Eerst Solingen, nu München: hoe aanslagen de Duitse verkiezingen beheersen

Posted on February 13, 2025 by admin

Daar, bij die bomen, is het gebeurd. Thomas Kraft staat voor het raam van een café aan het kerkplein en wijst naar buiten.

Het was een mooie dag geweest, herinnert hij zich: de eerste dag van het grote feest om het 650-jarig bestaan te vieren van Solingen, een stad met 160.000 inwoners in de deelstaat Noordrijn-Westfalen. Als woordvoerder van het stadsbestuur was Kraft nauw betrokken bij de organisatie.

Hij ging die avond net richting het Fronhof, het oudste plein van de stad, om video’s te maken van de festiviteiten. Toen kwamen de berichten binnen: er was een steekpartij geweest. Wat erg, dat zal wel een opstootje geweest zijn, dacht hij. En hij ging op weg.

In de stad hing een rare sfeer. „Er waren veel mensen op straat, er dreunde muziek, de stemming leek goed. Maar tegelijkertijd zag ik mensen haastig het Fronhof verlaten.” Toen hij op het plein aankwam, zag hij dat de zonneschermen van alle cafés waren uitgeklapt. „Om de slachtoffers te bedekken.”

Op 23 augustus 2024 stak een Syrische man drie mensen dood op het Fronhof in Solingen. Vier anderen raakten zwaargewond. De aanslag werd opgeëist door IS. ‘Solingen’ werd een keerpunt: bondskanselier Olaf Scholz stelde strenge grenscontroles in, het debat over migratie verscherpte en de radicaal-rechtse anti-immigratiepartij AfD zag de steun groeien.

Lijstje wordt opgedreund

‘Solingen’ is onderdeel van een langer lijstje. „Zeg je Solingen, dan zeg je ook Mannheim, Maagdenburg en Aschaffenburg”, zegt Kraft. Ook op die plekken werden de afgelopen maanden dodelijke aanslagen gepleegd door migranten. Precies dat lijstje wordt in aanloop naar de landelijke verkiezingen, op 23 februari, vaak door politici opgedreund.

Donderdag kwam daar München bij: in het centrum van de stad reed een auto in op een groep mensen. De verdachte is een 24-jarige asielzoeker uit Afghanistan.

Kanselierskandidaat Friedrich Merz van CDU, de partij die aan kop ligt in de peilingen, diende eind vorige maand een omstreden motie in voor een strenger asielbeleid. De motie werd aangenomen met steun van AfD – een sterk bekritiseerd unicum in de Duitse politiek.

De dag na de aanslag hield het stadsbestuur in samenwerking met de kerken een herdenking. Zonder toespraken. „Zodat we als stad konden treuren zonder dat het politiek werd”, zegt Kraft. Toch werd het dat.

Het Solingse stadsfeest heette het Festival der Vielfalt, het festival van diversiteit. Kraft: „Er zijn meer dan honderdveertig nationaliteiten in Solingen. De stad wordt geroemd om de goed gelukte integratie. Het is fout en te simpel om op basis van deze daad te zeggen dat de integratie mislukt is.”

Niet ver van het kerkplein zitten vijf vrouwen aan een lange tafel in de stadsbibliotheek. Ze kennen elkaar van een cursus Duits en komen een paar keer per week samen om te oefenen. Sommigen zijn hier al een paar jaar, anderen pas een paar maanden. „Sommige mensen zeggen nu dat alle buitenlanders weg moeten”, zegt Ambika Susikaran (34) uit Sri Lanka. „Waarom moet het meteen over iedereen gaan, als eenlingen het probleem zijn?” Ja, zegt ook de Turkse Emine Hazioglu (25): „Soms willen mensen niet met me praten omdat ik een buitenlander ben en de taal niet goed spreek.”

Tegenover haar zit Shqipe Koka (45), uit Albanië. Ze heeft een zoon van 19 en een dochter van 22. Als ze weg moeten, heeft ze vanwege haar Griekse paspoort de keus tussen Albanië en Griekenland. Voor zichzelf maakt ze zich niet zo’n zorgen: „Ik ga in Albanië wel onder de olijfbomen zitten.” Maar haar zoon heeft net zijn Duits op B1-niveau gehaald en leert nu voor B2. „En mijn dochter zit in het laatste jaar van haar bachelor. Wat moeten zij in Albanië of Griekenland? Daar kunnen ze geen werk vinden en een leven opbouwen.”

