Jonge Amerikaanse vrouwen stemmen anders dan jonge mannen. Politicoloog Melissa Deckman onderzocht waarom

De Amerikaanse presidentsverkiezingen lijken dit jaar meer dan ooit een strijd tussen de seksen: vrouwen voor Kamala Harris, mannen voor Donald Trump. Trump appelleert aan een agressief manbeeld dat niet alleen witte kerels zonder hoge opleiding trekt, maar in toenemende mate ook zwarte en latino mannen die niet traditioneel op de Republikeinen stemden. De kandidatuur van Harris versterkt de trend dat de Democratische Partij ‘feminiseert’: ze legt veel nadruk op gelijkwaardigheid, abortus en ivf en de betaalbaarheid van kinderopvang.

Elk kiezersonderzoek bevestigt de groeiende genderkloof. En nergens is die zo gapend als onder de allerjongste kiezers. Sommigen zijn het schoolplein pas net ontgroeid, maar onder Gen Z/Zoomers (1997-2012) is het politiek de jongens tegen de meisjes.

„We zien een hele duidelijke, ideologische gendertegenstelling tussen Gen-Z-vrouwen en Gen-Z-mannen”, zegt politicoloog Melissa Deckman (53). En daar heeft zij één hele duidelijke verklaring voor. „Hoeveel er ook gezegd wordt over Trumps aantrekkingskracht op jonge mannen, de verwijdering zit ’m vooral in de ruk naar links die jonge vrouwen hebben gemaakt. Er is geen bewijs dat Gen-Z-mannen plots reactionair en aartsconservatief zijn geworden. Wel dat vrouwen in deze generatie progressiever zijn dan in eerdere generaties. En zij zijn politiek actiever.”

Deckman leidt het Public Religion Research Institute, een niet-partijgebonden onderzoeksinstituut in Washington DC dat vooral kwantitatief onderzoek doet naar religie, cultuur en politieke voorkeur. Zelf schreef ze verschillende boeken over rechtse vrouwen in de Amerikaanse politiek, zoals evangelische moeders in schoolbesturen en de populistische Tea Party-beweging.

In september verscheen The Politics of Gen Z, over hoe de jongste generatie kiezers de democratie vormgeeft. Deckman interviewde ruim tweehonderd jongeren, individueel of in focusgroepen op universiteiten, en peilde er nog vele malen meer. Vrouwen in deze generatie zijn meer politiek uitgesproken – en afgetekend links.

Haar onderzoek naar politieke voorkeuren en drijfveren is niet alleen waardevol voor deze presidentsverkiezingen, waarin de volwassen Gen Z’ers mogen stemmen. Hun generatiegenoten die nu nog te jong zijn, zullen pas bij de volgende twee presidentsverkiezingen meedoen. Dan krijgt deze generatie echt politiek gewicht.

De vraag is waarom de politieke voorkeuren van jonge mannen en jonge vrouwen in de VS steeds verder uiteenlopen. Jonge mannen zijn met 13 procentpunt voorsprong voor Trump en jonge vrouwen nog veel ruimer (+38 punten) voor Harris, wees een recente peiling van The New York Times uit. Wat dat voor de twee grote partijen en de samenleving betekent. En of linkse voorkeur blijvend is, of dat de vrouwen als ze wat ouder zijn alsnog naar rechts kunnen afslaan.

Wat maakt deze generatie vrouwen zo progressief en waarom gaan hun mannelijke leeftijdsgenoten daar niet in mee?

„Om te begrijpen waarom Gen-Z-vrouwen niet alleen links, maar ook sterk politiek betrokken zijn, is het belangrijk om te begrijpen hoe zij politiek volwassen zijn geworden. Wat er allemaal gebeurde in hun jongvolwassenheid, wat wij hun ‘beïnvloedbare jaren’ noemen, waarin ze begonnen na te denken over hun politieke waarden. Existentiële zorgen staan daarin centraal.

„Een belangrijk gegeven is dat veel Amerikaanse Gen Z’ers als tieners gevormd zijn door wat er gebeurde op een middelbare school in Parkland, Florida [waar een oud-leerling in 2018 zeventien mensen doodschoot]. Dat bracht echt een jongerenbeweging tegen wapengeweld op gang.

„Daarnaast leeft deze generatie met de vrees dat zij, disproportioneel veel meer dan eerdere generaties, geraakt zullen worden door de gevolgen van klimaatverandering. Plus de Black Lives Matter-beweging die in 2020 veel jongeren op de been bracht. Dat is hun context.”

De angst en woede over vuurwapens, racisme en de leefbaarheid van de aarde gelden niet exclusief voor meisjes. Waarom zijn juist zij links en betrokken?

„Heel veel Gen-Z-vrouwen waren verbijsterd toen Trump in 2016 verkozen werd. Niet dat ze groot fan waren van Hillary Clinton, maar zij konden toen nog niet stemmen en begrepen niet dat Amerika koos voor een man die niet alleen seksistische en vrouwenhatende dingen zei, maar zelfs opschepte over aanranding. De vrouwenmarsen die georganiseerd werden als reactie op Trumps overwinning inspireerden veel meisjes.

