‘Ik ben een kinderarts in Gaza. Red ons alstublieft van deze horror’. Nu zit Abu Safiya vast en is zijn ziekenhuis dicht

Posted on January 3, 2025 by admin

In zijn witte doktersjas loopt hij, over hopen puin in een verwoeste straat, in de richting van een Israëlische tank. Het is een van de laatste beelden van Hussam Abu Safiya (51), de directeur van het Kamal Adwan-ziekenhuis in Beit Lahia in Noord-Gaza, voor hij op 27 december werd meegenomen door het Israëlische leger.

De Israëlische rechtse televisiezender Channel 14 zendt later videobeelden uit vanuit de betreffende tank. Een van de soldaten voorin roept via een microfoon in het Arabisch „Til je shirt omhoog dokter”. De deur van de tank gaat langzaam open, en Abu Safiya stapt in, zijn jas nog aan. „Hoe gaat het, alles oké?, vraagt een soldaat, van wie alleen de uitgestoken hand in beeld komt, die Abu Safiya schudt.

Op daaropvolgende gemonteerde beelden stapt Abu Safiya de tank weer uit. Later is een man in een witte doktersjas te zien bij een groep mensen buiten een gebouw, van bovenaf gefilmd door een drone. Via diezelfde drone is ook de enorme verwoesting te zien in Beit Lahia. De ondertitel luidt „de coördinatie van de evacuatie met de ziekenhuisdirecteur”.

Het Kamal Adwan-ziekenhuis was het laatste nog functionerende ziekenhuis in Noord-Gaza. Vorige week werd het belegerd en kregen het personeel en de patiënten het bevel te vertrekken. Een deel van hen werd meegenomen voor ondervraging door het Israëlische leger. Zo ook, volgens een woordvoerder van het leger, de directeur. Sindsdien is hij verdwenen. De directeur van het ministerie van Gezondheid in Gaza, Munir al-Bursh, zegt dat Abu Safiya bij zijn arrestatie werd gedwongen zich te ontkleden en zwaar is mishandeld.

Systematische aanvallen

Nu het Kamal Adwan-ziekenhuis buiten gebruik is, zijn volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) de circa 75.000 overgebleven inwoners van het zwaar verwoeste Noord-Gaza verstoken van ziekenhuishulp. In een verklaring op 2 januari schrijven VN-experts Tlaleng Mofokeng en Francesca Albanese ernstig bezorgd te zijn over het lot van Abu Safiya. Volgens de experts zijn 1.057 Palestijnen werkzaam in de gezondheids- en medische zorg gedood sinds oktober 2023.

Israël claimt dat Palestijnse gewapende groepen gebruik maken van ziekenhuizen. Volgens de VN zijn die aannames „vaag”, „onvoldoende onderbouwd” en „lijken in sommige gevallen in tegenspraak met openbaar beschikbare informatie.” Ondertussen is er sprake van de „systematische ontmanteling van het zorgsysteem in Gaza” door Israël, aldus de VN.

Een groeiend aantal experts en internationale (mensenrechten)organisaties concludeert dat Israëls optreden in Gaza, inclusief de doelgerichte aanvallen op onder het internationaal recht beschermde ziekenhuizen en medisch personeel, neerkomt op genocide. Daarbij maakt Israël doelbewust gebruik van humanitaire woordkeus (zoals ‘evacuatiebevelen’ en ‘veilige zones’) om schendingen van het oorlogsrecht te camoufleren, aldus het VN-rapport ‘Anatomy of a Genocide’.

Dode kinderen in tent opgeslagen

Het is 29 oktober 2023, ruim drie weken na het begin van Israëls aanvallen op Gaza na de aanval door Hamas op burgers in Zuid-Israël op 7 oktober. „Ik ben een kinderarts in Gaza. Red ons alstublieft van deze horror”, schrijft Abu Safiya in een essay voor The New York Times. Hij is opgeleid tot kinderarts en behalve directeur van het Kamal Adwan-ziekenhuis ook hoofdarts voor de humanitaire organisatie MedGlobal. Tot aan zijn verdwijning houdt hij de buitenwereld via zijn Instagramaccount en in de media op de hoogte van de situatie in het ziekenhuis, dat diverse keren wordt aangevallen.