De aanslag in Solingen wordt door sommigen ingezet als politiek instrument, zegt Kraft in het café aan het plein. Het is niet de eerste keer dat de stad zoiets meemaakt. In 1993 was er een aanslag uit andere hoek: extreem-rechtse jongeren staken het huis van een Turkse familie in brand. Drie meisjes en twee vrouwen stierven, veertien anderen raakten gewond. Ook toen werd de stad het strijdtoneel van een hevig maatschappelijk debat, zegt Kraft, destijds beginnend journalist.

Foto Sabrina Weniger

Rockband op podium

Philipp Müller (62) komt het café binnengelopen. Hij is journalist bij de Solinger Zeitung en zat ook in het organisatieteam van het Solingse stadsfeest. Ook hij werd die bewuste avond gebeld over een steekpartij. Ook hij kwam het plein oplopen en zag de bebloede lichamen. Op een ander plein stond de Solinger Band, een rockband, nog op het podium. Het was aan hem om dat optreden af te kappen. „Waanzin.”

Dat het migratiedebat oplaaide na de aanslag vindt hij een goede ontwikkeling. Wir schaffen das, zo verwijst hij naar de uitspraak van toenmalig bondskanselier Angela Merkel, die in 2015 besloot om de grenzen niet te sluiten voor de vele vluchtelingen die destijds naar Duitsland kwamen. „Dat klopte misschien voor de eerste miljoen. Maar niet meer voor de tweede en de derde.”

Op de kerstmarkt in Solingen was het rustiger dan normaal, zag Müller. „Ik vraag me af of Solingen ooit nog zonder zorgen feest kan vieren.” Maar de zorgen van migranten begrijpt hij óók. „We moeten mensen niet wegsturen, maar ze helpen integreren.” Hij noemt het „vreselijk” dat AfD van de aanslag profiteert en vreest dat dat ook in Solingen zo zal zijn. „De lach is in Solingen nog niet terug.”

Zelfs voor latere Nobelprijswinnaars was licht een onbevattelijk verschijnsel

admin
April 22, 2025
0

Wat is licht? Deze vraag stond centraal bij de ontwikkeling van de quantummechanica, de theorie die de natuurkunde een eeuw geleden op z’n kop zette en nog altijd volop in de belangstelling staat. Thomas de Padova hangt de geschiedenis van de geboorte van de quantummechanica daarom op aan deze schijnbaar simpele vraag.

In Een eeuw van licht lezen we hoe de hoofdpersonages Max Planck, Albert Einstein, Niels Bohr en Werner Heisenberg – later allemaal Nobelprijswinnaars – worstelen met deze vraag. Is licht een golfverschijnsel, zoals dan al decennia het heersende idee is? Of bestaat het uit een stroom van individuele pakketjes energie – de quanta – die je kunt beschrijven als deeltjes?

Tegenwoordig leren natuurkundestudenten dat licht zowel een golf als een deeltje is. Iets wat ook blijkt te gelden voor materiedeeltjes, zoals elektronen. Als u moeite hebt met dit duale karakter, dan bent u in goed gezelschap. Ook de hoofdpersonen verzetten zich tegen het idee dat licht iets anders kon zijn dan uitsluitend een golfverschijnsel.

De Duitse natuurkundige Planck, die de lichtdeeltjes (of lichtquanta) introduceerde en aan de wieg staat van de quantummechanica, noemde het een „puur formele aanname” die hij hoopte later „door een diepgaandere analyse” te kunnen elimineren. Pas na jaren van discussies, gevoed door experimenten, daalde het stof neer en kreeg de quantummechanica vorm.

Onrust in het interbellum

Dit kronkelige, chaotische pad beschrijft De Padova uitvoerig in Een eeuw van licht. Hij plaatst de natuurkundige ontwikkelingen daarbij ook in de historische context. Hoewel de Nederlandse titel spreekt van een eeuw, beslaat het boek ongeveer de jaren twintig van de vorige eeuw (1919 tot 1929). Hij maakt duidelijk hoe politieke en economische onrust in het interbellum zijn weerslag heeft op de hoofdrolspelers. Zo stuurt Bohr in 1920 na een bezoek aan Einstein in Duitsland onmiddellijk een hulppakket met onder meer boter.

Behalve de historische context zet De Padova ook de persoonlijkheden en de interacties tussen de natuurkundigen neer. Planck blijkt een bescheiden man die, naar eigen zeggen, „wars van avontuur” is. En Bohr en Einstein gingen in 1923 tijdens een tramrit zo op in hun gesprek dat ze tot twee keer toe hun halte misten.

