„Een ultieme poging”, wil minister Agema (Zorg, PVV) nog doen om een volwaardig Zuyderland Ziekenhuis voor Heerlen te behouden. „Ik zie een klein gaatje, al wil ik geen valse hoop geven. De beslissing ligt bij het ziekenhuis.”
Dat zei Agema donderdag tijdens een urenlang debat over het Limburgse Zuyderland Medisch Centrum. Ze wil binnen twee weken in overleg treden met het bestuur van Zuyderland en de zorgverzekeraar, schreef ze woensdag al in een brief aan de Kamer. In het debat voegde ze toe: „Het Zuyderland nam dit besluit voordat het regeerprogramma er was. Ik ga het radicaal anders doen. Er gaat een andere wind waaien.”
Het ziekenhuis wil de spoedeisende hulp (SEH), de intensive care en het geboortecentrum uiterlijk 2030 verhuizen van Heerlen naar de vestiging in Geleen. Het plan zorgt al langere tijd voor beroering. Voorafgaand aan het debat overhandigde het medisch personeel van het ziekenhuis een petitie aan Kamerleden met het verzoek „dit hele goede plan” te steunen. Een kwartier later overhandigden tientallen bewoners van Heerlen, aan de andere kant van het Kamergebouw, een petitie om het plan juist af te keuren.
Voorstanders van het plan wijzen vooral op het efficiënter inzetten van het schaarse personeel, maar ook op artsen die beter in hun vak worden omdat ze vaker dezelfde operaties doen, en de lagere kosten. Tegenstanders vrezen achteruitgang van de zorg in een regio waar de gezondheid toch al matig is.
Het deels verdwijnen van de afdelingen versterkt ook het gevoel van verval en achterstelling in dit voormalige mijnbouwgebied. Ook de Kamer wees op de armoede in het gebied, de grote gezondheidsproblemen, de werkloosheid en de verdwijnende voorzieningen. „Er heerst een diepgeworteld gevoel van onrecht”, zei Daniëlle Jansen (NSC).
Negatieve spiraal
Ook in de Kamer heerst scepsis. Eerder dit jaar werd een aantal moties aangenomen waarin het Zuyderlandplan werd afgewezen. Het verdwijnen van afdelingen kan leiden tot minder patiënten en daarmee tot „een negatieve spiraal”, zei BBB-leider Caroline van der Plas donderdag in het debat, „met een groter risico op sluiting van het hele ziekenhuis”.
Ziekenhuizen zijn al langer bezig met concentreren, het samenvoegen van afdelingen van verschillende locaties van een ziekenhuis op één plek. Onder meer ziekenhuizen in Zutphen (Gelre ziekenhuizen) en Zoetermeer (Langeland Ziekenhuis) gingen het Zuyderland voor.
Bij drie van de vier coalitiepartijen, PVV, BBB en NSC, ligt het deels sluiten van streekziekenhuizen moeilijk. In het hoofdlijnenakkoord staat letterlijk dat het „de insteek wordt dat streekziekenhuizen behouden blijven”. PVV-leider Geert Wilders liet dat tijdens het debat over de regeringsverklaring begin juli nog eens luid en duidelijk weten: „Ik wil een lans breken voor de streekziekenhuizen in het algemeen en het Zuyderland Ziekenhuis in Heerlen in het bijzonder. Regel het!”
Genuanceerder
Maar in de maanden daarna veranderde de toon van de partij. Vorige week, tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen klonk Wilders een stuk voorzichtiger. „In Heerlen speelt ook een arbeidsmarktprobleem”, zei hij. Zijn partij steunt, zei Wilders, in tegenstelling tot eerder, ook geen Kamermoties meer die zich tegen de sluiting keren: „Heerlen staat bij ons in de schijnwerpers, maar we moeten het wel op een goede, fatsoenlijke manier doen. Het is gigantisch ingewikkeld.”
Lees ook
Voorlopig lijkt Fleur Agema vooral veel op haar voorgangers
Minister Agema pleitte als Kamerlid jarenlang voor het behoud van streekziekenhuizen, inclusief een 24-uurs-spoedeisende hulp. Als minister wil ze nu de komende twee weken „met passie” alsnog proberen het Zuyderland Ziekenhuis op andere gedachten te brengen, zei ze in het debat.
Maar daar was de Kamer uiterst kritisch over. Veel partijen, waaronder haar eigen partij PVV, vinden dat veel te mager en geloven niet dat het gesprek iets zal opleveren. Jimmy Dijk (SP): „U bent de minister van valse hoop.” Kamerlid René Claassen (PVV) reageerde geagiteerd op partijgenoot Agema: „U moet ze daar het mes op de keel zetten.” Agema: „Dat ga ik niet doen.”
Claessen woonde jarenlang in Heerlen en werkte vele jaren voor (de voorgangers van) het Zuyderland Medisch Centrum. Nog altijd woont Claessen in Zuid-Limburg. „Ik weet wat er in die regio leeft en wat er wordt gevoeld”, zei hij. „De IC, spoedeisende hulp en geboortezorg moeten in Heerlen blijven; dat is onze inzet.” Andere Kamerleden verwezen naar het verleden van Agema als Kamerlid, toen ze zeer uitgesproken was. Van der Plas: „Ik vraag u met hetzelfde vuur en dezelfde passie als toen het gesprek aan te gaan.” Harmen Krul (CDA): „Ik had van een PVV-Kamerlid meer verwacht.”
Volgens Agema heeft ze, na haar gesprek met het Zuyderland, haar „uiterste best gedaan en alles uit de kast gehaald”.
Vertraging
Gek genoeg heeft de Tweede Kamer niets te vertellen over het plan; dat besluiten het ziekenhuis en de zorgverzekeraar zelf. Maar die vrezen wel vertraging door de politieke bemoeienis en ‘de ultieme poging’ van Agema. „We kunnen niet langer wachten”, zei directeur van het Zuyderland Medisch Centrum David Jongen voor aanvang van het debat: „Het heeft ook geen zin, we weten alles al. We hebben alle feiten al drieduizend keer gecheckt en uitgezocht.” Hij had het debat dan ook „met een heel dubbel gevoel” bekeken. „Wij gaan gewoon door. Dit is een puur politieke discussie.”
