NRC-redacteur Bianca Stigter zal een eredoctoraat ontvangen van de Universiteit van Amsterdam. Dat meldt de universiteit woensdag. Stigter en haar echtgenoot, regisseur Steve McQueen, ontvangen een doctoraat vanwege de „grote maatschappelijke en historische waarde van hun werk” aldus de universiteit.
Eén van de werken die wordt genoemd is de documentaire De Bezette Stad. Dat is een verfilming van het boek Atlas van een bezette stad, geschreven door Stigter, waarin het leven in Amsterdam tijdens de bezetting wordt getoond aan de hand van archiefbeelden.
Ook wetenschappelijk onderzoeker Liesbet Geris heeft een doctoraat gekregen voor haar werk op het gebied van in-silico medicine. Geris ontwikkelt onder andere computermodellen van het menselijk lichaam en doet onderzoek naar het ontwikkelen van virtuele tweelingen, ofwel digitale modellen, van het lichaam van mensen. Doel daarvan is om onder andere diagnose van ziektes makkelijker te maken.
„Louis Vuitton en Chanel gaan me haten als ik je dit vertel”, zegt een TikTokgebruiker die zichzelf Luna noemt, terwijl ze samenzweerderig in de camera kijkt. De video „onthult de geheimen achter grote merken”, ofwel allerlei details over de Chinese fabrikanten die deze producten maken.
Niet alleen luxemerken worden aan de schandpaal genageld. In een stroom aan Engelstalige filmpjes die de afgelopen dagen TikTok overspoelen, worden ook de ‘geheimen onthuld’ van meer betaalbare merken als Lululemon, Tommy Hilfiger en Birkenstock. De boodschap is keer op keer hetzelfde: je kunt hetzelfde product voor een fractie van de prijs krijgen als je het direct bij de Chinese fabrikant bestelt. Is dat echt zo?
In een ruim 12 miljoen keer bekeken video over Lululemon noemt ‘Luna’ twee Chinese fabrikanten waar het Amerikaanse sportmerk zijn yogabroeken vandaan zou halen. Een van die fabrikanten is op de Chinese groothandelssite Alibaba te vinden en biedt daar inderdaad producten aan die op de foto’s zeer sterk op de kledingstukken van Lululemon lijken. De prijs is, zoals Luna al beloofde, fors lager: waar Lululemon zelf 98 euro vraagt, koop je bij Yiwu Xianglong Clothing een yogalegging voor 5,23 euro. Moet je wel meer dan duizend stuks bestellen: de minimale afname is twee exemplaren en dan geldt een prijs van 24 euro per stuk. Met verzendkosten erbij ben je dan al snel alsnog bijna 70 euro kwijt.
De video’s lijken vooral bedoeld om Amerikanen ervan bewust te maken hoeveel producten uit China komen
Dat is inderdaad voordeliger dan kopen bij Lululemon, maar ook weer niet schrikbarend veel goedkoper. Bovendien zal er geen Lululemon-logo op staan, bij merkkleding toch niet onbelangrijk voor veel kopers. Wie toch al niet om merken geeft, kan net zo goed een huismerklegging kopen bij een reguliere sportwinkel.
Lululemon heeft zelf een lijst op zijn website staan met de leveranciers van zijn producten. Daarop staan 29 Chinese producenten, maar niet de namen die TikTokker Luna noemt. Als consument heb je dan ook geen idee of de door haar genoemde Chinese leveranciers daadwerkelijk een legging gaan leveren en in hoeverre die écht hetzelfde is als de merkvariant.
Onduidelijke claims
Veel van de in de TikTokfilmpjes gedeelde informatie is niet zo spannend als wordt gesuggereerd. Zo „onthult” een video dat Nike veel schoenen laat maken in de zuidoost-Chinese provincie Fujian – informatie die ook op de website van het sportkledingmerk zelf te vinden is.
In andere video’s claimt iemand die zichzelf Wang Sen noemt dat luxemerken hun producten in China laten maken en ze vervolgens naar Frankrijk of Italië sturen om er daar nog een logo op te plakken en een label met „made in France” of „made in Italy” aan te hangen – iets dat modehuizen ontkennen.
Wang en andere TikTokkers onderbouwen hun beweringen niet in de video’s. We zien een fabriek of loods en we zien een designertas, maar we zien niet dat die designertassen daar en masse in elkaar gezet worden. Het is ook de vraag of luxemerken dat nodig hebben: vorig jaar werd al bekend dat handtassen van Dior en Giorgio Armani onder gevaarlijke omstandigheden door Chinezen in elkaar worden gezet, maar dan in sweatshops in Italië zelf.