Het boek doet denken aan Het tijdperk van onzekerheid van Tobias Hürter, dat in 2022 verscheen. Daarin kwamen deels dezelfde personages en ontwikkelingen voor, geschetst in hun tijd. Maar in tegenstelling tot Hürter schuwt De Padova de natuurkundige uitleg niet. Hij legt ideeën en experimenten helder uit, soms zelfs met een formule. Ook fictionaliseert hij de hoofdpersonen nauwelijks. Hij beperkt zich tot feiten uit aantekeningen, krantenartikelen, briefwisselingen en interviews.

De Padova heeft zich uitgebreid ingelezen en put uit veel bronnen. Daardoor leest het boek soms meer als feitelijke beschrijvingen dan persoonlijke ervaringen van de hoofdpersonages, maar door de prettige en levendige schrijfstijl stoort dat niet. Het is een fijne en gedetailleerde hervertelling van de geboorte van de quantummechania.

Politie pakt veertien mensen op die anderen via TikTok zouden aansporen om terroristische misdrijven te plegen

admin
April 22, 2025
0

De politie heeft dinsdag veertien mensen opgepakt die anderen via TikTok zouden hebben opgeroepen om terroristische misdrijven te plegen. De verdachten zijn tussen de veertien en dertig jaar oud en werden aangehouden in onder meer Den Haag, Rotterdam en Amsterdam. Dat meldt het Openbaar Ministerie (OM).

Over een eventuele ideologische grondslag of mogelijke doelwitten is niets bekend. Ook is niet duidelijk of de verdachten elkaar kennen. Een woordvoerder van het OM wil tegen NRC niet verder in detail treden over de kwestie, omdat het onderzoek nog loopt en enkele verdachten minderjarig zijn.

Christie’s mocht concluderen dat schilderij geen Rembrandt was, zegt rechter

admin
April 22, 2025
0

Ja, als een schilderij dat je hebt verkocht als ‘omgeving van Rembrandt’ voor miljoenen meer wordt doorverkocht als daadwerkelijke ‘Rembrandt’, dan is dat jammer. Maar de vrouw die dit overkwam, heeft géén recht op een schadevergoeding van veilinghuis Christie’s. Dat oordeelde de rechtbank te Amsterdam in een vonnis dat vorige week werd gepubliceerd.

De rechter spreekt zich niet uit over de vraag of het nu wel of geen Rembrandt is, maar concludeert: Christie’s heeft het onderzoek naar die vraag goed genoeg uitgevoerd. De voormalig eigenaresse hoopte op een schadevergoeding van 10 miljoen euro, die krijgt ze niet.

De vrouw had Aanbidding der koningen sinds 1984 in haar bezit, het was een cadeau van haar inmiddels overleden man, een Duitse kunsthandelaar. Hij kocht het werk destijds voor 35.000 gulden als schilderij uit de ‘kring’ van Rembrandt. Het is een klein werk, 24,5 centimeter bij 18,7, een in geel-bruintinten opgezette bijbelse scène met een naamplaatje van ‘Rembrandt Harmensz van Rijn’. Het werk is in een paar onderzoeken uit de jaren vijftig en zestig wel toegeschreven aan Rembrandt, en ook wel eens tentoongesteld als Rembrandt, in 1955 in Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam, in 1960 in het Centraal Museum in Utrecht, bijvoorbeeld. In andere onderzoeken is de toeschrijving weer ‘afgeschreven’.

Anderhalf jaar onderzoek

Christie’s oordeelde in 2021 na zo’n anderhalf jaar onderzoek op verzoek van de toenmalige eigenaresse dat het werk géén Rembrandt was. Het stuk werd ruim boven de vraagprijs van 10.000 euro verkocht, voor 860.000 euro. Het werk had „potentie”, aldus een kunsthandelaar die het verloor van de hoogste bieder.

De nieuwe eigenaar, kunsthandelaar Hazlitt, Gooden & Fox, vroeg veilinghuis Sotheby’s onderzoek te doen naar het werk. Dat bedrijf concludeerde: „De eigenschappen van dit schilderij verbinden het werk zo nauw aan Rembrandts artistieke persoonlijkheid, dat het onredelijk zou zijn om te denken dat iemand anders dit geschilderd heeft kunnen hebben.” Wél een Rembrandt, kortom.

Daarop gebeurde wat de voorgaande eigenaresse zo steekt: het kleine schilderij werd verkocht voor 12,8 miljoen euro. Door een ‘garant’, weliswaar. Dat is een partij die het veilinghuis belooft een werk te kopen voor een vastgesteld minimumbedrag, als dat verder door niemand geboden wordt.