Het ziekenhuis met tachtig bedden stroomde vol met gewonden, schreef Abu Safiya in het essay. Bedden moesten gedeeld worden door meerdere kinderen. De voorraad medische middelen, inclusief anesthesie, raakte op door Israëls volledige blokkade van Gaza. Wonden werden gesteriliseerd met azijn. De lichten waren het grootste deel van de tijd uit. Het drinkwater raakte op. Door een vol mortuarium moesten dode kinderen worden opgeslagen in een tent.

‘s Avonds ga ik naar mijn kantoor en doe de deur dicht om te huilen, weg van de ogen van mijn patiënten en familie

Hussam Abu Safiya
arts en directeur Kamal Adwan-ziekenhuis

Ondanks het eerste „evacuatiebevel” van het Israëlische leger voor het noorden van Gaza op 13 oktober 2023 bleef Abu Safiya in het Kamal Adwan-ziekenhuis, waar hij met zijn vrouw en zes kinderen verbleef. Het hele gezin heeft een Kazachstaans paspoort, wat hun vertrek uit Gaza – toen dat in zeldzame gevallen voor buitenlandse paspoorthouders nog kon – makkelijker had gemaakt.

„Op 20 oktober, toen ik klaar was met de operatie van een meisje dat haar been had verloren, liep ik de gang in en mijn vrouw was daar om me te knuffelen. Ons huis, vertelde ze me, was verwoest door een luchtaanval op een aangrenzend gebouw terwijl ik een operatie uitvoerde. Het ziekenhuis is nu ons enige thuis. ‘s Avonds ga ik naar mijn kantoor en doe de deur dicht om te huilen, weg van de ogen van mijn patiënten en familie,” schrijft hij in het essay.

Hoewel hij geen chirurg is, moest Abu Safiya het afgelopen jaar noodgedwongen operaties uitvoeren op gewonde patiënten. Door het gebrek aan mankracht en middelen moest hij keuzes maken: wie kan behandeld worden, en wie niet.

Belegering Noord-Gaza

Het afgelopen jaar sprak NRC diverse keren telefonisch en via audioberichten met Abu Safiya. In maart vorig jaar vertelde hij dat in het ziekenhuis zeven kinderen waren overleden door honger, vanwege de Israëlische blokkade van hulpgoederen. Afgelopen oktober begon Israël met een hernieuwde belegering van Noord-Gaza, en dwong de bevolking, inclusief ziekenhuispersoneel en patiënten, om te vertrekken. Opnieuw weigerde Abu Safiya hier gehoor aan te geven.

De omgeving van het ziekenhuis en het medisch personeel werden daarna volgens de WHO bijna dagelijks aangevallen. „We worden van alle kanten belegerd”, zei Abu Safiya afgelopen 13 oktober tegen NRC. Het ziekenhuis kampte bovendien met ernstige tekorten vanwege de volledige blokkade van het gebied. Tijdens het beleg van het noorden werd Abu Safiya opgepakt en kort daarna weer vrijgelaten. Eind oktober werd zijn tienerzoon Ibrahim gedood op het terrein van het ziekenhuis, volgens Abu Safiya door een droneaanval. Zelf raakte hij eind november gewond door granaatscherven bij een droneaanval.

Sinds de laatste beelden van hem bij de tank van eind december zit Abu Safiya vast, en tot op heden is onzeker waar hij wordt vastgehouden. Zijn familie spreekt over de Sdei Teiman gevangenis. Ook CNN rapporteerde eerder deze week dat twee vrijgelaten gevangenen uit de deze gevangenis, een militaire basis in het zuiden van Israël berucht om marteling en seksueel geweld tegen gevangenen uit Gaza, zeggen Abu Safiya daar gezien te hebben. Een andere gevangene zei dat hij hoorde hoe de naam van de ziekenhuisdirecteur werd omgeroepen.

Verdwenen gevangenen

Hoewel het Israëlische leger op 28 december nog zei de directeur te hebben meegenomen voor ondervraging, en hem een „verdachte Hamas-terroristenagent” noemde, zei het leger afgelopen donderdag dat het geen dossier heeft over Abu Safiya’s arrestatie. Dat deed het in reactie op een verzoek dat de Israëlische ngo Physicians for Human Rights (PHRI) namens de familie van de directeur indiende bij het Israëlische leger om de locatie van zijn detentie te onthullen, met het doel om een bezoek van een advocaat te faciliteren.

Na de eerdere ontkenning van de detentie van Abu Safiya, gaf het leger echter vrijdag toe dat hij wordt vastgehouden voor ondervraging door de Shin Bet, de Israëlische veiligheidsdiensten, zo meldt een woordvoerder van PHRI schriftelijk aan NRC.

