Medicijnen tegen migraine zouden ook de pijn bij endometriose kunnen verlichten

De pijn bij endometriose wordt veroorzaakt door een interactie tussen pijnzenuwen en immuuncellen. Die wisselwerking bepaalt ook de grootte van de aangetaste plekken. Dat blijkt uit een studie bij muizen en met weefsel van acht patiënten die woensdag is verschenen in het wetenschappelijke tijdschrift Science translational medicine.

De onderzoekers ontdekten dat vier bestaande medicijnen ingrijpen op deze interactie. Dat waren zogeheten CGRP-remmers, een nieuwe groep medicijnen tegen migraine (CGRP staat voor calcitonin gene-related peptide). Ze verlichten bij muizen met endometriose de pijn. Dat biedt hoop voor patiënten, want de huidige behandelingen werken bij een deel van de vrouwen niet.

Endometriose is een chronische ontstekingsziekte. Weefsel dat lijkt op het slijmvliesweefsel (het endometrium) dat de baarmoeder bekleedt, groeit bij deze ziekte buiten de baarmoeder; bijvoorbeeld rond de eierstokken of de darmen. Het slijmvliesweefsel groeit en neemt af tijdens de menstruatiecyclus. Vanuit de baarmoeder stroomt het afgebroken slijmvlies en bloed elke maand weg. Maar vanuit andere plekken in de buikholte kan dat niet. Dat leidt tot chronische ontsteking, verklevingen en hevige pijn.

Operatief weghalen

De ziekte treft zeker 1 op de 10 vrouwen en ook transmannen, en wordt vaak niet herkend. De behandeling bestaat uit pijnstillers of hormonen zoals de anticonceptiepil, waardoor de maandelijkse cyclus wordt onderdrukt. Soms kan een chirurg de endometriose-plekken operatief weghalen.

De onderzoekers bekeken monsters van het endometrioseweefsel van acht patiënten en bestudeerden labmuizen bij wie ze baarmoederweefsel in de buikholte hadden gespoten, een model voor endometriose. Ze ontdekten dat endometrioseweefsel het kleine eiwitje CGRP bevat. Dat molecuul speelt een rol bij pijn. Ook pijn-registrerende zenuwen, waarvan er veel in het endometrioseweefsel zitten, geven het af. Het bindt vervolgens aan bepaalde immuuncellen, macrofagen, wier taak het is om kapot weefsel op te ruimen. Maar doordat CGRP aan die cellen bindt, veranderen deze immuuncellen zó dat de endometrioseplekken juist groeien. De wisselwerking verergert dus de pijn.

Bij de muizen met endometriose testten de onderzoekers vier medicijnen die in de VS zijn goedgekeurd voor de behandeling van migraine (fremanezumab, galcanezumab, rimegepant en ubrogepant). Alle vier verminderden ze de gevoeligheid voor pijn van de muizen, en bij de dieren die ubrogepant kregen, krompen de endometrioseplekken.

Een microscopisch beeld van endometrioseweefsel waarin zenuwvezels (groen) de activiteit beïnvloeden van immuuncellen (macrofagen, rood) die beschadigde cellen moeten opruimen.

Nog niet vergoed

De eerste drie migrainemiddelen zijn ook in Europa geregistreerd, maar ze worden in Nederland nog niet vergoed.

Mooi onderzoek, vindt Ellen Klinkert, gynaecoloog en hoofd van het endometriosecentrum in het UMC Groningen. „We weten nog weinig over hoe endometriose ontstaat en wat de pijn veroorzaakt, deze studie werpt daar licht op.”

Of de CGRP-remmers een goede optie zullen zijn voor patiënten met endometriose moet nog blijken. „Tegen migraine nemen mensen ze alleen bij een naderende aanval. Tegen endometriose moeten patiënten het langdurig gebruiken, vrouwen hebben er van hun 12de tot hun 50ste last van. Het moet goed worden uitgezocht of chronisch gebruik van deze middelen veilig is. Een voordeel is: zo’n studie kan sneller opgezet worden met deze bestaande middelen dan wanneer het om nieuwe middelen zou gaan.”

Delen





Mail de redactie