Lees ook
Een handtas van Dior, ‘made in’ een sweatshop in Milaan
Handelsoorlog
De plotselinge opkomst van de video’s kan niet los worden gezien van de torenhoge heffingen die de Amerikaanse president Donald Trump op goederen uit China heeft ingesteld. In die zin is de oproep aan Amerikaanse consumenten om rechtstreeks bij de Chinese fabrikanten te bestellen opmerkelijk: de heffingen gelden daar evengoed voor. De uitzondering van de importheffing die eerst bestond voor kleine pakketjes uit webwinkels die rechtstreeks naar consumenten gaan, wordt volgende maand in de VS geschrapt.
Het doel van de video’s met hun nationalistische toon lijkt iets anders te zijn: Amerikanen ervan bewust maken hoeveel producten uit China komen. Daarnaast lijken de claims over luxemerken bedoeld om aan te tonen dat ook producten van hoge kwaliteit in China worden gemaakt.
De handelsoorlog heeft bovendien een chaotische context geschapen, waarin verkopers van namaakproducten en ‘dupes’ (producten die expres zoveel mogelijk lijken op een gewild artikel, maar wel nadrukkelijk als een voordelig alternatief worden aangeboden) een kans ruiken.
Zo presenteert tassenverkoper Wang een rekensom over de Birkin-tas van Hermès. Die kost zo’n 1.400 dollar om te maken, zegt hij: 600 dollar voor de arbeid in Frankrijk, 450 dollar voor het leer, 150 dollar voor het sluitwerk en zo nog wat kostenposten. Hermès vraagt voor de gewilde tas, die alleen op uitnodiging te koop is, minstens tienduizend euro. Wang stelt in zijn fabriek met dezelfde materialen een tas van vergelijkbare kwaliteit te kunnen maken voor duizend dollar. „Als je niet geeft om het logo, kun je er gewoon een van ons kopen”, zegt hij.
Schadelijk voor luxemerken
Op de lange termijn kunnen deze video’s schadelijk zijn voor luxemerken, denkt Fabio Becheri. „Het narratief dat deze video’s promoten, kan veranderen hoe mensen kijken naar de waarde van een product”, schrijft de voormalig Gucci-medewerker op LinkedIn. Iedereen kon altijd al bedenken dat een Birkin-tas geen tienduizend euro kost om te produceren, maar genoeg mensen hadden die meerprijs over voor de status die een merknaam vertegenwoordigt. Als dat verandert, komen modehuizen wel degelijk in de problemen. „Onderschat dit niet.”
De rol van TikTok in het verspreiden van de fimpjes is op zijn minst opvallend: de Verenigde Staten willen dat de Chinese eigenaar ByteDance de Amerikaanse versie van de app verkoopt, juist uit angst voor beïnvloeding door China van het Amerikaanse publiek. TikTok heeft altijd ontkend dat het zich daarvoor laat lenen, maar biedt nu ruim baan aan de promotie van made in China.
Een „zorgwekkende trend” houdt het Meldpunt Kinderporno bezig: een derde van de afbeeldingen van seksueel kindermisbruik die het meldpunt in 2024 verwerkte, is door kinderen zelf gemaakt, vaak onder dwang. Dat blijkt uit het woensdagavond verschenen jaarverslag van expertisecentrum Offlimits, waar het meldpunt onder valt. Bij driekwart van die zelfgemaakte beelden gaat het bovendien om kinderen jonger dan twaalf en opvallend vaak zelfs om kinderen tussen de zes en de negen jaar.
Vaak lijkt het er sterk op dat sprake is van druk of dwang van volwassenen. „Bijvoorbeeld bij hele jonge kinderen waarbij seksspeeltjes in beeld zijn of omdat ze bepaalde seksuele poses aannemen.” De cijfers zijn alarmerend, maar het blijft voor Madeleine van der Bruggen van het meldpunt grotendeels speculeren over wat er achter de zorgwekkende beelden zit. „Veel onderzoek over bijvoorbeeld het doorsturen van naaktbeelden richt zich op puberende kinderen of oudere tieners, daar weten we best wat van. Maar over de leeftijdsgroep daaronder weten we heel weinig.”
Naar aanleiding van de cijfers roepen Offlimits en het Centrum Seksueel Geweld op tot onderzoek naar „de aard, omvang en impact” van het online misbruik. „We moeten niet vergeten dat er echt veel kinderen zijn die fysiek worden misbruikt”, zegt Eva Verlinden, coördinator bij het Centrum Seksueel Geweld. „Dat kan leiden tot het maken van beeldmateriaal door dwang of omdat de seksuele ontwikkeling verstoord is. Maar het kan ook zo zijn dat kinderen online via sociale media, chatrooms of videogames onder druk worden gezet of gechanteerd om beelden te maken. Of kinderen worden online gegroomed door volwassenen, die zich soms zelfs voordoen als leeftijdsgenoot.”
Puberteit
Van alle onderzochte gevallen werd een derde door kinderen zelf gemaakt. „Dat zien we bijvoorbeeld doordat beelden met een smartphone in de spiegel zijn gemaakt”, zegt Van der Bruggen. In drie van de vier gevallen door kinderen van onder de twaalf die nog niet in de puberteit zitten, van wie het nauwelijks voorstelbaar is dat ze zelf besluiten zulke beelden te maken.