Een woordvoerder van de Palestijnse Gevangenenclub, een Palestijnse ngo in Ramallah, laat via een audiobericht weten dat de geheimhouding van de locatie van Abu Safiya’s detentie niet op zichzelf staat, maar dat duizenden mensen uit Gaza zijn verdwenen en op onbekende plaatsen worden vastgehouden. Sinds oktober 2023 zijn volgens PHRI 230 artsen opgepakt. Onder hen is ook Ahmed al-Kahlout, de vorige directeur van het Kamal Adwan-ziekenhuis.

In november 2023 werd de directeur van het al-Shifa-ziekenhuis in Gaza-Stad, Mohammad Abu Salmiya, gearresteerd. Na zeven maanden werd hij zonder aanklacht weer vrijgelaten. Het hoofd van de orthopedie-afdeling van datzelfde ziekenhuis, Adnan al-Bursh, overleed in een Israëlische gevangenis, volgens ooggetuigen door marteling.

Verschillende internationale humanitaire organisaties, waaronder Amnesty International, hebben opgeroepen tot de vrijlating van Abu Safiya. De familie van Abu Safiya zegt dat zij hoopt dat de internationale gemeenschap druk uitoefent op de Israëlische autoriteiten voor zijn vrijlating. „Voor hij hetzelfde lot ondergaat als zovele dokters en medisch personeel”, aldus de zoon van Abu Safiya, Idris, afgelopen 30 december in een videoboodschap.

Correctie 4 januari: in een eerdere versie van dit bericht stond dat 1.057 Palestijnen werkzaam in de gezondheids- en medische zorg sinds vorig jaar oktober zijn gedood. Dit moest oktober 2023 zijn. Hierboven is dat aangepast.

Privacytoezichthouder AP uit zorgen over namenlijst Nederlandse oorlogsarchief

admin
January 9, 2025
0

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) wil opheldering van het Nationaal Archief over de manier waarop begin deze maand een ‘verdachtenlijst’ is gepubliceerd met namen van Nederlanders die na de oorlog met justitie in aanraking zijn gekomen op verdenking van collaboratie met de Duitsers. Op het online register staan 420.000 namen.

De toezichthouder brengt volgende week een bezoek aan het archief en zal dan vragen of vooraf is onderzocht of er nog levende personen in het register voorkomen. Daarnaast wil de AP weten of er voldoende garanties zijn dat alleen mensen met een aantoonbaar belang toegang krijgen tot de onderliggende strafdossiers. Er is kritiek dat de controle daarop tekortschiet.

De AP stelt niet van tevoren te zijn geïnformeerd noch geraadpleegd over de manier waarop de lijst naar buiten is gebracht, en dat terwijl het om een archief met zeer gevoelige informatie gaat, omdat er nog levenden in konden voorkomen. Volgens een AP-woordvoerder was de toezichthouder bereid advies te geven over de publicatie van de lijst, maar „het Nationaal Archief vroeg dat dus niet”.

Het zogenoemde Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) is na de bevrijding in het leven geroepen om collaborateurs te berechten. Uiteindelijk werden meer dan 420.000 mensen onderzocht, van wie 66.000 zijn gehoord en later veroordeeld in tribunalen of gerechtshoven. Het Nationaal Archief bracht de lijst naar buiten zodat nabestaanden kunnen controleren of familieleden op de index staan. Het inzien van een persoonsdossier kan voorlopig alleen fysiek én op aanvraag.

Een paar dagen na de publicatie heeft de AP „wat vragen omtrent de lijst”, bijvoorbeeld of er van te voren een risicoanalyse is uitgevoerd. Daarnaast wil de AP duidelijkheid over wie de dossiers kunnen inzien en op welke manier dat gebeurt. Vorige week schrapte het Nationaal Archief, dat donderdagavond niet bereikbaar was voor commentaar, al 25.000 namen uit het register omdat aan hen (nog) geen strafdossier gekoppeld was.

Volgens de toezichthouder stelde het Nationaal Archief vooraf dat niet iedereen zomaar toegang zou krijgen tot de gegevens, maar in de praktijk blijkt het niet heel moeilijk om de informatie boven water te krijgen. Wie een naam opzoekt, kan een dossier opvragen. Deze kan vervolgens worden bekeken in een studiezaal in het Nationaal Archief zelf. Bezoekers mogen de informatie niet kopiëren of op een andere manier vastleggen, maar ze moeten wel aantonen dat ze een belang hebben, bijvoorbeeld als familielid, journalist of wetenschapper.