„De #MeToo-beweging [voor bewustzijn over seksuele intimidatie en geweld] volgde kort daarop. Deze deed jonge vrouwen beseffen dat seksisme niet iets uit het verleden is. En al voordat, dankzij het Hooggerechtshof, het nationale recht op abortus in 2022 verdween, maakten vrouwen in overwegend Republikeinse staten zich daar zorgen over. Dat zijn de genderspecifieke kwesties waardoor Gen-Z-vrouwen linkser zijn dan hun mannelijke generatiegenoten.”

Tim Walz is te oud om Gen Z in vervoering te brengen

En dat maakt ze meer politiek betrokken dan eerdere generaties toen die jong waren?

„Om echt te begrijpen hoe deze incidenten en ontwikkelingen binnenkwamen bij Gen-Z-vrouwen, moet je twee culturele ontwikkelingen in ogenschouw nemen. De laatste decennia is een hele industrie ontstaan van organisaties en programma’s die de ontwikkeling, het zelfvertrouwen en de maatschappelijke betrokkenheid van meisjes centraal stellen. Wetgeving die gelijkwaardigheid tussen mannen- en vrouwensport [meestal uitgeoefend op scholen en universiteiten] bewerkstelligt, is cruciaal geweest voor de ontwikkeling van teamgeest en competitiviteit onder jonge vrouwen. Er is onderzoek dat een verband schetst tussen sportparticipatie op hoog niveau en politieke betrokkenheid. Het versterkt het gevoel dat je belang hebt bij de winst van de ene of de andere politieke partij.

„En uiteindelijk kun je Gen Z niet doorzien zonder sociale media te bevatten. Dit is de eerste generatie die volledig digitaal en met smartphones is opgegroeid. De eerste generatie die grotendeels haar eigen nieuws consumeert en produceert. Zoomers vinden hun politieke informatie ten eerste bij gelijkgestemde generatiegenoten. Algoritmes drijven hun vervolgens verder uit elkaar. We zien dat álle Amerikanen hardnekkige bubbels worden ingezogen en vooral informatie zien die hun vooroordelen bevestigen, maar nergens gebeurt dit zo sterk als in Gen Z.

„Een jonge vrouw die na de terugtrekking van Joe Biden iets wilde weten over Harris leerde al snel dat ze brat is – ik weet nog steeds niet wat dat betekent. Maar binnen een paar vegen over haar scherm wist ze ook hoe ze zich kon registreren om de stemmen, waar in de buurt een campagne-evenement zou zijn en wat de mogelijkheden waren om vrijwilliger te worden of zelf iets te organiseren. Sociale media maken het jonge vrouwen mogelijk om politiek geëngageerd te raken op manieren die voor hun moeders onvoorstelbaar waren.”

In haar boek spreekt Deckman van een „aanstaande revolutie” geleid door jonge vrouwen, en lhbti’ers, die nog nauwelijks mogen stemmen, maar zich niet stilhouden. Zeker zo opmerkelijk als de politieke voorkeur van jonge vrouwen is hun participatie. In de tussentijdse verkiezingen van 2018 en 2022 en in de presidentsverkiezing van 2020 was hun opkomst exceptioneel hoog in vergelijking met eerdere generaties op zulke jonge leeftijd. Het vooruitzicht van een reprise van de presidentsrace tussen Trump en Biden drukte hun enthousiasme. Nu Harris de Democratische kandidaat is, kunnen nieuwe records gebroken worden.

In Deckmans boek is weinig plek voor gesomber over Gen Z. Niet over de crisis in de geestelijke gezondheid van, vooral, meisjes door het gebruik van sociale media, zoals sociaal-psycholoog Jonathan Haidt die schetst in Generatie Angststoornis (2024). Noch voor de toenemende worsteling en eenzaamheid van jonge mannen die achterblijven in het onderwijs en op de arbeidsmarkt sinds ze hun traditionele rol als kostwinner verloren, zoals filosoof Richard Reeves beschrijft in Of Boys And Men (2022). Zij gelooft ook niet, zoals The Financial Times begin dit jaar op basis van peilingen wereldwijd schetste, dat het aantal huwelijken en het geboortecijfer een duikvlucht zouden nemen omdat een hele generatie niet naar bed zou willen met mensen met wie ze het politiek oneens zijn.

Waar zijn de jonge mannen gebleven? Rennen zij massaal in de armen van Trump en zijn running mate J.D. Vance, uit onvrede met de toegenomen assertiviteit van hun vrouwelijke leeftijdgenoten en nostalgie naar traditionele genderrollen?

„Jonge mannen zijn ideologisch veel diverser dan jonge vrouwen. Uit ons meest recente jongerenonderzoek, van januari, blijkt dat maar 19 procent van de kiesgerechtigde Gen-Z-vrouwen zichzelf als Republikein ziet, 41 procent als Democraat en 29 procent ongebonden. Onder mannen is dat 24 procent Republikein, 30 procent Democraat en 36 procent ongebonden.

