Nek-aan-nekrace, maar groeiende twijfels of Harris Trump nog kan inhalen

In één opzicht hebben de peilingen alvast gelijk gekregen: de Amerikaanse presidentsverkiezingen zijn inderdaad een nek-aan-nekrace geworden. Aan het begin van de dag in Nederland lagen de uitslagen van vrijwel alle zogenoemde swing states – de zeven doorslaggevende staten – nog te dicht bij elkaar om een winnaar uit te roepen. Alleen North Carolina (16 kiesmannen) werd vóór 6 uur Nederlandse tijd door persbureau AP aan Donald Trump toegedicht. En in Georgia meldde secretary of state Brad Raffensperger, verantwoordelijk voor het verloop van de verkiezingen, rond 5 uur Nederlandse tijd dat de winst in deze zuidelijke staat de Republikeinse kandidaat niet meer kan ontgaan.

Pikant: Raffensperger was ook in 2020 secretary of state en toen moest hij weerstand bieden aan druk van toenmalig president Trump, die hem in een telefoongesprek vroeg om „11.780 stemmen te vinden – doe me een lol”. Raffensperger weigerde en Democraat Joe Biden won dat jaar de 16 kiesmannen van Georgia. Om zes uur vanochtend bleek dat Harris swing state Virginia had veroverd.

Aan het eind van de (Nederlandse) nacht had Trump volgens AP in het getrapte Amerikaanse kiessysteem 230 electoral votes behaald, Harris 209. Voor een overwinning zijn 270 kiesmannen nodig.


Lees ook

Volg de laatste ontwikkelingen en uitslagen in ons liveblog

Hispanic mannen

In het algemeen zagen de kansen er volgens de meeste Amerikaanse media beter uit voor Trump dan voor Democraat Kamala Harris. Exit-polls lieten zien dat Trump beter scoorde dan vier jaar geleden, niet dat Harris het veel slechter deed dan Biden. In Georgia bijvoorbeeld kreeg Harris vrijwel evenveel stemmen als Biden in 2020 (ruim 2,4 miljoen). Maar Trump kreeg 100.000 stemmen meer dan vier jaar geleden: 2,5 miljoen. Hij wist kiezers, soms kiezers die nooit eerder hadden gestemd, in de landelijke districten te mobiliseren.

In zijn derde presidentscampagne heeft Trump grote vooruitgang geboekt onder een kiezersgroep die de Democraten lange tijd als vanzelfsprekend in de berekeningen van hun electoraat opnamen: latino-kiezers, en dan met name mannen. Er gingen verschillende aantallen rond uit exit-polls. Bij nieuwszender NBC zagen ze dat 54 procent van de latino-mannen Trump prefereerden, tegenover 44 procent voor Harris. Vier jaar geleden won Joe Biden deze groep kiezers nog achter zich met een marge van 51 tegen 45 procent.

Meer goed nieuws voor de Republikeinen: ze wisten twee Senaatszetels te veroveren op de Democraten. In West-Virginia en Ohio versloegen Republikeinse kandidaten hun rivalen. Daarmee heeft de partij nu virtueel – nog niet alle races waren afgerond – een kleine meerderheid in de Senaat. Hier kan voor de partij nog een extra zetel bijkomen in Montana.

Democratisch gezinde commentatoren probeerden de moed erin te houden in de tv-shows. „Wij, Democraten, hebben nogal een neiging tot nervositeit. Okay, nu zitten we op piek-nervositeit”, zei commentator Jessica Tarlov rond 23 uur oostkust-tijd op Fox News. „Blijf kalm, Democraten”, zei Donna Brazile bij CNN. Ze wees erop dat Harris nog altijd de staten Wisconsin, Michigan en Pennsylvania kan winnen, waarmee ze de grens van 270 kiesmannen zou passeren.