420.000 strafdossiers

Begin januari publiceerde het Nationaal Archief een index met namen van Nederlanders die ervan zijn verdacht met het naziregime te hebben gecollaboreerd. Ook oorlogsmisdadigers prijken op de lijst, die is gebaseerd op informatie uit 420.000 strafdossiers uit de Tweede Wereldoorlog. Kort na publicatie van de lijst blijkt dat op de ‘verdachtenindex’ ook namen staan van mensen die wel in het dossier zijn vermeld, maar niet als (hoofd)verdachte, bijvoorbeeld Joodse slachtoffers die slechts een verklaring hebben afgelegd.

Het Nationaal Archief erkende dat er mogelijk fouten zijn gemaakt, tegelijkertijd beklemtoonde het dat er geen sprake was van een ‘collobaratielijst’, maar een index met namen naar wie een onderzoek liep, dat mogelijk ook vroegtijdig is afgebroken.

Vlak na de publicatie van de lijst klonk er al kritiek, onder meer omdat mogelijk ook namen van slachtoffers zijn vermeld en zulke namen vrij eenvoudig te vinden zijn. De afgelopen dagen was het archief behoorlijk in trek: de studiezaal waar de dossiers fysiek ingezien kunnen worden, zit zeker tot eind februari vol. Later zijn de dossiers ook digitaal, maar wel op locatie raadpleegbaar, zo is het idee.

Aanvankelijk zouden de strafdossiers eerder online raadpleegbaar zijn, maar in december voorkwam het kabinet dat, op instigatie van de Autoriteit Persoonsgegevens. Toen stelde de toezichthouder dat de privacy van nog levende personen in het gedrang zou kunnen komen bij publicatie van de lijst. De AP verordonneerde destijds dat bezoekers een belang moesten kunnen aantonen om toegang te krijgen tot de strafdossiers, maar heeft nu zorgen of dat wel voldoende gecontroleerd wordt.

De rente stijgt, het pond daalt en de onrust groeit in het VK

admin
January 9, 2025
0

In het Verenigd Koninkrijk groeit de onrust over de markt voor staatsobligaties. De rente op 10-jarige staatsobligaties steeg donderdag naar 4,93 procent, het hoogste punt sinds 2008. Aan het eind van de dag stabiliseerde die rente op rond 4,8 procent.

Het pond daalde, mede als gevolg van de hoge leenkosten van de Britse overheid, tot 1,23 ten opzichte van de dollar. Dat was de laagste stand in veertien maanden tijd.

Wereldwijd schoot de rente op staatsobligaties de afgelopen tijd omhoog, onder meer vanwege bezorgdheid over de stijgende inflatie en de onzekerheid over het beleid van de aanstaande Amerikaanse president Donald Trump, die dreigt met importheffingen voor handelspartners. Daarnaast spelen dreigende begrotingstekorten en oplopende staatsschulden een rol.

Onvergelijkbaar met 2022

Volgens analisten is de stijgende rente op staatsobligaties in de VS een belangrijke reden voor de onrust in het VK. Het lijkt erop dat het vertrouwen in de Britse regering om de onrust weg te nemen tanende is.

Als het pond aan waarde verliest, zorgt dat er direct voor dat goederen in het VK duurder worden. Het VK is voor veel producten afhankelijk van import uit de EU, VS en China. Voor die geïmporteerde goederen moet het VK met een lagere stand van de pond meer betalen.

Het pond presteerde de afgelopen jaren juist relatief goed ten opzichte van de dollar, vanwege de hoge rentes op staatsobligaties in het VK, die het aantrekkelijk maken voor buitenlandse investeerders om in te stappen. Nu ondersteunen die hoge rentes op staatsobligaties het pond niet langer.

Volgens ING-analisten moet de huidige situatie niet worden vergeleken met 2022. Destijds leidde premier Liz Truss onrust op de markten in toen ze een pakket aan belastingverlagingen voor de hoogste inkomens wilde invoeren en een begrotingsgat wilde dichten door veel geld te lenen.

‘Brandstichter’

Dit keer spelen internationale factoren een belangrijker rol – met name de rente op staatsobligaties in de VS. Bovendien halen buitenlandse investeerders hun geld niet uit het VK, merken de ING-analisten op. Dat was wel het geval in 2022, waarna de Britse centrale bank moest ingrijpen door obligaties op te kopen.