„Gen-Z-mannen wijken hierin veel minder af van oudere generaties dan vrouwen. Toen Biden nog in de race was, stroomden jonge, mannelijk kiezers, ook van kleur, in behoorlijke aantallen richting Trump. Maar recent zien we dat Harris en [haar vicepresidentskandidaat Tim] Walz jonge zwarte en latino mannen weet terug te winnen.

„De groep die overblijft zijn de witte mannen. Ook in Gen Z kunnen we veilig voorspellen dat die categorie op Trump zal stemmen. Maar vergeet niet hoe raciaal divers Gen Z is. Nog maar grofweg de helft van de generatie identificeert zich als wit. De relevantie van witte mannen neemt af.”

Het verlies van betekenis is wat sommige jonge mannen conservatiever lijkt te maken en Trump populair.

„In alle aandacht voor vrouwenrechten is links wel heel goed geworden in het benoemen van giftige mannelijkheid. Maar ze zijn er niet in geslaagd een alternatief verhaal te bieden, over hoe gezonde mannelijkheid er dan uitziet. Maar overdrijf hun conservatisme niet. In de tussentijdse verkiezing van 2022, waarin het toen net afgeschafte abortusrecht de opkomst onder jonge vrouwen stuwde, stemde 72 procent van de Gen-Z-vrouwen op een Democraat. Onder mannen was dat 54 procent. Zo gek veel ontliep dat elkaar niet.”

De onzekere factor in de aanstaande presidentsverkiezingen, is dat Trump de opkomst verhoogt onder kiezers die alle andere verkiezingen aan zich voorbij laten gaan. Peilingen hebben hem altijd onderschat.

„Rechts heeft een heldere boodschap van terugkeer naar een Amerika waarin mannelijkheid centraal staat. Een boodschap tegen de vooruitgang die vrouwen geboekt hebben. Ook daarvoor bestaat een hele eigen online bubbel vol podcasts en influencers. Met Walz proberen de Democraten een andere versie van mannelijkheid neer te zetten, maar hij [en zijn imago als de plattelandsvader, leraar en lekkebandenwisselaar] is te oud om Gen-Z-mannen in vervoering te brengen.

„Trump is natuurlijk nog ouder, maar hij heeft de reputatie van een ordeverstoorder, een systeemvernietiger. De dramatische manier waarop hij een aanslag overleefde, helpt zijn imago als een krachtige man. Dat spreekt een beperkte, maar toch flinke, groep jonge mannen aan. Vaak mannen die wat onzekerder en sociaal geïsoleerder zijn.

„Wat daarbij meespeelt is dat Gen Z een extreem laag vertrouwen heeft in instituten en de gevestigde orde. Ze zijn veel minder gelovig en kerkgaand. Ze wantrouwen de media, de overheid, politieke partijen. Trump plaatst zich buiten die orde. En de economie is voor veel jonge kiezers het allerbelangrijkst. Of het nu hoogopgeleiden zijn met enorme studieschulden of jongeren die al werken, maar nog bij hun ouders in de kelder wonen omdat woningen onbetaalbaar zijn. Economische zorgen leven onder Gen Z bij iedereen. Bij vrouwen bepalen vaker immateriële thema’s, zoals abortus, hun stem dan bij mannen.

„We zien dat de meeste jonge mannen zichzelf eerder links dan rechts van het midden plaatsen, ze vinden het klimaat bijvoorbeeld belangrijk en zijn voorstander zijn van het homohuwelijk. Maar als het op stemmen aankomt blijft de economie hun eerste prioriteit. Ook als ze vier jaar geleden nog niet hun eigen boodschappen deden, weten ze dat die goedkoper waren onder Trump.”

In deze loeispannende verkiezing kan een fractie van de stemmen in maar een paar staten doorslaggevend zijn. Gaat Gen Z deze verkiezingen bepalen?

„Deze generatie speelt een cruciale rol in beide campagnes omdat mensen die voor het eerst stemmen relatief vaker kort voor de verkiezingen nog onbeslist zijn. Maar vergis je niet, de opkomst onder jongeren is altijd lager dan onder ouderen, hoe maatschappelijk betrokken deze generatie ook is. Jongeren verhuizen vaker en hebben hun zaakjes niet altijd op orde – weet ik als moeder van een tiener die voor het eerst mag stemmen. In veel staten moet je je weken of zelfs maanden van te voren registreren om op verkiezingsdag te kunnen stemmen. Bovendien is een groot deel van Gen Z pas bij volgende verkiezingen oud genoeg om te stemmen.”

Bestaat de kans dat deze generatie dan conservatiever wordt?

„De jonge vrouwen die nu vooroplopen en gevormd zijn door de maatschappelijke ontwikkelingen van hun jeugd zullen zich niet massaal ontpoppen tot tradwives. Er is overdreven veel aandacht voor dat marginale verschijnsel [van antifeministische influencers die filmpjes plaatsen van hoe ze brood bakken en ander huishoudelijk werk doen], juist omdat het de uitzondering vormt. Over hoe jonge mannen zich verder politiek ontwikkelen, durf ik minder voorspellingen te doen.”

Delen





Mail de redactie