De gemiddelde leeftijd van de kinderen op de zelfgemaakte misbruikbeelden in 2024 wordt tussen de vijf en twaalf geschat, en het meldpunt ziet daarnaast „schrikbarend veel” zes- tot negenjarigen op de beelden. In bijna alle gevallen (96,5 procent) gaat het om meisjes.
Een „zorgwekkende trend”, vindt Van der Bruggen, al is cijfermatig nog niet vast te stellen of er echt sprake is van een trend. Cijfers van eerdere jaren zijn er niet, want pas sinds halverwege 2023 houdt het meldpunt bij of beelden door kinderen zelf gemaakt zijn. „Omdat ons, en ook onze contacten in de behandelpraktijk en bij de politie, opviel dat dat soort meldingen leek toe te nemen.”
Online misbruik op steeds lagere leeftijd
Eva Verlinden van het Centrum Seksueel Geweld noemt het „niet nieuw dat misbruik bij zulke jonge kinderen voorkomt”. Dat centrum helpt slachtoffers om medische, forensische, juridische of psychologische hulp te krijgen en werkt met Offlimits samen. „We weten dat gemiddeld twee kinderen per basisschoolklas fysiek seksueel misbruik meemaken. Ook het online misbruik zien we zich nu verplaatsen van pubers en adolescenten naar jonge kinderen. Er ging altijd al beeld rond van jonge kinderen, maar dat ze nu ook zelf beelden maken, is iets wat we tien jaar geleden echt nog niet zagen.”
„Dat fysieke misbruik, waarbij soms ook beeld wordt gemaakt, blijft een groot probleem, dat te vaak niet door de omgeving wordt gezien. Daar komt nu die online wereld bij, waarin kinderen steeds jonger in aanraking komen met mensen met kwade bedoelingen.”
„De gevolgen van online misbruik kunnen net zo groot zijn als die van fysiek misbruik”, benadrukt Verlinden. „Bij online misbruik kan de verwerking zelfs moeilijker zijn, omdat de beelden blijven ronddwalen en je niet weet wanneer ze weer opduiken of wie ze ziet.”
In plaats van kinderen online aan hun lot over te laten, moet wat Verlinden betreft „online opvoeden” een vanzelfsprekend deel van de opvoeding worden. „Kinderen kunnen uit angst, schaamte of schuldgevoel heel veel verbergen. Ze moeten weten dat ook online misbruik niet hun schuld is, ook als ze de beelden zelf verstuurd hebben. Daarom moet je met je kind, passend bij de leeftijd, in gesprek gaan over seksuele ontwikkeling en online veiligheid en écht luisteren als het iets vertelt. Als je je kind toegang geeft tot de online wereld, praat er dan over en kijk mee. Wees nieuwsgierig en stel vragen.”
Lees ook
Deze zes mensen zien het vuilste van wat op internet rondgaat
De twee overgebleven advocaten van Ridouan Taghi, Carlo Crince le Roy en Sultan Kat, leggen de verdediging van Taghi neer. Dat meldt Het Parool woensdagavond op basis van een verklaring van de twee advocaten. Het duo legt de verdediging neer een week nadat een derde advocaat, Vito Shukrula, werd aangehouden op verdenking van deelname aan Taghi’s criminele organisatie.
Crince le Roy en Kat zijn niet direct bereikbaar voor commentaar aan NRC. Aan Het Parool schrijven ze dat de staat hen tegenwerkt bijstand te leveren aan Taghi. „Wij wisten van de mogelijkheid dat alle middelen konden worden ingezet om het de verdediging moeilijk te maken. Met de aanhouding van Shukrula en de berichtgeving in het nieuws dat de AIVD praktisch vanaf aanvang van onze verdediging betrokken was, is dit voor ons bevestigd”, schrijven de advocaten in een toelichting.
De drie advocaten waren sinds vorig jaar het nieuwe verdedigingstrio van Taghi, nadat zijn vorige advocaat Inez Weski werd gearresteerd op verdenking van het doorsluizen van informatie aan leden van de criminele organisatie van Taghi. Haar zaak loopt nog. Vorige week donderdag werd Shukrula gearresteerd, na verdenkingen en onderzoek van de AIVD.
De advocaten, die Taghi verdedigden in zijn hoger beroep in het grootschalige Marengoproces waarin hij veroordeeld is tot levenslange gevangenisstraf, hekelen de rol van de AIVD in het strafproces. Crince le Roy en Kat: „Nu de effectieve uitoefening van de grondrechten van de heer Taghi door alle beperkingen onmogelijk is gemaakt en wij niet verwachten dat er een einde komt aan de schendingen van zijn grondrechten, kunnen wij niet anders dan de verdediging neerleggen.”
Lees ook
Binnen de advocatuur weten ze nu: als je Taghi verdedigt dan ‘kruipt de AIVD in je telefoon’