Toch staat de Labour-regering voor een grote test. Eind oktober kondigde minister van Financiën Rachel Reeves een grondige herziening van de overheidsfinanciën aan om de Britse economie weer op gang te krijgen. Maar het lukt maar niet de vrees weg te nemen dat de overheid te veel leent, terwijl de economische groei zwak is en de prijzen stijgen.

Reeves zei woensdag in een verklaring dat ze een „ijzeren greep” heeft op de financiën. Donderdag stuurde de minister, die zelf naar China reist, haar plaatsvervanger Darren Jones naar het Lagerhuis om tekst en uitleg te geven. Daar stuitte Jones op een kritische oppositie.

Verschillende parlementariërs riepen Reeves op haar trip naar China af te zeggen. Het Conservatieve parlementslid Harriet Baldwin beschuldigde de minister ervan met haar verklaring van woensdag een „brandstichter” te zijn die naar China is „gevlucht”.

Jones relativeerde de zorgen door te zeggen dat markten „altijd evolueren” en dat ook allerlei externe factoren de rente op obligaties beïnvloeden. „Er is geen noodzaak voor een interventie, en die is er ook niet geweest”, aldus Jones.

Column | ‘Wat een goed advies’, zei ik, om het vervolgens vakkundig te negeren

admin
January 9, 2025
0

Ik had mijn verliezersgezicht niet geoefend. En ik had toch echt naar de Golden Globes gekeken. Niet dat iemand het had gezien, achter in de donkere werfkelder van de enige comedyclub waar, zoals een andere comedian deze avond wijzend naar de muur zei, het mos binnen groeide. Ik hoopte gewoon naar voren te worden geroepen en daar als Demi Moore in de microfoon te verkondigen dat ik voor het eerst in mijn leven eindelijk iets won. Wat een leugen zou zijn geweest, want ik was een keer lezersbrief van de week in de NCRV-gids toen ik 11 was.

Ik stond in de kwartfinale van een grote comedywedstrijd in Utrecht en zat niet bij de vijf die van het publiek door mochten naar de halve finale. En er gebeurde precies waar ik al voor gewaarschuwd was, door anderen, vooral ook door mezelf: ik vond het tóch heel jammer. Ik kon niet meteen schakelen naar relativering: een jaar terug had je nog nooit op een podium gestaan, je hebt de voorronde overleefd, in je allereerste wedstrijd.

Nee, er kwamen analyses: ik begon te stroef, misschien was dat het, een geïmproviseerd grapje over de MC viel niet, veel te moeilijk, waarom daar, waarom nu, domme lul. Je speelde toch weer te snel, laat mensen nou lachen, nee, maar je was weer bang dat je het niet binnen de zes minuten zou redden hè, met je tuinbroek. Of het andere uiterste: je kreeg echt veel harde lach, hoe ben je niet door, was het de plek in de line-up, hadden andere mensen meer publiek mee?

Veel te dramatisch voor iets wat in essentie heel simpel was: meer dan lekker spelen kon je niet doen. „Je moet bij wedstrijden altijd bedenken wat je eruit wilt halen behálve doorgaan of winnen”, zei een wijze, andere comedian eerder op de avond. „Wat een goed advies”, zei ik, om het vervolgens vakkundig te negeren.

Een vriend, zelf cabaretier, zei toen ik net begon in het open-mic-circuit: „Je moet het als hobby blijven zien.” Hij bedoelde: je speelt voor drankbonnen, komt op vage plekken waar elke lach verdwijnt in het geluid van de voetbalwedstrijd die tegelijkertijd op staat – als je te veel wilt, verwacht, te snel ook, dan kan comedy best ellendig zijn. Vond hij. Nee, zei ik: ik heb niet eens de tijd om er meer van te maken dan een hobby. En toch. Je bent constant met andere comedians. De een werkt toe naar een auditie bij Comedytrain, de andere bereidt zijn eerste avondvullende show voor. Híj staat in de finale van het Leids Cabaret Festival, zíj wordt vaste comedian in Haug. Het is moeilijk daardoor niet aangestoken te worden. Hoelang houd je vol dat je iets alleen voor de lol doet?

Na de kwartfinale hoor ik dat de beste nummer zes ook nog doorgaat naar de halve finale. Weten we later pas. Het lijkt me beter van die mogelijkheid snel mentaal afscheid te nemen. Althans, dat is wat ik tegen iedereen zeg.