prioriteiten”. Met de ACM is afgesproken dat bijvoorbeeld de politie voorrang krijgt bij aanvragen. Vanaf oktober moeten de nieuwe contracten ingaan.
Australische en Aziatische beurzen openden maandagochtend met grote verliezen. De beurs in Hongkong daalde met meer dan 10 procent, de Nikkei in Tokio met 8 procent en de beurs in Taiwan kelderde ruim 9 procent. In China verloor de beurs ruim 4 procent.
De Australische beurs zakte binnen vijftien minuten na opening met 6 procent en de koers van de Australische dollar dook onder de 0,60 Amerikaanse dollar. Dat is het laagste niveau sinds april 2020.
De onrust op de markten ontstond door de importtarieven die Donald Trump woensdag aankondigde. Tegen verslaggevers zei de Amerikaanse president dat „soms een medicijn nodig is om iets beter te maken”. „Wat er met de markten gaat gebeuren, kan ik je niet vertellen. Maar ons land is vele malen sterker”, zei hij.
Beleggers hadden verwacht dat het verlies van biljoenen dollars aan vermogen en de zware klap voor de economie Trump tot heroverweging van zijn opgelegde importheffingen zou dwingen. „De omvang en ontwrichtende impact van het Amerikaanse handelsbeleid zouden voldoende kunnen zijn om een nog steeds gezonde Amerikaanse en wereldwijde groei in een recessie te doen belanden”, zei Bruce Kasman, hoofd economie bij JP Morgan, tegen persbureau Reuters. Hij schat de kans op een recessie op 60 procent.
Een man loopt langs een elektronisch koersbord waarop de Japanse Nikkei-index te zien is, met een daling van 1.052,18 punten naar 34.673,69, in Tokio, Japan, op 3 april 2025. Foto Rodrigo Reyes Marin/EPA
Economen over de hele wereld zijn nog steeds verbijsterd. Vorige week voerde president Trump hoge invoerheffingen in voor goederen die Amerika in komen. Volgens redacteur Daan van Lent is de economische orde zo opgeschud dat het nog alle kanten op kan gaan. Van een wereldwijde recessie tot grote kansen voor Europa.
Heb je vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via [email protected]
